กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

มะเร็งปากมดลูก (Cervical Cancer) เป็นมะเร็งที่พบมากอันดับ 4 ของสตรีทั่วโลกและยังเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญโดยเฉพาะอย่างยิ่งประเทศที่กำลังพัฒนาและมีทรัพยากรน้อย มะเร็งปากมดลูกเกิดจากการติดเชื้อ Human papillomaviruses (HPV) ซึ่งเป็นไวรัสที่พบได้บ่อยโดยการติดต่อทางเพศสัมพันธ์(World Health Organization, 2018) ในปี 2561 ทั่วโลกพบผู้ป่วยมะเร็งปากมดลูกรายใหม่ 569,847 ราย และพบผู้ป่วยที่เสียชีวิตจากมะเร็งปากมดลูก 311,365 ราย องค์การอนามัยโลกได้กล่าวไว้ว่าถ้ากลุ่มสตรีได้รับการตรวจคัดกรอง ร้อยละ 90.0 ในทุกๆ ปีจะสามารถลดอัตราตายจากมะเร็งปากมดลูกได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหาก ได้รับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกทุกๆ 5 ปี ก็จะสามารถรอดชีวิตจากมะเร็งปากมดลูก ได้ร้อยละ 70.0 และลดอัตราตายจากมะเร็งปากมดลูกได้ถึงร้อยละ 55.0  ข้อมูลระหว่างปี พ.ศ. 2559 - 2561 พบค่า ASR 11.1 ต่อประชากรแสนคนต่อปี เป็นอันดับ 5 รองลงมาจากมะเร็งเต้านม มะเร็งลำไส้ใหญ่และไส้ตรง มะเร็งตับและท่อน้ำดีและมะเร็งปอด ตามลำดับ ส่วนสถิติที่มีการรายงานล่าสุด (ปี พ.ศ. 2559-2561) พบจำนวน 5,422 ราย ในขณะที่มารับการรักษาในสถาบันมะเร็ง แห่งชาติย้อนหลัง 5 ปี ระหว่างปี พ.ศ. 2559 - 2563 พบผู้ป่วยรายใหม่ จำนวน 288 ราย, 283 ราย, 280 ราย, 272 ราย 439 ราย ในปัจจุบันการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกที่มีการให้บริการในประเทศไทย มี 3 วิธีหลัก ได้แก่  การตรวจหา เชื้อHPV (HPV DNA testing) การตรวจเซลล์วิทยาปากมดลูก (Cervical cytology) และการตรวจปากมดลูกด้วยน้ำส้มสายชู (Visual Inspection with Acetic acid, VIA) ร่วมกับการจี้ปากมดลูกด้วยความเย็น ทั้งนี้การตรวจแบบการตรวจหา เชื้อHPV (HPV DNA testing) แม้ต้นทุนค่าใช้จ่ายสูงที่สุดแต่แม่นยำที่สุดเช่นกัน และสามารถเว้นช่วงการตรวจได้ถึง 5 ปี เป็นการลดความถี่การตรวจและภาระงาน พบว่าอุบัติการณ์ของมะเร็งปากมดลูกจะลดลงได้ถ้ามีการดำเนินโครงการตรวจคัดกรองอย่างมีระบบ ส่งต่อที่ผลการตรวจคัดกรองผิดปกติไปรับการตรวจวินิจฉัย และได้รับการรักษาที่มีประสิทธิภาพ (สถาบันมะเร็งแห่งชาติ, 2561) โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านผัง 50 มีสตรีอายุ 30-60 ปี จำนวน 421 คน เข้ารับการตรวจคัดกรองมะเร็งปากมดลูกระหว่างปี 2565-2566 จำนวน 93 คน คิดเป็นร้อยละ 22.09 ซึ่งเป็นอัตราการเข้าถึงบริการที่น้อยมาก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านผัง50 จึงจัดทำโครงการรู้ทันมะเร็งปากมดลูก รู้จัก HPV DNA TEST กับ รพ.สต.บ้านผัง 50 ปี 2567 ขึ้น มุ่งหมายให้สตรีเข้าถึงชุดสิทธิประโยชน์ ลดอัตราการป่วยและตายจากโรคมะเร็งปากมดลูก