กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ในปัจจุบันโรคไตเรื้อรัง (chronic kidney disease, CKD) เป็นปัญหาสาธารณสุขระดับโลกโดยรวมทั้งในประเทศไทยด้วย เนื่องจากเป็นปัจจัยเสี่ยงสำคัญของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดซึ่งทำให้เสียชีวิตก่อนวัยอันควร และมีการดำเนินของโรคไปสู่โรคไตวายเรื้อรังระยะสุดท้าย (end-stage renal disease, ESRD) ที่ต้องได้รับการรักษาด้วยการบำบัดทดแทนไตและการปลูกถ่ายไต (renal replacement therapy) จากการศึกษาในประเทศสหรัฐอเมริกาพบว่ามีความชุกของโรคจาก 12.3% ของประชากรในปีพ.ศ.2531-2537 เพิ่มขึ้นเป็น 14% ของประชากรในปีพ.ศ.2548-25531 ส่วนข้อมูลล่าสุดในประเทศไทย จากการศึกษา Thai SEEK Study โดยสมาคมโรคไตแห่งประเทศไทยในปีพ.ศ. 2522 โดยอาศัยการคำนวณอัตราการกรองของไตจากสมการ MDRD (Modificationof Diet in Renal Disease)3 พบว่ามีความชุกของโรคไตเรื้อรังในระยะที่ 1-5 เท่ากับ 17.5% ของประชากร โดยความชุกของโรคไตเรื้อรังจะเพิ่มขึ้นตามอายุที่มากขึ้น มีการกระจายตัวมากที่สุดในเขตกรุงเทพฯ และปริมณฑลและที่สำคัญที่สุดคือ ประชากรส่วนใหญ่ไม่รู้ตัวว่าตนเองมีโรคไตเรื้อรังอยู่ จากรายงานประจำปีสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสงขลาปี 2560 พบว่ามีผู้ป่วยที่รักษาด้วยโรคเบาหวาน 54,582 ราย และความดันโลหิตสูง 132,843 ได้รับการคัดกรองภาวะแทรกซ้อนทางไต ร้อยละ 44.91 มีภาวะแทรกซ้อนทางไต โดยแยกเป็นไตเสื่อมระยะที่ 3,4,5 ร้อยละ 35.08 ,8.59,11.90 ตามลำดับ(ฐานข้อมูล Healt Data Center ; HDC จังหวัดสงขลา ) และมีจำนวนผู้ป่วยเพิ่มขึ้นทุกปี จึงมีการตรวจคัดกรองภาวะไตเสื่อมในผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดการเสื่อมของไตระยะที่3,4,5 และการรักษาโดยการบำบัดทดแทนไตและลดค่าใช้จ่ายในการรักษาผู้ป่วยในกลุ่มนี้
โรงพยาบาลคลองหอยโข่ง มีผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงที่ขึ้นทะเบียนรักษาปี พ.ศ.2560 จำนวน 887 ราย และ 2,507ราย ตามลำดับ และมีผู้ป่วยไปรับบริการที่รพ.สต.เครือข่าย 4 แห่ง มีการดูแลผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงให้ได้คุณภาพโดยมีการคัดกรองภาวะไตเสื่อมในกลุ่มผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูงปีละ 1-2 ครั้ง มี Nurse Case Manager1 คน มีส่วนช่วยในการดูแลผู้ป่วยที่มีภาวะแทรกซ้อน ขาดโภชนากรในการดูแลเรื่องอาหารในกลุ่มผู้ป่วยที่มี นอกจากการให้ความรู้ทั่วไปในคลินิกแล้วยังมีการให้คำปรึกษาเป็นรายบุคคลในกลุ่มคนไข้ที่ตรวจพบ FBS > 200 mg% และตรวจ Lab DM ประจำปีพบ HbA1C > 10 mg/dl
และ เมื่อ วิเคราะห์ข้อมูลในพื้นที่ตำบลทุ่งลาน พบว่า มีผู้ป่วยเบาหวานและความดันโลหิตสูง จำนวนมากกว่าหน่วยงานอื่น มีการคัดกรองภาวะแทรกซ้อนทางไต ร้อยละ 55.18และพบว่ามีภาวะแทรกซ้อนระยะ 4 และ 5 สูงสุดคือ 9.09 และ 19.48 ตามลำดับ มีภาวะแทรกซ้อนทางไตระยะ 3 ร้อยละ 32.47 มีผลต่อค่าใช้จ่ายของผู้ป่วย ครอบครัวและคุณภาพชีวิต ประกอบกับโรงพยาบาลไม่มีนักโภชนากรดังนั้นพยาบาลที่ให้คำปรึกษาเฉพาะ ต้องมีองค์ความรู้และมีความมั่นในในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าวซึ่งมีผลต่อคุณภาพการดูแล และเมื่อส่งผู้ป่วยไป รพ.สต. พยาบาลที่รพ.สต. ยังขาดความมันใจในการดูแลผู้ป่วยกลุ่มดังกล่าว ดังจึงมีความจำเป็นจะต้องเตรียมเจ้าหน้าที่ ผู้ป่วยและครอบครัวในการชะลอการเสื่อมของไต