กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการตรวจคัดกรองและแก้ไขปัญหาความผิดปกติทางสายตาในผู้สูงอายุ จังหวัดสงขลา" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลพะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลพะตง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการตรวจคัดกรองและแก้ไขปัญหาความผิดปกติทางสายตาในผู้สูงอายุ

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการตรวจคัดกรองและแก้ไขปัญหาความผิดปกติทางสายตาในผู้สูงอายุ " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลพะตง อำเภอหาดใหญ่ จังหวัดสงขลา รหัสโครงการ 67-L7890-03-003 ระยะเวลาการดำเนินงาน 15 มีนาคม 2567 - 31 กรกฎาคม 2567 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 81,340.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลพะตง เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

สภาวะตาบอดและสายตาเลือนราง รวมทั้งโรคตาถือว่าเป็นปัญหาสาธารณสุขที่มีความสำคัญอย่างยิ่งของไทย โดยผลการสำรวจสภาวะตาบอด สายตาเลือนราง และโรคตาที่เป็นปัญหาสาธารณสุขในประเทศไทย ครั้งที่ 4 พ.ศ. 2549 - 2550 พบว่า ประชากรไทยมีความชุกของตาบอดร้อยละ 0.59 สายตาเลือนราง ร้อยละ 1.57 โดยสาเหตุของสายตาพิการที่พบมากที่สุด คือ ความผิดปกติของสายตาและไม่มีแว่นใส่ ร้อยละ 24.4 รองลงมาคือ ต้อกระจกร้อยละ 8.9 และโรคต้อหิน ร้อยละ 4.6 ส่วนสาเหตุของตาบอดทั้งสองข้างที่พบสูงสุด คือ ต้อกระจก ร้อยละ 51.6 ต้อหิน ร้อยละ 9.8 และจุดรับภาพเสื่อมในผู้สูงอายุ ร้อยละ 6.6 และผลการสำรวจอุบัติการณ์ตาบอดระดับชาติของประเทศไทย ในปี 2556 ของโรงพยาบาลเมตตาประชารักษ์ พบอุบัติการณ์ตาบอด ร้อยละ 0.6 ซึ่งมีแนวโน้มที่ไม่ลดลง สาเหตุอันดับหนึ่งยังคงเป็นต้อกระจก ร้อยละ 69.7 โดยพบว่าโรคต้อกระจกและความผิดปกติอื่น ๆ ของเลนส์แก้วตา พบมากที่สุดในผู้สูงอายุ 70 ปี ขึ้นไป จากสถานการณ์สภาวะตาบอด สายตาเลือนรางดังกล่าว ส่งผลกระทบที่สำคัญต่อตัวผู้สูงอายุ ทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สังคม และเศรษฐกิจ เช่น การทำกิจวัตรปปราะจำวันไม่ได้ด้วยตนเอง ต้องพึ่งพาผู้อื่น ขาดรายได้ เกิดสภาวะซึมเศร้า ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตตนเอง ครอบครัว และคนในสังคมด้วย ซึ่งโรคดังกล่าวสามารถแก้ไข รักษา หรือป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่กระทบต่อการมองเห็นด้วยวิธีทางการแพทย์ เช่น การผ่าตัด การสมแว่นสายตา เป็นต้น รวมถึงผู้สูงอายุควรได้รับการตรวจคคัดกรองสายตาสม่ำเสมออย่างน้อยปีละครั้ง

สถิติประชากรในเขตพื้นที่เทศบาลตำบลพะตง จากงานทะเบียนราษฎร เทศบาลตำบลพะตง ณ เดือนมกราคม 2567 มีจำนวนประชากร 7,673 คน เป็นประชากรสูงอายุ 60 ปี ขึ้นไป จำนวน 1,587 คน คิดเป็นร้อยละ 20.69 ของจำนวนประชากรทั้งหมด ถือได้ว่าเทศบาลตำบลพะตงก้าวเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุโดยสมบูรณ์ ซึ่งมีประชากรอายุ 60 ปีขึ้นไป เท่ากับหรือมากกว่า ร้อยละ 20 ของประชากรทั้งหมด ซึ่งถือเป็นกลุ่มเป้าหมายที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดปัญหาสุขภาพทางตา แต่เนื่องจากสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรค 2019 ตั้งแต่ต้นปี 2563 ถึงปัจจุบัน ส่งผลให้การตรวจคัดกรองสายตาในผู้สูงอายุของหน่วยบริการปฐมภูมิในพื้นที่ ไม่ครอบคลุมกลุ่มเป้าหมาย

เทศบาลตำบลพะตง โดยกองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม ได้ดำเนินโครงการตรวจคัดกรองและแก้ไขปัญหาความผิดปกติทางตาในกลุ่มผู้สูงอายุ มาแล้วในปีงบประมาณ 2563 ซึ่งผลการดำเนินงานเป็นที่พอใจของกลุ่มเป้าหมายที่มีปัญหาด้านสายตาและยังไม่เคยมีแว่นมาก่อน แต่สำหรับกลุ่มเป้าหมายที่เคยใช้แว่นตาที่มีคุณภาพสูงมาก่อน จะประสบปัญหาความไม่คุ้นชินต่อการใช้งานและที่สำคัญกลุ่มเป้าหมายได้รับการตรวจคัดกรองปัญหาด้านตาและสามารถประสานหน่วยงานด้านสาธารณสุขเพื่อส่งต่อเข้าสู่กระบวนการรักษาทางการแพทย์ได้

อาศัยอำนาจตามพระราชบัญญัติเทศบาล พ.ศ. 2496 เทศบาลมีหน้าที่จัดทำในเขตเทศบาล มาตรา 50(7) ส่งเสริมการพัฒนาสตรี เด็ก เยาวชน ผู้สูงอายุและผู้พิการ ประกอบกับ พ.ร.บ. กำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 มาตรา 16 กำหนดอำนาจและหน้าที่ในการจัดกระบวนการบริการสาธารณะของเทศบาล (10) การสังคมสงเคราะห์และการพัฒนาคุณภาพชีวิตเด็ก สตรี คนชรา และผู้ด้อยโอกาส และตระหนักถึงความสำคัญของการตรวจคัดกรองตาของผู้สูงอายุโดยจักษุแพทย์หรือพยาบาลเวชปฏิบัติเฉพาะทางตาอย่างสม่ำเสมออย่างน้อยปีละครั้ง ซึ่งจะช่วยลดอุบัติการณ์การเกิดโรคตาและปัญหาตาบอดที่สามารถป้องกันได้ในผู้สูงอายุ ตลอดจนลดอัตราการพึ่งพิงของประชากรผู้สูงอายุ ไม่ต้องเป็นภาระในการดูแลของครอบครัวและสังคม และเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้สูงอายุ ศูนย์พัฒนาคุณภาพชีวิตและส่งเสริมอาชีพผู้สูงอายุเทศบาลตำบลพะตง จึงจัดทำโครงการ "ตรวจคัดกรองและแก้ไขปัญหาความผิดปกติทางตาในกลุ่มผู้สูงอายุ" ขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อตรวจคัดกรองโรคตาในผู้สูงอายุ เพื่อส่งเสริมความรู้การดูแลรักษาสุขภาพดวงตาแก่ผู้สูงอายุ เพื่อช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาความผิดปกติด้านการมองเห็นของผู้สูงอายุและไดรับการแก้ไขที่เหมาะสมได้มาตรฐาน ลดการสูญเสียการมองเห็นได้

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อคัดกรองโรคทางตาแก่ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป
2. เพื่อแก้ไขปัญหาการมองเห็นและส่งต่อเพื่อการรักษาในกลุ่มที่มีภาวะผิดปกติทางตา
3. เพื่อให้ความรู้ เรื่องการดูแลดวงตาและการมองเห็นแก่กลุ่มผู้สูงอายุที่ถูกต้องและเหมาะสม

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมประชุมขับเคลื่อนโครงการ
2. กิจกรรมตรวจคัดกรองเบื้องต้นโดยเจ้าหน้าที่สาธารณสุข
3. กิจกรรมตรวจวินิจฉัย/ตรวจวัดค่าสายตา/ตัดแว่นตา
4. กิจกรรมอบรมให้ความรู้/รับมอบแว่นตา
5. ประชุมคณะทำงานเพื่อขับเคลื่อนการดำเนินงานตามแผนโครงการ
6. กิจกรรมตรวจคัดกรองความผิดปกติทางสายตากลุ่มผุ้สูงอายุ
7. ตรวจวินิจฉัยโรคทางตาโดยแพทย์/พยบาลเวชปฏิบัติเฉพาะทางตา ตรวจวัดต่าสายตาโดยผู้เชี่ยวชาญ
8. อบรมให้ความรู้ เรื่องการดูแลสุขภาพดวงตาแก่ผู้สูงอายุ และสนับสนุนแว่ตาให้กลุ่มเป้าหมาย

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. ผู้สูงอายุได้รับการตรวจคัดกรองโรคทางตา
2. ผู้สูงอายุที่มีภาวะผิดปกติด้านการมองเห็นได้รับการแก้ไขหรือรักษาทางการแพทย์
3. ผู้สูงอายุมีความรู้ในการดูแลสุขภาพของดวงตา และพึงพอใจในการมองเห็นได้ชัดเจนขึ้น

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น