กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

งานอนามัยแม่และเด็กเป็นงานส่งเสริมสุขภาพ หนึ่งในสี่ของบริการสาธารณสุขที่ให้บริการกับประชาชนทั่วไป และกลุ่มประชาชนกลุ่มหนึ่งที่สำคัญ ซึ่งหญิงตั้งครรภ์ทุกคนจะต้องได้รับการดูแลจากเจ้าหน้าที่สาธารณสุขครบตามเกณฑ์ที่กำหนด ซึ่งการฝากครรภ์เป็นจุดเริ่มต้นแห่งการพัฒนาคุณภาพประชากร การที่คู่รักหรือคู่สมรสมีความรู้ในเรื่องการวางแผนครอบครัวและเตรียมความพร้อมก่อนมีบุตรจะทำให้การตั้งครรภ์มีคุณภาพและปลอดภัยทั้งหญิงตั้งครรภ์และทารก อันตรายของเด็กคลอดก่อนกำหนด อันดับแรก คือ"เสียชีวิต”ก่อนกำหนดมีโอกาสเสียชีวิตสูงมาก รวมถึงยังมีโอกาสที่จะพบภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ ได้แก่ ปอดทำงานไม่ดี,มีภาวะ เลือดออกในสมอง ภาวะเลือดออกในลำไส้ เด็กที่คลอดก่อนกำหนดนั้น อวัยวะต่างๆ เช่น ปอด หรือเส้นเลือดที่จะไปหล่อเลี้ยงอวัยวะต่างๆ ยังไม่พร้อม ก็จะมีปัญหาเรื่องตัวเหลือง เด็กที่คลอดก่อนกำหนดจะตัวเล็ก น้ำหนักตัวน้อยอวัยวะทำงานได้ไม่ดีเท่าเด็กทั่วไปเวลาโตขึ้นก็อาจจะเป็นโรคต่างๆ เช่น เบาหวาน ไขมันสูง โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง อัมพฤกษ์ จึงมีโอกาสที่จะเสียชีวิตหรือทุพพลภาพได้มากกว่าคนปกติทั่วไป ซึ่งจะเป็นภาระของผู้ปกครอง และภาระของสังคมต่อไปในอนาคต การคลอดก่อนกำหนด คือ การคลอดที่เกิดขึ้นก่อนอายุครรภ์ 37 สัปดาห์ ทารกแรกเกิดที่มีอายุครรภ์น้อยกว่า 37 สัปดาห์มีโอกาสเสียชีวิตสูง รวมถึงยังมีโอกาสพบภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ เช่น ปอดทำงานไม่ดี มีภาวะเลือดออกในสมอง มีภาวะเลือดออกในลำไส้ ส่งผลให้ทารกมีความพิการในช่วงหลังคลอด บางรายจะมีพัฒนาการล่าช้า หากทารกรายนั้นมีความพิการ ครอบครัว และภาครัฐต้องเสียค่าใช้จ่ายเพื่อการฟื้นฟูสภาพร่างกายและดูแล รักษาต่อเนื่องไม่น้อยกว่า 4 - 5 ปี บางคนเกิดจากพฤติกรรมของสตรีตั้งครรภ์ ก่อให้เกิดภาวะเจ็บครรภ์ก่อนกำหนด เนื่องจากสตรีตั้งครรภ์เหล่านั้น  ยังขาดความรู้เรื่องการป้องกันตนเองให้ปลอดภัยจากภาวะคลอดก่อนกำหนด จึงเข้ามารับการรักษาล่าช้าเป็นเหตุ  ให้การยับยั้ง ภาวะเจ็บครรภ์คลอดก่อนกำหนดไม่ประสบผลสำเร็จ ทั้งนี้ปัจจุบันข้อมูลงานอนามัยและเด็กโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโกตาบารู มีปัญหาหลายประการที่ต้องได้รับการแก้ไข เช่น พฤติกรรมการดูแลด้านสุขภาพที่ไม่ถูกต้องของหญิงตั้งครรภ์ การฝากครรภ์ไม่ครบ ๕ ครั้งตามเกณฑ์มาตรฐาน หญิงตั้งครรภ์มารับการฝากครรภ์ครั้งแรกเมื่ออายุครรภ์มากกว่า ๑๒ สัปดาห์ ภาวะซีด ทารกคลอดน้ำหนักน้อยกว่า ๒,๕๐๐ กรัม ซึ่งเป็นปัจจัยที่สำคัญ    ที่ก่อให้เกิดภาวะเสี่ยงสูงต่อการทำให้เกิดปัญหาการป่วย และการตายของมารดาจากการตั้งครรภ์ การคลอด และระยะหลังคลอดได้ จากการดำเนินงานอนามัยแม่และเด็กของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโกตาบารู    ในปีงบประมาณ ๒๕๖6 ผลการดำเนินงานดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มาฝากครรภ์ครบ ๕ ครั้งตามเกณฑ์ ร้อยละ 82.1๙ (เกณฑ์มากกว่าร้อยละ ๗๐) หญิงตั้งครรภ์รายใหม่มาฝากครรภ์อายุครรภ์น้อยกว่า ๑๒ สัปดาห์ ร้อยละ 84.21  (เกณฑ์มากกว่าร้อยละ ๘๐) มารดามีภาวะซีดครั้งที่ 1 ร้อยละ ๓๕.๒๙ (เกณฑ์น้อยกว่าร้อยละ ๑๔) ทารกแรกคลอดน้ำหนักน้อยกว่า ๒,๕๐๐ กรัม ร้อยละ 9.41 (เกณฑ์น้อยกว่าร้อยละ ๗) ซึ่งยังมีบางตัวชี้วัดต่ำกว่าเกณฑ์ และจากทะเบียนหญิงตั้งครรภ์ในพื้นที่ตำบลโกตาบารู ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2567 จนถึงปัจจุบันมีจำนวนทั้งสิ้น 35 ราย ซึ่งในจำนวนนี้มีหญิงตั้งครรภ์ที่มีฐานะยากจนและเสี่ยงต่อการคลอดก่อนกำหนดจำนวน 10 ราย จากปัญหางานอนามัยแม่และเด็กดังกล่าวข้างต้น อาจส่งผลทำให้มารดาและบุตรมีความเสี่ยงต่อสุขภาพอนามัยโดยในเด็กวัยก่อนเรียนเป็นวัยที่อยู่ในระยะสำคัญของชีวิต เป็นวัยรากฐานของพัฒนาการ การเจริญเติบโตทั้งร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญา จึงเป็นวัยที่มีความสำคัญเหมาะสมที่สุดในการวางพื้นฐานเพื่อยกระดับการพัฒนาคุณภาพชีวิต โดยเฉพาะในระยะ 2 ปี แรกของชีวิต เป็นระยะที่ร่างกายและสมองมีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็วจำเป็นต้องได้รับการเลี้ยงดูที่ดีที่สุดเพื่อส่งเสริมพัฒนาการรอบด้าน อาหารและภาวะโภชนาการที่ดีปัจจัยที่มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตและพัฒนาของเด็กวัยก่อนวัยเรียน
ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านโกตาบารู ได้ตระหนักถึงความสำคัญและความจำเป็นในการแก้ไขปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการ"ส่งเสริมสุขภาพแม่และเด็ก เพื่อลดภาวะคลอดก่อนกำหนด ปี 2567" โดยให้หญิงตั้งครรภ์ในตำบลโกตาบารูมีการรับรู้ ความรู้เกี่ยวกับการดูแลสุขภาพจิตและสุขภาพกาย ก่อนตั้งครรภ์/ขณะตั้งครรภ์ ตลอดไปจนถึงการคลอดบุตร อย่างปลอดภัยไม่เป็นอันตรายต่อทารกที่เกิดมา และสามารถเลี้ยงลูกได้อย่างมีคุณภาพต่อไป