กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

การตั้งครรภ์เป็นสภาวะที่สภาพร่างกายของคนเกิดการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนอย่างต่อเนื่อง ขณะตั้งครรภ์ก็จะมีการเปลี่ยนแปลงในช่องปากที่พบได้บ่อย คืออัตราไหลของน้ำลายลดลง เหงือกอักเสบ (การอักเสบของเหงือกและมีเลือดออกเหงือกและมีเลือดออกเหงือกบวมแดง เหงือกโตผิดปกติ) ฟันผุ และการสึกกร่อนของฟัน เป็นต้น โรคในช่องปากทีมีโอกาสพบช่องบากในหญิงตั้งครรภ์คือเหงือกอักเสบโรคปริทันต์และโรคฟันผุหญิงตั้งครรภ์มีโอกาสเกิดเหงือกอักเสบรุนแรงกว่าช่วงเวลาอื่น เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน และอาจเกิดฟันผุได้มากขึ้นเนื่องจากรับประทานอาหารบ่อยขึ้นและการมีอนามัยช่องปากที่ไม่ดี อาจอาเจียนบ่อยๆ ช่วงแพ้ท้องอาจทำให้เกิดฟันสึกกร่อนจากการสัมผัสน้ำย่อยที่เป็นกรด ภาวะการณ์เป็นโรคปริทันต์ หรือเหงือกอักเสบอาจส่งผลต่อคุณภาพของการตั้งครรภ์และการคลอด มีการศึกษาที่ยีนยันถึงความสัมพันธ์ของโรคปริทันต์กับการเกิดภาวะคลอดก่อนกำหนดและเด็กน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ซึ่งยังเป็นปัญหาสำคัญของประเทศไทยจากการศึกษาของนักทันตสาธารณสุข พบว่าหญิงตั้งครรภ์มีฟันผุเฉลี่ย 6.6 ซี่ ร้อยละ 90.4 มีเหงือกอักเสบร้อยละ89.60 และจากการตรวจสุขภาพช่องปากของหญิงตั้งครรภ์ในเขตตำบลลำพะยา ในปีงบประมาณ 2561 จำนวน 30 คน พบว่าหญิงตั้งครรภ์มีฟันผุ จำนวน 25 คน คิดเป็นร้อยละ 83.34 มีเหงือกอักเสบ จำนวน 24 คน คิดเป็นร้อยละ 80 ซึ่งถือว่าอยู่ในระดับความเสี่ยงสูงต่อการเกิดโรคฟันผุทั้งปาก พฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของหญิงตั้งครรภ์ ยังส่งผลต่อการเกิดฟันผุของลูกในอนาคตเพราะเชื้อโรคที่ทำให้ฟันผุสามารถส่งต่อจากแม่หรือคนเลี้ยงไปสู่เด็กผ่านทางน้ำลาย ดังนั้น แม่มีที่อนามัยช่องปากแม่สะอาดมีฟันผุมากจึงมีโอกาสสูงมากขึ้นที่จะส่งผ่านเชื้อไปสู่ลูก แม่ที่มีฟันผุสูงมีโอกาสที่จะส่งผ่านทำให้ฟันผุไปยั้งลูกผ่านน้ำลายโดยเด็กที่ได้รับเชื้อทีทำให้ฟันผุตั้งแต่อายุน้อยร่วมกับการกินอาหารที่มีน้ำตาลสูงจะเกิดฟันผุรวดเร็วและรุนแรงนอกจากนี้การตรวจสุขภาพช่องปากและให้คำแนะนำรวมถึงให้บริการขูดหินน้ำลายยังช่วยลดอัตราการเกิดเหงือกอักเสบในหญิงตั้งครรภ์ได้กว่าครึ่งรวมทั้งการสร้างทัศนคติและทักษะให้แม่สามารถดูแลช่องปากของตนเองได้ดีจะส่งผลต่อทักษะการดูแลลูกต่อไปในอนาคต ดังนั้นทางโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลำพะยา จึงไดจัดทำโครงการแม่ลูกฟันดีในหญิงตั้งครรภ์ โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อมุ่งเน้นให้หญิงตั้งครรภ์สามารถดูแลสุขภาพช่องปากของตัวเอและลูกได้ถูกต้องและเหมาะสม ปัญหาด้านทันตสุขภาพเป็นปัญหาสำคัญที่พบมากในนักเรียนประถมศึกษา เมื่อเทียบกับโรคอื่นๆที่ตรวจพบในกลุ่มเดียวกันและปัญหาด้านทันสุขภาพนั้นนอกจากจะมีผลเสียโดยตรงต่อสุขภาพของปากของเด็กแล้วยงมีผลกระทบต่อการเรียนและพัฒนาการของเดกนักเรียนประถมศึกษาอยู่ในช่วงอายุ 6 – 12 ปี่ ซึ่งเป็นวัยที่มีฟันแท้ขึ้นใหม่ๆ ลักษณะรูปร่างฟันมีหลุมร่องลึกทำให้เกิดโรคฟันผุได้ง่ายนอกจากอุปนิสัยของเด็กที่ชอบรับประทานอาหารของหวานตลอดจนมีข้อจำกัดในเรื่องความสามารถในการดูแลสุขภาพช่องปากด้วยตนเองล้วนเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคในช่องปากได้ง่ายหากไม่ได้รับการดูแลเอาใจใส่ที่ดีพอโรคในช่องปากเป็นโรคที่สามารถป้องกันและสามารถทำได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากเริ่มต้นส่งเสริมตั้งแต่วัยเด็ก การฝึกฝนให้เด็กมีทันตสุขนิสัยที่ดี และการส่งเสริมและป้องกันรวมทั้งการบำบัดรักษาในระยะแรกของการเป็นโรคจะช่วยป้องกันและควบคุมโรคในช่องปากของเด็กได้ จากการตรวจสุขภาพช่องนักเรียนตามระบบเฝ้าระวังทันตสุขภาพในโรงเรียนประถมศึกษาในตำบลลำพะยาทั้ง 3 แห่วง ในปีงบประมาณ 2561 จำนวน 199 คนพบฟันผุจำนวน 40 คน คิดเป็นร้อยละ 20.10 โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลลำพะยา เล็งเห็นความสำคัญของปัญหา ดังกล่าว จึงจัดทำโครงการแม่ลูกฟันดีนี้ขึ้นในนักเรียนประถมศึกษา เพื่อให้แกนนำนักเรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับสุขภาพในช่องปาก