กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ทุพโภชนาการ หมายถึง ภาวะที่ร่างกายได้รับสารอาหารผิดเบี่ยงเบนไปจากปกติ อาจเกิดจากได้รับสาร อาหารน้อยกว่าปกติ หรือเหตุทุติยภูมิ คือ เหตุเนื่องจากความบกพร่อง ต่างจากการกิน การย่อย การดูดซึม ในระยะ 2 - 3 ปี แรกของชีวิต จะมีผลกระทบต่อระดับสติปัญญาและการเรียน ภายหลัง เนื่องจากเป็นระยะที่มีการเจริญเติบโตของสมองสูงสุด ชึ่งระยะเวลาที่วิกฤติต่อพัฒนาการทางร่างกายของวัยเด็กมากที่สุดนั้น ตรงกับช่วง 3 เดือนหลัง การตั้งครรภ์จนถึงอายุ 18 - 24 เดือนหลังคลอด เป็นระยะที่มีการสร้างปลอกหุ้มเส้นประสาทของระบบประสาท และมีการ แบ่งตัวของเซลล์ประสาทมากที่สุด เมื่ออายุ 3 ปี มีผลกระทบต่อการเจริญเติบโต ถึงร้อยละ 80 สำหรับผลกระทบทางร่างกายภายนอกที่มองเห็นได้ คือ เด็กจะมีรูปร่างเตี้ย เล็ก ซูบผอม ผิวหนังเหี่ยวย่น เนื่องจากขาดไขมันชั้นผิวหนัง นอกจากนี้อวัยวะภายในต่างๆ ก็ได้รับผล กระทบเช่นกัน เช่น หัวใจ จะพบว่า กล้ามเนื้อหัวใจไม่แน่นหนา และการบีบตัวไม่ดีตับ จะพบไขมันแทรกอยู่ในตับ เซลล์เนื้อตับมีลักษณะบางและบวมเป็นน้ำสาเหุตให้ทำงานได้ไม่ดีไต พบว่าเซลล์ทั่วไปมีลักษณะบวมน้ำและติดสีจาง กล้ามเนื้อ พบว่าส่วนประกอบในเซลล์ลดลง มีน้ำเข้าแทนที่ นอกจากการขาดสารอาหารแล้วการได้รับอาหารเกิน ในรายที่อ้วน ก็ถือเป็นภาวะทุพโภชนาการ เป็นการได้รับอาหารมากเกินความ ต้องการ พลังงานที่มีมากนั้นไม่ได้ใช้ไป พลังงานส่วนเกินเหล่านั้น ก็จะแปลงไปเป็นคลอเลสเตอรอล เกาะจับแน่นอยู่ตามส่วนต่างๆ ของร่างกาย และอาจลุกลามเข้าสู่เส้นเลือด ผลที่ตามมาก็คือ โรคอ้วน โรคเบาหวาน โรคหัวใจ และโรคต่างๆ
สาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะทุพโภชนาการ คือสาเหตุที่เกิดจากอาหารสาเหตุที่เกิดจากร่างกาย ส่วนระดับของการเกิดภาวะทุพโภชนาการ มีอยู่ 4 ระดับ คือ ระดับที่ 1 เซลล์ และเนื้อเยื่อมีสารอาหารลดต่ำกว่าปกติ แต่ยังไม่เกิดอาการผิดปกติระดับที่ 2 ปริมาณสารอาหารในเลือดหรือปัสสาวะลดต่ำกว่าปกติ ระดับที่ 3 อวัยวะทำงานเปลี่ยนไปจากเดิม ระดับที่ 4 มีอาการที่แสดงบ่งชี้ถึงโรคขาดสารอาหารอย่างชัดเจน อาจเป็นอันตรายและทำให้เสียชีวิตโรคที่เกิดจากภาวะทุพโภชนาการ เช่น โรคเกาต์ โรคเลือดจาง โรคเหน็บชา โรคปากนกกระจอก โรคคอพอก โรค ตาฟาง โรคอ้วน โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคไต โรคขาดโปรตีน โรคนิ่ว โรคลักปิดลักเปิด โรคหัวใจขาด เลือด โรคกระดูกอ่อน องค์การยูนิเซฟ" หรือกองทุนเพื่อเด็กแห่งสหประชาชาติ ได้เผยแพร่ผลสำรวจสถานการณ์เด็กไทยในจังหวัดชายแดนภาคใต้ พบว่ามีอัตราขาดสารอาหาร หรือที่เรียกว่า “ทุพโภชนาการ" สูงสุดในประเทศ ผลสำรวจสถานการณ์เด็กและสตรีรายจังหวัด ซึ่งจัดทำโดยสำนักงานสถิติแห่งชาติ สนับสนุนโดยยูนิเซฟ พบว่าเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีใน จ.นราธิวาส ยะลา ปัตตานี สตูล และสงขลา มีภาวะเตี้ยแคระแกร็น ซึ่งหมายถึงความสูงต่ำ กว่าเกณฑ์อายุ หรือจะเรียกง่ายๆ ว่า "ผอมแห้ง" ก็ได้ โดยเด็กที่มีภาวะผอมแห้งในจังหวัดชายแดนภาคใต้มีจำนวนสูงกว่าค่าเฉลี่ยของประเทศ แยกเป็นใน จ.นราธิวาสมีเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีที่มีภาวะเตี้ยแคระแกร็นถึงร้อยละ 29 ขณะที่ค่าเฉลี่ยของประเทศอยู่ที่ร้อยละ 11 เท่านั้น ขณะที่ จ.ยะลา ปัตตานี สตูล และสงขลา เด็กอายุต่ำกว่า 5 ปีมีภาวะเตี้ยแคระแกร็นอยู่ที่ร้อยละ 21 ร้อยละ 19 ร้อยละ 17 และร้อยละ 13 ตามลำดับ
จากการประเมินผลการเฝ้าระวังทางภาวะโภชนาการเด็กก่อนวัยเรียน (3 – 4 ปี) ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านรือเปาะตำบลดุซงญอที่ผ่านมาพบว่าเด็กก่อนวัยเรียนมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ร้อยละ 9.40มาตรฐานของกระทรวงสาธารณสุขกำหนดให้มีไม่เกินร้อยละ 10 ซึ่งเด็กในวัยดังกล่าวกำลังมีการเจริญเติบโตของสมองสารอาหารโปรตีนมีความสำคัญต่อการพัฒนาด้านสมอง หากไม่ได้รับการแก้ไขปัญหา จะส่งผลกระทบต่อพัฒนาการทั้งด้านร่างกาย จิตใจ อารมณ์และสติปัญญาของเด็ก ซึ่งจะเป็นกำลังของประเทศชาติในอนาคต สาเหตุของปัญหาส่วนหนึ่งเกิดจากการขาดความรู้ด้านโภชนศึกษาของผู้ปกครอง เป็นผลให้เด็กในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านรือเปาะได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วนและมีน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ในการดำเนินการที่ผ่านมาครูผู้ดูแลเด็กพร้อมทั้งเจ้าหน้าที่สาธารรณสุขได้มีการติดตาม ออกเยี่ยมให้ความรู้ผู้ปกครองแต่การเรียนรู้อย่างเป็นระบบเป็นเรื่องที่ต้องให้ความสำคัญและจำเป็น ดังนั้น ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านรือเปาะ ได้เล็งเห็นความสำคัญของการเฝ้าระวังทางโภชนาการในเด็กก่อนวัยเรียนเพื่อให้เด็กมีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง มีการเจริญเติบโตของสมองและร่างกายเหมาะสมตามวัย เติบโตเป็นทรัพยากรบุคคลที่มีคุณค่า และเป็นอนาคตที่สำคัญของประเทศชาติต่อไป จึงได้จัดทำโครงการเฝ้าระวังภาวะทุพโภชนาการในเด็กก่อนวัยเรียน ของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านรือเปาะขึ้น เพื่อแก้ไขปัญหาภาวะโภชนาการในชุมชนอย่างต่อเนื่องและยั่งยืนต่อไป