กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ภาวะโลหิตจางในเด็กปฐมวัยในระดับประเทศ ยังคงเป็นปัญหา ที่ต้องได้รับการแก้ไข เนื่องจากเด็กปฐมวัยที่มีภาวะโลหิตจางจะส่งผลกระทบต่อสุขภาพ โดยในเด็ก ในปัจจุบันพบว่า มีหลายปัจจัยที่ส่งผลต่อพัฒนาการเด็กปฐมวัย เช่น ปัจจัยทางพันธุกรรมที่เด็ก ได้รับสืบทอดมาจากพ่อแม่มีความสัมพันธ์กับระดับเชาวน์ปัญญาร้อยละ 50 ภาวะโภชนาการของแม่ระหว่าง ตั้งครรภ์และระหว่างการเติบโตช่วงปฐมวัย ที่พบว่าสารไอโอดีนและธาตุเหล็กเป็นสารอาหารที่มี ความจำเป็นต่อการเจริญเติบโตของร่างกายและการพัฒนาของระบบประสาท การขาดธาตุเหล็กก่อให้เกิด ภาวะโลหิตจาง ที่องค์การอนามัยโลกระบุว่าเป็นปัญหาทุพโภชนาการที่พบมากที่สุดในโลก โดยเฉพาะ ประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้พบภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กในเด็กปฐมวัยสูงเป็นอันดับ 2 (ร้อยละ 65.5) รองจากประเทศในทวีปแอฟริกา (ร้อยละ 67.6) และพบได้ในทุกกลุ่มอายุโดยเฉพาะเด็ก ต่ำกว่า 2 ปี พบภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กมากที่สุด (ร้อยละ 47.4) ซึ่งปัจจัยการขาดธาตุเหล็ก ที่กล่าวมาสอดคล้องกับการศึกษาสถานการณ์พัฒนาการเด็กปฐมวัยไทยปี 2557 และ 2560 พบว่า เด็กปฐมวัย (0-5 ปี) มีพัฒนาการสงสัยล่าช้าถึงร้อยละ 27.2 และ 32.5 ตามลำดับ โดยเด็กที่สงสัยพัฒนาการ ล่าช้าไม่ได้รับยาน้ำเสริมธาตุเหล็กร้อยละ 81.5 และ 70.3 ตามลำดับ ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญ ของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดงธาตุเหล็กมีมากในสมองและมีส่วนสำคัญในการป้องกันเชื้อโรค ดังนั้น การขาดธาตุเหล็กจึงส่งผลเสียต่อการสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันการเจ็บป่วย และพัฒนาการของสมองโดยเฉพาะ ในเด็กเล็กอายุต่ำกว่า 2 ปีอีกทั้งยังส่งผลให้สูญเสียความสามารถในการเรียนรู้ตามศักยภาพอย่างถาวร การเกิดภาวะโลหิตจางในเด็กปฐมวัยมีสาเหตุหลักมาจาก การรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กไม่เพียงพอ และ จากการเสียเลือดเฉียบพลัน จากการสำรวจภาวะโภชนาการเด็กไทยภายใต้โครงการ South East Asia Nutrition Survey พ.ศ. 2553-2555 พบเด็กอายุ 6 เดือน–3 ปี ในชนบทมีความชุกโลหิตจางสูงถึง ร้อยละ 41.7 และในเขตเมือง ร้อยละ 26 ซึ่งสัมพันธ์กับการศึกษาสถานการณ์พัฒนาการเด็กปฐมวัยไทย ปี 2557 และปี 2560 ที่พบว่าเด็กได้รับยาน้ำเสริมธาตุเหล็กและกินเป็นประจำเพียงร้อยละ 11.5 และ 16.8 ตามลำดับ แนวทางการแก้ปัญหาซีดจากการขาดธาตุเหล็ก องค์การอนามัยโลก (WHO) และกระทรวง สาธารณสุข โดยกรมอนามัย มีนโยบายให้เด็กได้กินนมแม่อย่างเดียวตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 เดือน (Exclusive breast feeding) และการให้ยาเสริมธาตุเหล็กในหญิงตั้งครรภ์ หญิงให้นมบุตร และให้ยาน้ำเสริมธาตุเหล็ก ในเด็กอายุ 6 เดือนถึง 5 ปี ร่วมกับการกำหนดกิจกรรมการสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรคแบ่งตามกลุ่มวัย ของคณะกรรมการหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ในการให้ยาเสริมธาตุเหล็ก รวมทั้งกำหนดให้เจาะเลือด เพื่อหาภาวะซีดในเด็กอายุ 9-12 เดือน และ 3-5 ปี อย่างไรก็ตามยังพบปัญหาการนำนโยบายไปสู่การปฏิบัติ ส่งผลให้ภาวะโลหิตจางยังเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญในเด็กปฐมวัยไทยที่ต้องการมาตรการเชิงรุก ในการป้องกันและแก้ไขปัญหานี้ ดังนั้นเพื่อลดภาวะซีด จากการขาดธาตุเหล็กในเด็กปฐมวัยไทยต้องมีผู้เกี่ยวข้องหลายฝ่าย จากตัวพ่อแม่เอง เครือญาติ ผู้ดูแลเด็ก เจ้าหน้าที่สาธารณสุขและหน่วยงานของรัฐ รวมทั้งการมีนโยบายที่สนับสนุนแนวทางการปฏิบัติ การบริหาร จัดการ การเฝ้าระวัง การคัดกรอง การเข้าถึงบริการ และการกำกับติดตามที่ชัดเจน จากสถานการณ์ของโรงพยาบาลควนโดน ในปีที่ผ่านมาพบว่า เด็กได้รับการตรวจภาวะโลหิตจางอายุเด็กอายุ 9-12 เดือน จำนวน 42 คน ร้อยละ 97.83 พบโลหิตจาง จำนวน 16 คน ร้อยละ ๓8.1 ซึ่งยังเกินเป้าหมายที่ตั้งไว้ ไม่เกินร้อยละ 20 เด็กได้รับการตรวจภาวะโลหิตจางอายุเด็กอายุ 3-5 ปีจำนวน 33 คน ร้อยละ 44.59 พบโลหิตจาง จำนวน 5 คน ร้อยละ 15.15 จ่ายยาน้ำเสริมธาตุเหล็ก ๑ เดือน และติดตามผลการตรวจความเข้มข้นของเลือดเพิ่มขึ้น ดังนั้น โรงพยาบาลควนโดน จึงได้เล็งเห็นปัญหาทางด้านสุขภาพ จึงจัดทำโครงการเฝ้าระวังภาวะโรคโลหิตจางในเด็กอายุ 9 เดือน - 5 ปี ตำบลควนสตอ ปี 2568 ขึ้นมา เพื่อค้นหา และป้องกันการเกิดภาวะซีด/โลหิตจางที่ส่งผลต่อการเรียนรู้ของเด็กและหามาตรการเพื่อการดูแลและแก้ไขปัญหาภาวะซีดในเด็กตั้งแต่เริ่มต้น อย่างเป็นระบบป้องกันและดูแลให้มีพัฒนาการสมวัย เติบโตเป็นประชากรของประเทศอย่างมีคุณภาพ