กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันความก้าวหน้าทางการแพทย์และสาธารณสุข ส่งผลให้จำนวนและสัดส่วนของประชากรผู้สูงอายุไทยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว โดยสัดส่วนประชากรสูงอายุเพิ่มขึ้นจากร้อยละ 10.7 ในปี 2550 (7.0 ล้านคน) เป็นร้อยละ 11.8 (7.5 ล้านคน) ในปี 2553 และร้อยละ 20.0 (14.5 ล้านคน) ในปี 2568 (สำนักงานถิติแห่งชาติ 2551) นับเป็นอัตราการเข้าสู่ ภาวะประชากรสูงอายุ เร็วมาก ซึ่งหมายความว่าประเทศไทยมีเวลาสั้นมากที่จะเตรียมการเพื่อรองรับประชากรผู้สูงอายุ ทั้งในด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และสังคม อัตราส่วนการเป็นภาวะวัยสูงอายุ หรืออัตราพึงพิ่งวัยสูงในปี 2537 เป็น 10.7 เพิ่มเป็น 14.3 ในปี 2545 และเพิ่มขึ้นเป็น 16.0 ในปี 2550 หมายความว่า ประชากรวัยทำงาน 100 คน ต้องรับภาระ ในการเลี้ยงดูผู้สูงอายุ 16 คน ประกอบกับสัดส่วนผู้สูงอายุ ที่อยู่ตามลำพังในครัวเรือนมีแนวโน้วเพิ่มสูงขึ้น จากร้อยละ 6.3 ในปี 2545 เป็นร้อยละ 7.7 ในปี 2550 และร้อยละ 56.7 ของผู้สูงอายุอยู่ตามลำพังในครัวเรือน อยู่ได้โดยไม่มีปัญหา ที่เหลือร้อยละ 43.3 มีปัญหา วึ่งปัญหาที่พบมากที่สุดคืน รู้สึกเหงา ร้อยละ 51.2 ไม่มีคนดูแลเมื่อเจ็บป่วย ร้อยละ 27.5 (สำนักงานสถิติแห่งชาติ 2551) ผู้สูงอายุต้องการคนดูแลในการทำกิจกรรมประจำวัน จากการตรวจสุขภาพโดยการตรวจร่างกาย พบว่า ผู้สูงอายุวัยปลาย (อายุ 80 ปีขึ้นไป) ต้องมีคนดูแลบางเวลา ร้อยละ 52.2 และต้องมีคนดูแลตลอดเวลา 10.2 (เยาวรัตน์ ปรปักษ์ขาม 2547) จากมุมมองผู้เชี่ยวชาญเรื่องนี้ โดยเฉพาะ คือ ดร.วรวรรณ ชาญด้วยวิทย์ ที่ปรึกษาด้านหลักประกันทางสังคม สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) และ พ.ญ.ลัดดา ดำริการเลิศ เลขาธิการมูลนิธิสถาันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุ (มส.ผส.) เพื่อสะท้อนถึงการเตรียมความพร้อมของภาครัฐเป็นระเบิดเวลาลูกใหญ่ ที่งวดเข้ามาทุกเวลา ปัญหาที่ประเทศไทยเข้าสู่ สังคมผู้อายุอย่างสมบูรณ์ ในอีก 8 ปีข้างหน้า หรือปี 2564 ทีจะมีถึง 1 ใน 5 จากที่ไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุมาแล้ว โดยมีสัดส่วนคนอายุ 60 ปีขึ้นไปถึง 10 % เมื่อปี 2543 (ตามนิยามองค์การสหประชาชาติ) และคาดจะเป็นสังคมสูงวัยระดับสุดยอด คือมากถึง 30% ในอีก 20 ปี หรือ ปี 2578 อายุยิ่งสูงยิ่งเจ็บป่วย จากการสำรวจของสำนักงานสถิติแห่งชาติ ปี 2550 พบว่า ร้อยละ 69.3 ของประชากรในกลุ่มอายุ 60-69 ปี เป็นโรคเรื้อรังและพบเพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้นและเพิ่มขึ้นเป็น 83.3 ในกลุ่มที่มีอายุ 90 ปีขึ้นไป โดยภาวะการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง 6 โรค พร้อมกันถึง 70.8 และหนึ่งในสี่ของผู้สูงอายุที่มีภาวะทุพพลภาพจากปัญหาสุขภาพเป็นเหตุให้ไม่สามารถทำกิจกรรมที่เคยทำได้ ร้อยละ 18.9 มีปัญหาสุขภาพเหล่านี้นานกว่า 6 เดือน เป็นภาวะทุพพลภาพระยะยาว เป็นเหตุให้มีค่าใช้จ่ายในการดูแลสูงและต้องการคนดูแลตลอดเวลา   จากการจัดทำโครงการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุใน 3 ปีที่ผ่านมาพบว่าอัตราผู้สูงอายุต่อประชากรทั้งหมดมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งได้เข้าสู่สังคมผู้สูงอายุแล้ว และร้อยละของผู้สูงอายุก็มีแนวโน้มสูงขึ้นเนื่องจากเป็นยอดสะสม แต่ร้อยละของผู้ป่วยรายใหม่และกลุ่มเสี่ยงมีแนวโน้มลดลง แต่ทั้งกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มผู้ป่วยที่มีอยู่ในปัจจุบัน ถ้าไม่ได้รับการเฝ้าระวังดูแลอย่างต่อเนื่อง ก็มีโอกาสที่จะก้าวไปสู่ผู้ป่วยที่มีภาวะพึ่งพิ่งได้และรัฐก็จะต้องรับภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาผู้ป่วยเหล่านี้ปีละประมาณ 2,000,000 บาท จากการดำเนินงานใน 2 ปีที่ผ่านมา ทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองบัวได้ปรับรูปแบบการดำเนินการดูแลเป็นรูปแบบการจัดมหกรรมคัดกรอง ส่งเสริม และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพแบบเบ็ดเสร็จในขั้นตอนเดียวให้มีสิ่งจูงใจ และกระตุ้นให้เกิดพลังทางบวกที่จะพัฒนาพฤติกรรมเพื่อลดโรค และความรุนแรงของโรค และเฝ้าระวังสุขภาพอย่างต่อเนื่อง จะเห็นได้ว่าปัญหาสุขภาพของผู้สูงอายุในตำบลหนองบัว ได้รับการดูแลและพัฒนาไปในทิศทางที่ดีขึ้น ทั้งผู้ป่วยรายใหญ่ลดลง กลุ่มเสี่ยงรายใหม่ลดลง และผู้ป่วยติดเตียงรายใหม่ลดลง   จึงน่าจะเป็นแนวทางที่ดีที่จะดำเนินการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในตำบลหนองบัวในรูปแบบการรณรงค์ แต่เพื่อให้ผู้สูงอายุได้เข้าถึงบริการได้ง่ายและสะดวกมากยิ่งขึ้นในปีนี้ จึงได้มีกิจกรรมค้นหาปัญหาสุขภาพและรณรงค์ให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อป้องกันและแก้ไขปัญหาสุขภาพเพื่อดูแลผู้สูงอายุตำบลหนองบัวให้อยู่ในสังคมได้ยาวนานขึ้น แต่อยู่ในภาวะพึ่งพิ่งน้อยลง ผู้สูงอายุสามารถดูแลสุขภาพตัวเองได้อย่างดีได้รับการดูแลจากผู้ใกล้ชิดอย่างมีคุณภาพจึงทำให้สังคมผู้สูงอายุตำบลหนองบัวเป็นสังคมที่มีสุขภาวะได้อย่างยั่งยืนต่อไป