กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

โรคกระดูกและข้อเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญในวัยสูงอายุ จากสถิติผู้ป่วย โรคกระดูกและข้อในคนไทย พ.ศ. 2564 พบว่ามีผู้ป่วยโรคนี้ มากกว่า 6 ล้านคนโดยข้อที่เสื่อมมากที่สุด คือ ข้อเข่า ภาวะข้อเข่าเสื่อมในผู้สูงอายุ (Osteoarthritis) เป็นการเสื่อมแบบปฐมภูมิเกิดจากการเสื่อมของกระดูกอ่อนบริเวณผิวข้อที่หุ้มข้อเข่าจากกระบวนการเสื่อมของวัยชรา เกิดพยาธิสภาพของข้อ โดยไม่มีอาการอักเสบเป็นอาการสึกหรอ ดังนั้นผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อมจึงจําเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องรับการสร้างเสริมสุขภาพ การเสริมสร้างป้องกันภาวะเข่าเสื่อมไม่ให้รุนแรงมากขึ้น ปัญหาข้อเข่าเสื่อมเป็นโรคเรื้อรัง ที่ต้องใช้ระยะเวลานานในการรักษา เป้าหมายในการรักษาโรคข้อเข่าเสื่อมนั้น คือการบรรเทาอาการปวดและเพิ่มความสามารถในการเคลื่อนไหว การรักษาประกอบด้วย กายบริหารบําบัดเพื่อเพิ่มความแข็งแรงของข้อเข่า และเพิ่มพิสัยของข้อ การลดน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน ทั้งนี้อาจใช้ร่วมกับการบำบัดรักษา แบบใช้ยา (Pharmacological therapy) ซึ่งได้แก่ กลุ่มยาแก้ปวดพื้นฐานทั้งการรับประทานและยาทาเฉพาะที่ นอกจากการรักษาด้วยยาแล้วผู้ป่วยจำเป็นต้องได้รับการทำกายภาพบําบัด การออกกําลังกายเพื่อคงสภาพการทำงานของข้อ กล้ามเนื้อ และ บรรเทาความปวด การประคบร้อน หรือเย็น การใช้เครื่องมือทางกายภาพบําบัด เช่น เครื่องอัลตร้าซาวด์ เพื่อเพิ่มการไหลเวียนเลือดและลดอาการปวด การให้ความรู้เรื่องโรคและคำแนะนําในการดูแลตนเอง และเมื่อปฏิบัติอย่างต่อเนื่องจะทำให้เกิดความมั่นคง ส่งเสริมให้ผู้สูงอายุเชื่อในประโยชน์ของพฤติกรรมมากขึ้น การพลัดตกหกล้ม ยังพบบ่อยในผู้สูงอายุในโรงพยาบาลและเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตอันดับสองในกลุ่มการบาดเจ็บโดยไม่ได้ตั้งใจรองจากการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุทางถนน สถิติการเสียชีวิตจากการพลัดตกหกล้มในผู้สูงอายุได้ทวีความรุนแรงและมีแนวโน้มสูงขึ้น ผลกระทบที่เกิดจากการพลัดตกหกล้มอาจทำให้บาดเจ็บเพียงเล็กน้อยหรือถึงขั้นรุนแรง ได้แก่ เกิดแผลฟกช่ำ ถลอก กระดูกสะโพกหัก ถึงขั้นพิการหรือสูญเสียความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวัน หรือเจ็บป่วยเรื้อรังมีภาวะแทรกซ้อนอื่นๆตามมา อาทิ ข้อติด แผลกดทับ และกล้ามเนื้อลีบอ่อนแรง ไม่สามารถเข้าร่วมกิจกรรมทางสังคมได้ รวมถึงส่งผลกระทบทางด้านจิตใจเกิดความวิตกกังวล กลัวการหกล้ม
คลินิกเวชปฏิบัติครอบครัว ศูนย์ 1 โรงพยาบาลเทพา มีผู้สูงอายุจำนวน 1,801 คน คิดเป็นร้อยละ 14.09 ของประชากรทั้งหมด โดยปี 2566 มีผู้ป่วยที่มารับบริการด้วยโรคข้อเข่าเสื่อมมีจำนวน 725 ครั้ง ซึ่งจะเห็นได้ว่า มีผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อมเข้ารับบริการจำนวนมากซึ่งนำไปสู่ความเสี่ยงในการพลัดตกหกล้มได้ จึงต้องรักษาต่อเนื่องที่ คลินิกเวชปฏิบัติครอบครัว ศูนย์1 เป็นเวลานาน และไม่สามารถจำหน่ายผู้ป่วยได้ ดังนั้น จึงได้เล็งเห็นความสำคัญในการพัฒนารูปแบบการดูแลผู้สูงอายุที่มีโรคข้อเข่าเสื่อมและมีความเสี่ยงต่อการพลัดตกหกล้ม เพื่อให้ผู้สูงอายุมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นป้องกันการเกิดโรคและการบาดเจ็บที่รุนแรงได้