กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันความก้าวหน้าด้านการเพทย์และสาธารณสุข ส่งผลให้จำนวนและสัดส่วนของประชากรผู้สูงอายุไทยเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วโดยสัดส่วนประชากรสูงอายุเพิ่มจากร้อยละ 10.7 ในปี 2550 (7.0 ล้านคน) เป็นร้อยละ 11.8 (7.5 ล้านคน) ในปี 2553 และร้อยละ 20.0 (14.5 ล้านคน) ในปี 2568 (สำนักงานสถิติแห่งชาติ,2551) นับว่าอัตราการเข้าสู่ "ภาวะประชากรสูงอายุ (Population Ageing)" เร็วมาก ซึ่งหมายความว่าประเทศไทยมีเวลาสั้นมากที่จะเตรียมการเพื่อรองรับประชากรผู้สูงอายุ ทั้งในด้านสุขภาพ เศรษฐกิจ และสังคม อัตราส่วนการเป็นภาระวัยสูงอายุ หรืออัตราพึ่งพิงวัยสูงอายุในปี 2537 เป็น 10.7 เพิ่มขึ้นเป็น 14.3 ในปี 2545 และเพิ่มขึ้นเป็น 16.0 ในปี 2550 หมายความว่าประชากรวัยทำงาน 100 คน ต้องรับภาระในการเลี้ยงดูผู้สูงอายุ 16 คน ประกอบกับสัดส่วนสูงอายุที่อยู่ตามลำพังในครัวเรือนมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น จากร้อยละ 6.3 ในปี 2545 เป็นร้อยละ 7.7 ในปี 2550 และร้อยละ 56.7 ของผู้สูงอายุที่อยู่ตามลำพังในครัวเรือน อยู่ได้โดยไม่มีปัญหา ที่เหลือร้อยละ 43.3 มีปัญหา ซึ่งปัญหาที่พบมากที่สุด คือ รู้สึกเหงาร้อยละ 51.2 ไม่มีคนดูแลเมื่อเจ็บป่วย ร้อยละ 27.5 (สำนักงานสถิติแห่งชาติ,2551) ผู้สูงอายุต้องการผู้ดูแลในการทำกิจกรรมประจำวัน จากการตรวจสุขภาพโดยการตรวจร่างกายพบว่าผู้สูงอายุวัยปลาย (อายุ 80 ปีขึ้นไป) ต้องมีคนดูแลบางเวลาร้อยละ 52.2 และต้องมีคนดูแลตลอดเวลาร้อยละ 10.2 (เยาวรัตน์ ปรปักษ์ขาม,2547) จากมุมมองผู้เชี่ยวชาญเรื่องนี้ โดยเฉพาะคือ ดร.วรวรรณ ชาญด้วยวิทย์ ที่ปรึกษาด้านหลักประกันทางสังคมสถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) และ พ.ญ.ลัดดา ดำริการเลิศ เลขาธิการมูลนิธิสถาบันวิจัยและพัฒนาผู้สูงอายุไทย(มส.ผส.) เพื่อสะท้อนถึงการเตรียมความพร้อมของภาครัฐ เป็นระเบิดเวลาลูกใหญ่ ที่งวดเข้ามาทุกที ปัญหาที่ประเทศไทยกำลังเข้าสู่ "สังคมผู้สูงอายุอย่างสมบูรณ์"ในอีก 8 ปีข้างหน้า หรือปี 2564 ที่จะมีถึง 1 ใน 5 จากที่ไทยเข้าสู่สังคมผู้สูงอายุมาแล้วโดยมีสัดส่วนคนอายุ 60 ปีขึ้นไปถึง 10% เมื่อปี 2543 (ตามนิยามองค์การสหประชาชาติ) และคาดว่าจะเป็นสังคมระดับสุดยอด คือมากถึง 30% ในอีก 20 ปี หรือปี 2578
อายุยิ่งสูงยิ่งเจ็บป่วย จากการสำรวจสำนักงานสถิติแห่งชาติ ปี2550 พบว่าร้อยละ 69.3 ของประชากรในกลุ่มอายุ 60 - 69 ปี เป็นโรคเรื้อรังและพบเพิ่มขึ้นเมื่ออายุมากขึ้นและเพิ่มขึ้นเป็น 83.3 ในกลุ่มที่มีอายุ 90 ปีขึ้นไป โดยภาวะการเจ็บป่วยโดยเรื้อรัง 6 โรคพร้อมกันถึงร้อยละ 70.8 และหนึ่งในสี่ของผู้สูงอายุที่มีภาวะทุพพลภาพจากปัญหาสุขภาพเป็นเหตุให้ไม่สามารถทำกิจกรรมที่เคยทำได้ ร้อยละ 18.9 มีปัญหาสุขภาพเหล่านี้นาน 6 เดือน เป็นภาวะทุพพลภาพระยะยาว เป็นเหตุให้มีค่าใช้จ่ายในการดูแลสูงและต้องการคนดูแลตลอดเวลา จากการดำเนินงานโครงการเกี่ยวกับการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ผู้พิการ และผู้ด้อยโอกาสใน 3 ปี ที่ผ่านมาของตำบลหนองบัว(ปี 2557 - 2559) พบผู้สูงอายุต่อประชากรทั้งหมด(คิดจากทะเบียนราษฎร์)ร้อยละ 10.78, 37.27 และ43.09 กลุ่มเสี่ยงโรคเรื่อรังร้อยละ 28.84 , 17.92 และ 16.63 ผู้ป่วยรายใหม่ 3.15 ,3.96 และ 2.65 และจากการดูแลผู้ป่วยติดบ้าน ติดเตียง มีกลุ่มผู้ป่วยติดเตียงรายใหม่ 5 , 3 และ 3 ร้อยละ 1.37, 0.58 และ 0.53 แต่จากการทำโครงการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุใน 3 ปีที่ผ่านมาจะเห็นได้ว่าอัตราผู้สูงอายุต่อประชากรทั้งหมดมีแนวโน้มสูงขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งได้สังคมผู้สูงอายุแล้ว และร้อยละผู้สูงอายุก็มีแนวโน้มสูงขึ้นเนื่องจาเป็นยอดสะสม แต่ร้อยละของผู้ป่วยรายใหม่ และกลุ่มเสี่ยงลดลงแต่ทั้งกลุ่มเสี่ยงและกลุ่มผู้ป่วยที่มีอยู่ ณ ปัจจุบัน ถ้าไม่ได้รับการเฝ้าระวังดูแลอย่างต่อเนื่อง ก็มีโอกาสที่จะก้าวไปสู่ผู้ป่วยที่มีภาวะพึ่งพิงได้และรัฐก็จะต้องรับภาระค่าใช้จ่ายในการรักษาผู้ป่วยเหล่านี้ปีละประมาณ 2,000,000 บาท จากการดำเนินงานในปีที่ผ่านมาทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลหนองบัวได้ปรับรูปแบบการดำเนินงานดูแลเป็นรูปแบบการจัดมหกรรมคัดกรอง ส่งเสริม และปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ แบบเบ็ดเสร็จในขั้นตอนเดียวโดยให้มีสิ่งจูงใจ และกระตุ้นให้เกิดพลังทางบวกที่จะพัฒนาพฤติกรรมเพื่อลดโรค และความรุนแรงของโรคและเฝ้าระวังสุขภาพอย่างต่อเนื่อง จะเห็นได้ว่าปัญหาสุขภาพของผู้สูงอายุในตำบลหนองบัวได้รับการดูแลและพัฒนาไปในทิศทางที่ดีขึ้น ทั้งผู้ป่วยรายใหม่ลดลง กลุ่มเสี่ยงรายใหม่ลดลงและผู้ป่วยติดเตียงลดลง จึงน่าจะเป็นแนวทางที่ดีที่จะดำเนินการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุในตำบลหนองบัวเช่นปีที่ผ่านมาเพื่อดูแลผู้สูงอายุตำบลหนองบัวให้อยู่ในสังคมยาวนานขึ้น และอยู่ในภาวะพึ่งพิงน้อยลงผู้สูงอายุดูแลตัวเองได้อย่างดี ได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิดอย่างมีคุณภาพจึงจะทำให้สังคมผู้สูงอายุตำบลหนองบัวเป็นสังคมที่มีสุขภาวะได้อย่างยั่งยืนต่อไป