กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการ ส่งเสริมการฟื้นฟูทรัพยากรสู่การปรับพฤติกรรมสุขภาวะชาวประมงพื้นบ้านในตำบลปากน้ำ จังหวัดสตูล" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.ปากน้ำ ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการ ส่งเสริมการฟื้นฟูทรัพยากรสู่การปรับพฤติกรรมสุขภาวะชาวประมงพื้นบ้านในตำบลปากน้ำ

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการ ส่งเสริมการฟื้นฟูทรัพยากรสู่การปรับพฤติกรรมสุขภาวะชาวประมงพื้นบ้านในตำบลปากน้ำ " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล รหัสโครงการ 68-L5312-2-01 ระยะเวลาการดำเนินงาน 21 ตุลาคม 2567 - 22 กันยายน 2568 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 120,350.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล อบต.ปากน้ำ เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

หลักการและเหตุผล อ่าวปากบาราตั้งอยู่ในพื้นที่ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล มีบริเวณทะเลนับจากตะรุเตาเข้ามาประชิดฝั่งแผ่นดินใหญ่ เป็นพื้นที่ ที่มีฐานทรัพยากรทางทะเลอุดมสมบูรณ์ในทะเลแถบอันดามันของไทย มีระบบนิเวศน์ทะเลชายฝั่ง ที่มีลักษณะ เฉพาะบริเวณปากแม่น้ำที่อุดมสมบูรณ์ก่อให้เกิดแหล่งอาหารและอนุบาลสัตว์น้ำ มีการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรทางทะเลทั้งในด้านการท่องเที่ยวและการประมง เปิดโอกาสให้ผู้คนในชุมชนมีสิทธิ์ มีเสียง และมีอำนาจในการบริหารจัดการฐานทรัพยากร เป็นแหล่งทำมาหากิน สร้างรายได้ สร้างความกินดีอยู่ดีให้กับคนในพื้นที่ และที่สำคัญผู้บริโภคอาหารทะเลจากพวกปลา กุ้ง หอย หมึก ปู ก็จะมีแหล่งโปรตีนจากธรรมชาติ ทรัพยากรทางทะเลมีความอุดมสมบูรณ์เป็นอย่างมาก เนื่องจากการทำประมงพื้นบ้านของชาวบ้านในพื้นที่มีการใช้เครื่องมือประมงที่ไม่ทันสมัย ใช้เครื่องมือเฉพาะอย่าง เช่น อวนกุ้ง อวนปลาทู อวนปู อวนปลาทราย ลอบหมึก ลอบปู เป็นต้น ทำให้ทรัพยากรยังคงอุดมสมบูรณ์คนในชุมชมประกอบอาชีพประมงพื้นบ้านเลี้ยงดูครอบครับเพียงอย่างเดียว ก็สามารถเลี้ยงดูครอบครัวได้อย่างมีความสุขได้ปัจจุบันมีประชากรเพิ่มมากขึ้นและหันมาประกอบอาชีพประมงเพิ่มมากเนื่องจากสถาณการณ์โควิดที่ผ่านมา ทำให้ชาวบ้านในพื้นที่มีการปรับตัว โดยมีการทำประมงแบบหลายวิธี ทั้งเรือประมงพาณิชย์ และเรือประมงพื้นบ้าน ที่มีการใช้เครื่องมือจับสัตว์น้ำที่ทันสมัย ส่งผลให้ ทรัพยากรประมงลดลง เกิดจากการขยายตัวของการทำประมงที่จับสัตว์น้ำจนเกินกำลังผลิตของธรรมชาติและการทำประมงฝ่าฝืนกฎหมาย ทำให้จำนวนประชากรสัตว์น้ำลดลงอย่างเห็นได้ชัด โดยเฉพาะเครื่องมืออวนลากและอวนรุน ได้ลักลอบเข้ามาทำการประมง ทำลายระบบนิเวศบนพื้นทะเลซึ่งเคยเป็นที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำและทำลายแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำวัยอ่อนที่ผ่านมาชาวประมงพื้นบ้านในพื้นที่ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล มีการทำกิจกรรมอนุรักษ์ทางทะเลอยู่แล้วแต่ยังคงไม่เพียงพอจึงต้องมีการทำเพิ่มขึ้นในทุกๆปี เช่น การปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ การสร้างบ้านปลา (การทำซั้งกอ) และการปลูกหญ้าทะเล โดยมีการทำซั้งกอหรือการทำบ้านปลาหรือปะการังเทียมพื้นบ้าน เป็นเครื่องมือที่มาจากภูมิปัญญาชาวบ้านที่มีมาแต่อดีต โดยมีไว้เพื่อความสะดวกในการจับ หรือทำการประมง โดยการนําซั้งไปทิ้งไว้ในทะเล นอกจากนี้ซังกอ เป็นแหล่งอาศัยของสัตว์น้ำ และเป็นแหล่งอนุบาลสัตว์น้ำขนาดเล็ก นอกจากนี้ ยังมีประโยชน์ต่อกิจกรรมการตกปลา ซั้งกอสร้างรายได้ให้กับชาวประมงพื้นบ้าน ซั้งกอไม่เพียงแต่จะมีประโยชน์ทางตรงแล้ว ยังมีประโยชน์ทางอ้อมด้วย คือป้องกันการทำการประมงของเรือขนาดใหญ่ เช่น เรืออวนลาก มาทำการประมงในเขตหวงห้ามได้อีกทางหนึ่งด้วย เมื่อ พ.ศ.2561 – พ.ศ. 2562 ทางสมาคมชาวประมงพื้นบ้านปากน้ำ ได้รับการสนับสนุนงบประมาณในการวางซั้งกอหรือสร้างบ้านให้ปลา ผลของการดำเนินกิจกรรมในครั้งนั้น ได้ส่งผลประชาชนที่เข้าร่วมโครงการ สามารถใช้กล้ามเนื้อของร่างกายในการสร้างซั้งกอ เสริมสร้างสุขภาพให้แข็งแรง เพราะการจัดเตรียมเครื่องมืออุปกรณ์เป็นการช่วยเสริมร่างกายให้ผู้เข้าร่วมกิจกรรมมีร่างกายที่แข็งแรง อีกทั้งทางสมาคมชาวประมงพื้นบ้านปากน้ำ ได้มีการเก็บข้อมูลผลการเปลี่ยนแปลงหลังการวางซั้งกอ พบว่า สัตว์น้ำในบริเวณซั้งกอ มีเพิ่มมากขึ้นและหลากหลาย เช่น ปลาเก๋า ปลากะพง ปลาสักหลา ปลาน้ำดอกไม้ ปลาหลังเขียว ปลาหางแข็ง ปลาสีเสียด และปลาอั้งจ้อ ส่งผลให้ชาวประมงพื้นบ้านในตำบลปากน้ำสามารถจับสัตว์น้ำที่ได้ขนาด โดยใช้เครื่องมือประมงที่ไม่ทำลายทรัพยากรสัตว์น้ำและไม่ทำลายสิ่งแวดล้อม ได้นำสัตว์น้ำที่ที่จับได้ไปจำหน่ายในชุมชน อีกทั้งคนในครอบครัวได้บริโภคอาหารทะเลที่ปลอดภัยที่จับได้บริเวณ ซั้งกอ นำไปสู่การปรับเปลี่ยนสุขภาวะของชาวประมงพื้นบ้านในพื้นที่ตำบลปากน้ำ สมาคมชาวประมงพื้นบ้านปากน้ำ จึงได้ร่วมกันรณรงค์ให้ชุมชนตลอดจนผู้เกี่ยวข้องได้ร่วมบริหารจัดการทรัพยากรชายฝั่งพื้นที่อ่าวปากบาราอย่างมีส่วนร่วมเพื่อความรักษาความมั่นคงทางอาหารของโลก และสามารถรักษาทรัพยากรชายฝั่งให้อุดมสมบูรณ์ยั่งยืนสู่รุ่นลูกหลานสืบไป

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อปรับสภาพแวดล้อมให้เอื้อต่อการฟื้นฟูทรัพยากรในอ่าวปากบาราโดยการสร้างบ้านปลาวางซั้งอ
2. เพื่อให้ชาวประมงพื้นบ้านได้มีการปรับเปลี่ยนสุขภาวะชุมชนโดยการบริโภคอาหารทะเลที่ปลอดภัยจากการสร้างบ้านปลาวางซั้งกอ
3. เพื่อให้ชาวประมงพื้นบ้านได้มีกิจกรรมทางกาย การบริหารร่างกายจากการสร้างบ้านปลาวางซั้งกอ

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. ประชุมคณะทำงานโครงการ(3 ครั้ง)
2. เวทีส่งเสริมการฟื้นฟู ทรัพยากร สู่การปรับพฤติกรรมสุขภาวะชาวประมงพื้นบ้านในตำบลปากน้ำ
3. ปฏิบัติการสร้างบ้านปลาชุมชนเพิ่มปริมาณสัตว์น้ำในอ่าวปากบารา (กิจกรรมชุมชนสัมพันธ์ ร่วมเตรียมอุปกรณ์ ถักทางมะพร้าว ตัดเชือก และหล่อปูน รวมไปถึงการขนของขึ้นเรือ )
4. สร้างจิตสำนึกแก่เยาวชนในตำบลปากน้ำ ( การทำธนาคารปูม้าและปล่อยพันธุ์สัตว์น้ำ )
5. กิจกรรมสรุปการสร้างบ้านปลาและการประเมินผลการเปลี่ยนแปลง

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1.ความยั่งยืนของโครงการมีความเป็นไปได้อย่างแน่นอน เนื่องจากเป็นการขับเคลื่อนกิจกรรมที่ตอบโจทย์แก้ปัญหาสอดคล้องกับความต้องการของพื้นที่ที่เป็นเจ้าของมีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรง ในขณะเดียวกัน เป็นการดำเนินโครงการที่สร้างการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนที่มีความรู้สึกร่วมเป็นเจ้าของ และมีกลไกคณะทำงานในการขับเคลื่อนที่เป็นระบบพร้อมทีมในการบริหารจัดการตามบทบาทหน้าที่ของแต่ละฝ่าย นอกจากนั้น ชุมชนมียุทธศาสตร์เป้าหมายที่ชัดเจนในการขยายผลการทำกิจกรรมให้เกิดเต็มพื้นที่ชุมชน มีพื้นที่ต้นแบบที่สามารถถ่ายทอดหรือเป็นแหล่งเรียนรู้ในการแลกเปลี่ยนข้อมูล เช่น สมาคมชาวประมงพื้นบ้านปากน้ำ วิสาหกิจชุมชนร้านคนจับปลาจังหวัดสตูล เป็นเครือข่ายทำงานต้องการฟื้นทะเลสตูล ให้เป็นแหล่งผลิตอาหารทะเลที่พอเพียงและเกิดความมั่นคงทางด้านอาชีพประมง ด้วยการสร้างการยอมรับเชื่อมนโยบายสอดคล้องกับยุทธศาสตร์ของเครือข่ายประมงพื้นบ้านจังหวัดสตูล ที่ต้องการให้จังหวัดสตูลเป็นเมืองท่องเที่ยววิถีประมงพื้นบ้านและให้คนมีคุณภาพชีวิตที่ดี

2.การดำเนินกิจกรรมต่างๆในโครงการ จะมีการประชาสัมพันธ์ และเผยแพร่ข้อมูลต่างๆที่ได้จากการทำกิจกรรมร่วมกันให้สาธารณะได้รับทราบและนำไปใช้ประโยชน์ได้อย่างคุ้มค่า การดำเนินโครงการดังกล่าวมีการประสานความร่วมมือกับท้องถิ่นในการร่วมจัดการทรัพยากร เพื่อหนุนเสริมกิจกรรมของชุมชนให้เกิดความต่อเนื่อง มีการประชาสัมพันธ์แบบธรรมชาติคือเมื่อชุมชนทำแล้วได้ผลเกิดรูปธรรมที่ชัดเจน สามารถฟื้นทะเลได้จริง จะมีชุมชนใกล้เคียงสนใจที่จะทำในแบบดังกล่าว กรณี เช่น ตำบลสาคร เพราะเป็นกิจกรรมที่ตอบโจทย์แก้ปัญหาเรื่องปากท้องเห็นผลที่ชัดเจน โดยมีช่องทางในการเผยแพร่ข้อมูลในหลากหลายรูปแบบ เช่น การบอกปากต่อปากของชาวประมงด้วยกัน การทำเอกสารเผยแพร่ หรือการจัดทำสรุปบทเรียนกรทำงานในแต่ละพื้นที่ หรืองานข้อมูลองค์ความรู้ที่เป็นรูปแบบงานวิจัยชุมชน ฯลฯ

3.เกิดกติกาชุมชนในเรื่องการจัดการทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่งในพื้นที่ตำบลปากน้ำมีการบริหารจัดการพื้นที่เขตคุ้มครองและเขตอนุรักษ์โดยการจัดการโดยชุมชน ทรัพยากรสัตว์น้ำบริเวณบ้านปลามีการเปลี่ยนแปลง มีการเปรียบเทียบก่อนและหลังการทำบ้านปลา

4.จะมีการผลักดันหลักสูตรการจัดการทรัพยากรหรือการทำธนาคารปูม้าระหว่างสมาคมชางประมงพื้นบ้านตำบลปากน้ำและโรงเรียนที่อยู่ในพื้นที่ตำบลปากน้ำ เพื่อเป็นการสร้างการเรียนรู้ให้แก่นักเรียนหรือเยาวชน ซึ่งมีกระบวนการเรียนรู้โดยการปฎิบัติจริงในโรงเรียน

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น