กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันนี้ จากการรวบรวมสถิติเกี่ยวกับโรคมะเร็งของสถาบันมะเร็งแห่งชาติ สถาบันมะเร็งโรงพยาบาลศิริราชและหน่วยมะเร็งตามโรงพยาบาลที่เป็นโรงเรียนแพทย์หลายแห่ง ได้ยืนยันว่า คนไทยเป็นมะเร็งกันมากขึ้น สาเหตุของโรคมะเร็งจากการศึกษาทั้งในและต่างประเทศไทยสามารถบอกได้ว่า มาจากสารพิษหรือสารก่อมะเร็งซึ่งปะปนอยู่ในสิ่งแวดล้อมรอบ ๆ ตัวเราที่ได้รับหรือสัมผัสอยู่ทุก ๆ วัน นั่นเอง เช่น สารก่อมะเร็งที่ปนอยู่ในอาหาร อากาศ เครื่องดื่ม หรือยารักษาโรค ซึ่งเกี่ยวเนื่องกับพฤติกรรมการกิน การอยู่เป็นสำคัญ และจากสถานการณ์การเฝ้าระวังสารเคมีกำจัดศัตรูพืชในผักและผลไม้ ประจำปี 2561 โดยกรมวิชาการเกษตรและสำนักงานมาตรฐานสินค้าเกษตรและอาหารแห่งชาติ (มกอช.) ร่วมกับกระทรวงสาธารณสุข โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์และสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ผลการดำเนินโครงการเฝ้าระวังสารพิษตกค้างในผักและผลไม้สด ตามเกณฑ์มาตรฐานของไทย โดยการเก็บตัวอย่างผักและผลไม้สด จำนวน 41 ชนิด รวม 7,054 ตัวอย่าง จากทั่วประเทศ พบว่า ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 88.8 ไม่ผ่านเกณฑ์มาตรฐานร้อยละ 11.2 นอกจากนี้ กรมวิชาการเกษตรได้เก็บตัวอย่างจากแปลงที่ได้รับการรับรองมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (GAP) จำนวน 2,007 ตัวอย่าง และแปลงที่อยู่ระหว่างการตรวจรับรองมาตรฐานการปฏิบัติทางการเกษตรที่ดี (GAP) จำนวน 2,372 ตัวอย่าง ผลการตรวจพบว่า ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 93.7 และ 91.0 ตามลำดับ ถึงแม้ว่าจะมีการควบคุมการใช้สารเคมีอย่างเข้มงวด แต่ก็ยังมีเกษตรกรบางรายใช้สารเคมีไม่ถูกต้อง และจากการเฝ้าระวังฯ ของกระทรวงสาธารณสุข ปี 2561 ที่มีการเก็บตัวอย่างจากโรงคัดบรรจุผักผลไม้ จำนวน 715 ตัวอย่าง พบว่าผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 85.6 จากห้างสรรพสินค้า จำนวน 1,317 ตัวอย่าง พบว่า สินค้าที่ได้รับการรับรอง ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 85.4 และ สินค้าที่ไม่ได้รับการรับรอง ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 71.8 ตลาดค้าส่งและตลาดสด ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 64.9 และครัวโรงพยาบาล ผ่านเกณฑ์มาตรฐาน ร้อยละ 77.8 โดยมีผักผลไม้สดที่พบปริมาณสารพิษตกค้างสูงสุด 6 อันดับแรก ได้แก่ พริก ถั่วฝักยาว คะน้า ส้ม และมะเขือเทศ ซึ่งจะเห็นได้ว่ายังมีการปนเปื้อนสารเคมีในผักและผลไม้สดถึง ร้อยละ 11.2 ประกอบกับสถิติปริมาณขยะชุมชน เขตเทศบาลนครยะลา (ข้อมูลสำนักการสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลนครยะลา ปี 2562) พบว่า มีขยะอินทรีย์ คิดเป็นร้อยละ 55.98 ขยะรีไซเคิล (กระดาษ ขวดแก้ว กระป๋อง) คิดเป็นร้อยละ 25.8 และขยะทั่วไป (พลาสติกและโฟม) คิดเป็นร้อยละ 18.2 ซึ่งครัวเรือนในชุมชนเขตเทศบาลนครยะลาส่วนใหญ่ไม่มีการจัดการขยะอินทรีย์หรือเศษอาหาร มีการทิ้งขยะที่ไม่ถูกสุขลักษณะ จนเป็นที่อยู่อาศัยของแมลงและพาหะนำโรค เช่น แมลงวัน แมลงสาบ และหนู เป็นต้น รวมทั้งส่งกลิ่นเหม็น เสี่ยงต่อการเกิดโรคและเกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อมในชุมชน       ปัจจุบันพื้นที่เขตเทศบาลนครยะลา มีความเจริญ และพัฒนาหลายด้าน สภาพพื้นที่จึงเป็นชุมชนเมือง มีประชากรเข้ามาอยู่อาศัยจำนวนมากขึ้น วิถีการดำเนินชีวิตของประชาชนเปลี่ยนแปลงไป โดยเฉพาะอย่างยิ่งการบริโภคอาหาร จากเดิมที่ทำการเกษตรและผลิตวัตถุดิบไว้บริโภคเองในครัวเรือน เปลี่ยนเป็นการซื้อวัตถุดิบจากตลาดสดมาประกอบอาหารหรือซื้ออาหารปรุงสำเร็จจากร้านค้ามาบริโภคในครัวเรือน พฤติกรรมการบริโภคอาหารที่ไม่ถูกต้องและรู้เท่าไม่ถึงการณ์ ไม่สามารถตรวจสอบคุณภาพอาหารแต่ละมื้อว่าเจือปนด้วยสารอันตรายชนิดใดบ้าง จึงมีความเสี่ยงที่จะเกิดโรคภัยที่ตามมาจากการรับประทานอาหาร หรือภาวะคุกคามทางด้านสุขภาพจากการบริโภคอาหาร จากข้อมูลจากคลังข้อมูลสุขภาพ (Health Date Center : HDC) ของสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดยะลา ปี 2562 พบว่า อัตราป่วยโรคมะเร็งเต้านมและมะเร็งปากมดลูกต่อแสนประชากร เท่ากับ 84.63 และ 28.21 อีกทั้งการซื้ออาหารมาจากร้านค้าและตลาดยังสร้างปริมาณขยะให้เกิดขึ้นในชุมชนเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะขยะอินทรีย์ที่จัดการไม่ถูกสุขลักษณะก่อให้เกิดมลพิษ แมลง และพาหะนำโรคในชุมชน ส่งผลให้เกิดปัญหาด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อมควบคู่กันไป       จากสถานการณ์ดังกล่าวอาสาสมัครสาธารณสุข (อสม.) ชุมชนจารูนอก ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของปัญหาสุขภาพที่อาจเกิดขึ้นจากการบริโภคผักและผลไม้สดจากท้องตลาดที่มีการปนเปื้อนสารเคมีตกค้างและจากสภาพแวดล้อมในชุมชนที่มีการจัดการขยะที่ไม่ถูกสุขลักษณะเป็นอย่างมาก จึงได้จัดทำโครงการสวนผักคนเมืองส่งเสริมสุขภาพใส่ใจสิ่งแวดล้อมชุมชนจารูนอกขึ้น โดยให้ครัวเรือนมีการจัดการขยะอินทรีย์ที่ถูกต้อง เริ่มจากการนำเศษอาหารครัวเรือนมาทำปุ๋ยหมัก/น้ำหมักชีวภาพ เตรียมดินจากเศษอาหารไว้สำหรับปลูกผักปลอดสารเคมีบริโภคในครัวเรือน เพื่อส่งเสริมและป้องกันโรคที่อาจเกิดขึ้นจากการบริโภคอาหารแก่ประชาชนในชุมชนต่อไป