ส่งเสริมสุขภาพจิตประชาชนในชุมชน
08.00-08.30 น. ลงทะเบียน
08.30-09.00 น. พิธีเปิดการอบรม
โดย นายแพทย์สิทธิภัทร์ รุ่งประเสริฐ รองผู้อำนวยการฝ่ายการแพทย์ รพ.หาดใหญ่
09.00-10.30 น. อภิปรายการส่งเสริมสุขภาพจิตระดับชุมชน
โดย นางสาวกรรณิการ์ กฤติกานต์
นางสาวดาฮียา หลีเบ็ญหมาน
10.30-12.00 น. อภิปรายการเฝ้าระวังสุขภาพจิตระดับชุมชน
โดย นางสาวดาฮียา หลีเบ็ญหมาน
นางสาวกรรณิการ์ กฤติกานต์
12.00-13.00 น. รับประทานอาหารกลางวัน
13.00-15.00 น. ฝึกปฏิบัติการใช้แบบประเมินและแบบคัดกรองผู้ป่วยที่มีภาวะเสี่ยงต่อปัญหาสุขภาพจิต
โดย นางสาวกรรณิการ์ กฤติกานต์
นางสาวดาฮียา หลีเบ็ญหมาน
15.00-16.30 น. ฝึกปฏิบัติการส่งเสริมสุขภาพจิตในชุมชน
โดย นางสาวกรรณิการ์ กฤติกานต์
นางสาวดาฮียา หลีเบ็ญหมาน
ผลการดำเนินงาน
ตัวชี้วัดความสำเร็จของโครงการ
1. ผู้ที่เข้ารับการอบรมมีคะแนนทดสอบหลังเข้ารับการอบรมเพิ่มขึ้นร้อยละ 90
2. ร้อยละ 85 ของผู้ที่เข้าร่วมการอบรมสามารถใช้แบบประเมินคัดกรอง ค้นหา ผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตได้อย่างถูกต้อง
ฝึกปฏิบัติการส่งเสริมสุขภาพจิตในชุมชนผ่านกิจกรรมการฟังด้วยหัวใจ เพื่อพัฒนาทักษะการช่วยเหลือเบื้องต้นแก่ผู้ที่ปัญหาสุขภาพจิต
- โดยแบ่งผู้รับการอบรมออกเป็นกลุ่มๆ ละ 3 คน เพื่อฝึกปฏิบัติ 2 รอบตามเงื่อนไขที่กำหนดดังนี้
- รอบที่ 1 คนที่ 1 ทำหน้าที่เป็นผู้เล่าเรื่อง, คนที่ 2 ทำหน้าที่ฟัง,
และคนที่ 3 รบกวนการเล่าเรื่อง
- รอบที่ 2 คนที่ 1 ทำหน้าที่เป็นผู้เล่าเรื่อง, คนที่ 2 ทำหน้าที่ฟัง,
และคนที่ 3 ไม่รบกวนการเล่าเรื่อง
สิ่งที่ได้เรียนรู้จากการถอดบทเรียนรอบที่ 1
- รู้สึกสบายใจที่มีคนฟัง มีคนมาปลอบใจ
- การพูดแทรกทำให้รู้สึกอึดอัด รำคาญ และโกรธ
- ผู้พูดรู้สึกอึดอัด และเสียใจที่ผู้ฟังไม่ตั้งใจฟังให้ความสนใจคนที่ 3 มากกว่า
- เมื่อมีคนพูดพร้อมกันทำให้ผู้ฟังไม่มีสมาธิ เพราะไม่รู้จะฟังเรื่องของใคร
- ผู้พูดรู้สึกไม่ได้รับความสนใจ
- หากผู้ฟังมีความพร้อมและมีสมาธิในการฟัง จะส่งผลให้ผู้พูดสามารถเล่าเรื่องราวของคนเอง ได้ง่ายมากขึ้น
สิ่งที่ได้เรียนรู้จากการถอดบทเรียนรอบที่ 2
- ท่าทีของผู้ฟังมีความสำคัญในการเล่าเรื่องของผู้พูด หากผู้ฟังแสดงท่าทีสนใจจะทำให้ผู้พูดเล่าเรื่องได้ราบรื่น สบายใจ ท่าทีที่มีผลต่อการเล่าเรื่องของผู้พูด เช่น การพยักหน้า, การแสดงออกทางหน้าตา, แววตามีความตั้งใจ, นั่งมองหน้า สบตา, ใช้การสัมผัส(จับมือเบาๆ) เป็นต้น แต่ถ้าผู้ฟังพูดแทรก ฟังเรื่องราวไม่จบแต่ให้คำแนะนำ หรือให้ความสนใจอย่างอื่นมากกว่าจะส่งผลให้ผู้พูดรู้สึกอึดอัด ไม่อยากเล่าเรื่องต่อ รู้สึกว่าผู้ฟังไม่ได้ต้องการฟังอย่างจริงจัง
สรุปจากการถอดบทเรียนกิจกรรมการฟังด้วยหัวใจ
- หากผู้ฟังตั้งใจฟังจะทำให้ผู้ฟังสามารถจดจำเรื่องราวได้อย่างถูกต้อง ไม่ผิดเพี้ยนจากสิ่งที่ผู้พูดเล่า และสามารถเข้าใจความรู้สึกที่แท้จริงของผู้พูดได้ ซึ่งเกิดจากการที่ผู้ฟังไม่รีบตัดสินเรื่องราว หรือรีบให้คำแนะนำจนเกินไป
- การฟังอย่างตั้งใจคือ การฟังด้วยหัวใจ ฟังอย่างใส่ใจ ฟังโดยไม่ถาม ฟังโดยไม่แทรก มีสมาธิตั้งใจ ส่งผลให้ผู้พูดรู้สึกได้รับความอบอุ่น รู้สึกได้รับความใส่ใจ ผู้ฟังรู้และเข้าใจในสิ่งที่ผู้พูดกำลังจะสื่อสารออกมา
อภิปรายการส่งเสริมสุขภาพจิตระดับชุมชนและการเฝ้าระวังสุขภาพจิตระดับชุมชนผ่านกิจกรรม Brain Storm เพื่อพัฒนาระบบการช่วยเหลือผู้ที่มีปัญหาสุขภาพจิตในชุมชน
- การสังเกตอาการ หรือพฤติกรรมของบุคคลที่อยู่ในกลุ่มเสี่ยงเพื่อเฝ้าระวัง จากนั้นประเมินด้วยแบบคัดกรอง 2 Q หากพบความเสี่ยงภาวะซึมเศร้า แนะนำให้ไปรับบริการที่โรงพยาบาลหรือศูนย์บริการสาธารณสุขใกล้บ้าน
- กรณีเพิ่งเริ่มต้นการรักษา แนะนำกินยาอย่างต่อเนื่อง 6 เดือน – 1 ปี
- การเป็นผู้ฟังที่ดี ตั้งใจรับฟังในขณะที่เขาพูด ด้วยท่าทางสีหน้าที่พร้อมจะรับฟัง ชวนคุย ซักถาม ทำความสนิทสนมให้เขาไว้วางใจ
- การสร้างความสัมพันธ์ที่ดีทำให้เขามีความเชื่อมั่นในตัวเรา เพื่อให้เขาพร้อมจะเล่าปัญหา/ความไม่สบายใจ/ความกังวล/ความเครียด
- การให้กำลังใจ/ปลอบใจเพื่อให้เขาผ่อนคลายความเครียด
- การชักชวนให้เข้ากลุ่มทางสังคม เช่น ออกกำลังกาย, ร้องเพลง, ร่วมกิจกรรมต่างที่จัดในชุมชน ซึ่งขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของแต่ละบุคคล
- แนะนำให้พบจิตแพทย์ เพื่อทำการบำบัดรักษาอย่างต่อเนื่อง 6 เดือน – 1 ปี
- หากพบบุคคลที่มีความเสี่ยงในการทำร้ายตนเอง ต้องแนะนำญาติ/คนใกล้ชิดให้สังเกตพฤติกรรม หรือเข้าไปพูดคุยเพื่อป้องกันการทำร้ายตัวเอง
- การเก็บรักษาความลับของบุคคลที่เราพูดคุยด้วย เพื่อให้เขาเกิดความไว้วางใจ
- หมั่นไปดูแล และเยี่ยมเยียนอย่างสม่ำเสมอ พูดคุย ถามปัญหา ต้องการให้ช่วยเหลืออย่างไร
ปัญหา อุปสรรคในการดำเนินงาน 1. ผู้เข้ารับการอบรมบางส่วนไม่สามารถอยู่ได้ตลอดการอบรมเนื่องจากภาระงานอื่น ๆ 2. ระยะเวลาในการฝึกปฏิบัติน้อยเกิน ประกอบกับผู้เข้ารับการอบรมมีจำนวนมาก อาจส่งผลให้ผู้อบรมฝึกปฏิบัติให้ไม่ทั่วถึง ไม่สามารถตอบข้อสงสัยของผู้เข้าร่วมอมรบได้อย่างครบถ้วน
ข้อเสนอแนะ
1. ควรจัดการอบรมให้ความรู้ต่อยอดในเรื่องสื่อสาร/การให้คำปรึกษาเบื้องต้นให้กับอสม.
2. เพิ่มระยะเวลาการอบรมเพื่อให้ผู้เข้ารับการอบรม เกิดความมั่นใจในการนำแบบคัดกรองไปใช้มากขึ้น
3. ควรมีระบบการคัดกรองที่ชัดเจนในชุมชน และระบบการส่งต่อ
4. เนื่องจากผู้เข้ารับการอบรมให้ความสนใจจำนวนมาก ควรแบ่งรุ่นการอบรมเพื่อให้ฝึกปฏิบัติได้อย่างทั่วถึง
5. คัดเลือกแกนนำอสม.สุขภาพจิตขึ้นในชุมชน เพื่อเฝ้าระวังปัญหาสุขภาพจิต และให้การช่วยเหลือเบื้องต้น
1.ความก้าวหน้าของโครงการ 2.รายละเอียดการจัดกิจกรรม
1.แนวทางการสร้างเครือข่ายการดูแลสุขภาพจิตในพื้นที่ 2.ความก้าวหน้าในการประชาสัมพันธ์เข้าร่วมโครงการ
ประสานเพื่อจัดทำโปสเตอร์ประชาสัมพันธ์
1 โปสเตอร์ ขนาด A3 จำนวน 30 แผ่นๆละ 30 บาท เป็นเงิน 900 บาท 2 ออกแบบ 600 บาท เป็นเงิน 600 บาท 3 ภาษี 7 % เป็นเงิน 105 บาท รวม 1,605 บาท
1.สถานการณ์สุขภาพจิตในพื้นที่ 2.วัตถุประสงค์ และขั้นตอนการดำเนินงาน
1.งบประมาณการดำเนินงาน
2.กำหนดวันจัดโครงการ
3.แนวทางการสร้างเครือข่ายการดูแลสุขภาพจิตในพื้นที่
4.การประชาสัมพันธ์เข้าร่วมโครงการ
5.ทีมวิทยากรในการจัดกิจกรรม