กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

หลักการและเหตุผล (ระบุที่มาของการทำโครงการ)       วัณโรคเป็นโรคติดต่อเรื้อรัง ทำให้มีการอักเสบในปอด ซึ่งในผู้ใหญ่มักจะพบส่วนใหญ่เป็นที่ปอด ในเด็กอาจเป็นที่อวัยวะอื่นร่วมด้วย เช่น ต่อมน้ำเหลือง เยื่อหุ้มสมอง กระดูก สาเหตุเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Mycobacterium tuberculosis การติดต่อมักจะได้รับเชื้อจากผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคระยะแพร่เชื้อ โดยเชื้อจะออกมากับการไอ จาม ทำให้เชื้อกระจายในอากาศ ในห้องที่ทึบอับแสง เชื้อวัณโรคอาจมีชีวิตอยู่ได้ถึง 1 สัปดาห์ ถ้าเสมหะที่มีเชื้อลงสู่พื้นที่ไม่มีแสงแดดส่อง เชื้ออาจอยู่ได้ในเสมหะแห้งได้นานถึง 6 เดือน เชื้อจะกระจายอยู่ในอากาศ และเข้าสู่ร่างกายทางการหายใจเอาเชื้อเข้าไป ผู้ป่วยที่เป็นวัณโรคระยะแสดงอาการหรือระยะกำเริบอาจมีอาการไอเรื้อรังยาวนานถึง 3 สัปดาห์หรือมากกว่านั้น ไอแล้วเสมหะมีเลือดปนออกมา มีอาการเจ็บหน้าอก ขณะหายใจหรือไอ มีอาการเหนื่อยง่ายกว่าปกติ มีน้ำหนักลดแบบไม่ทราบสาเหตุ มีอาการอ่อนเพลีย มีไข้ หรือมีเหงื่อออกในเวลากลางคืน รู้สึกหนาวสั่น รู้สึกไม่อยากอาหาร โดยทั่วไปแล้ว วัณโรคอาจเป็นกันได้ตามอวัยวะต่าง ๆ ของร่างกายนอกเหนือจากปอดก็ได้ เช่น ไต กระดูกสันหลัง หรือสมอง โดยจะมีอาการแตกต่างกันไปตามบริเวณร่างกายที่เกิด เช่น ผู้ป่วยอาจมีอาการปวดหลังหากวัณโรคลงกระดูกสันหลัง และผู้ป่วยอาจมีเลือดในปัสสาวะหากวัณโรคลงไต วัณโรคเป็นปัญหาสาธารณสุข ที่สำคัญของประเทศไทยมาเป็นเวลานาน ซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายทางสังคมและเศรษฐกิจอย่างมาก อุบัติการณ์ของวัณโรคเคยลดลงอย่างช้าๆในอดีต แต่ในระยะหลังนี้กลับเพิ่มขึ้น เนื่องจากการแพร่ระบาดของโรคเอดส์และการดื้อยา แม้ว่าประเทศไทยนำกลยุทธ์ DOTS มาใช้ในการดำเนินงานควบคุมป้องกันวัณโรค แต่อัตราผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะพบเชื้อยังอยู่ และประกอบกับสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคเอดส์ ทำให้ปัญหาวัณโรคทวีความรุนแรงยิ่งขึ้น ในแต่ละปีมีผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ขึ้นทะเบียนรายใหม่ ประมาณครึ่งหนึ่งเป็นผู้ป่วยวัณโรคปอดเสมหะบวกที่สามารถแพร่เชื้อได้ และมีแนวโน้มของการดื้อยารักษาวัณโรคเพิ่มสูงขึ้น การดำเนินงานที่สำคัญคือค้นหาคัดกรองกลุ่มเสี่ยงในชุมชน ซึ่งประกอบด้วย 7 กลุ่มเสี่ยง ได้แก่ ผู้สัมผัสร่วมบ้าน/ผู้สัมผัสใกล้ชิด ผู้สูงอายุ 65 ปีขึ้นไป ผู้ป่วยเบาหวานรายใหม่ ผู้ป่วยเอดส์ แรงงานต่างด้าว ผู้ต้องขัง และบุคลากรสาธารณสุข ต้องได้รับการคัดกรองค้นหาโรควัณโรคต่อไป
สถานการณ์วัณโรครายใหม่ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลท่าเรือ พบว่าอัตราการค้นหาผู้ป่วย ย้อนหลัง 3 ปี (2565 – 2567) พบผู้ป่วยวัณโรคจำนวน 4, 3 และ 4 ราย ตามลำดับ คิดเป็นอัตราป่วย 131.19, 98.39 และ 131.19 ต่อแสนประชากร ซึ่งยังน้อยกว่าเกณฑ์ของประเทศ (150 ต่อ แสนประชากร) ปีงบประมาณ 2567 จำนวนผู้ป่วย 4 ราย รักษาครบ/หาย 2 รายคิดเป็นร้อยละ 50 (เป้าหมายร้อยละ 90 )ยังไม่ผ่านเกณฑ์ เนื่องจากกลุ่มเสี่ยงได้รับการคัดกรองยังไม่ครอบคลุมทำให้ผู้ป่วยรายใหม่ ยังไม่ถูกค้นพบและเชื้อโรคแพร่กระจายไปในชุมชนได้อย่างรวดเร็ว ดังนั้นจึงต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน เพื่อที่จะลดปัญหาของการเกิดโรควัณโรคและภัยสุขภาพได้ การค้นหาผู้ป่วยวัณโรคในกลุ่มเสี่ยงจึงมีความสำคัญและจำเป็นในการลดการแพร่กระจายเชื้อโรค เนื่องจากหากสามารถนำผู้ป่วยเข้าสู่ระบบการรักษาได้เร็วและได้รับการดูแลรักษาอย่างต่อเนื่องจากเจ้าหน้าที่ จะทำให้เกิดผลสำเร็จในการรักษา เพื่อทำให้ผู้ที่มีอาการสงสัยวัณโรคได้เข้ารับการตรวจวินิจฉัยและรักษาในระยะเริ่มแรก ซึ่งเป็นกาตัดวงจรการแพร่กระจายและลดอัตราการเสียชีวิตจากการป่วยด้วยวัณโรค
          โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลตำบลท่าเรือ เพิ่มกระบวนการคัดกรอง ค้นหาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ในชุมชนจะสามารถสร้างความรู้ความเข้าใจให้ประชาชนเข้าใจโรควัณโรคมากขึ้นและคาดหวังว่าจะมีส่วนช่วยเพิ่มอัตราการค้นหาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ในชุมชน จึงได้จัดทำโครงการคัดกรองค้นหาผู้ป่วยวัณโรคเชิงรุก ปี 2568 ขึ้น