กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ประชากรไทยส่วนมากมีอาชีพพื้นฐานอยู่ในภาคเกษตรกรรม ซึ่งส่วนใหญ่เป็นแรงงานนอกระบบผู้มีรายได้น้อย แต่ทำงานที่มีความเสี่ยงต่อสุขภาพ จากสภาพอากาศที่ร้อนจัด ท่าทางการทำงานที่มีความเสี่ยงต่อการปวดหลังและกล้ามเนื้ออักเสบ รวมทั้งการใช้สารเคมีกำจัดศัตรูพืชซึ่งเป็นอันตรายต่อสุขภาพมีพิษแบบเฉียบพลันและเรื้อรังตั้งแต่ระดับเล็กน้อยจนรุนแรงถึงแก่ชีวิตขึ้นอยู่กับระดับความเข้มข้น ความเป็นพิษและปริมาณที่ได้รับสารเคมีกำจัดศัตรูพืชสามารถเข้าสู่ร่างกายได้หลายทางโดยการสัมผัสทางผิวหนังที่ไม่สวมถุงมือและรองเท้าบูทป้องกันขณะทำงานกับสารเคมี การสูดหายใจละอองที่ฟุ้งกระจายในอากาศ และการรับประทานอาหารและดื่มน้ำที่มีสารปนเปื้อน พฤติกรรมที่ไม่ปลอดภัยทำให้เกษตรกรมีความเสี่ยงจากการได้รับอันตรายจากสารเคมีที่รั่วซึม ฉีดพ่นสวนทิศทางลมทำให้เสื้อผ้าเปียกชุ่มสารเคมีโดยไม่อาบน้ำและเปลี่ยนเสื้อผ้าที่ซึมเปื้อนทันทีเป็นต้น การใช้สารเคมีในเกษตรกร เริ่มจากการเปลี่ยนแปลงรูปแบบการเกษตรที่พึ่งพาตนเองและธรรมชาติ การผลิตเพื่อบริโภค เป็นการผลิตการเกษตรอุตสาหกรรมเพื่อการค้า การผลิตที่เน้นปริมาณ โดยมิได้คำนึงถึงคุณภาพและความเสี่ยงต่อการปนเปื้อนสารเคมีชนิดต่าง ๆ ซึ่งสารเคมีนี้เป็นอันตรายต่อสุขภาพ จากระดับเล็กน้อยจนถึงระดับรุนแรง ขึ้นอยู่กับความเข้มข้นของสารเคมี โดยสามารถรับเข้าสู่ร่างกายได้ทางสัมผัสทางผิวหนัง การสูดดม การบริโภคอาหารและน้ำที่ปนเปื้อนสารเคมี และการรั่วซึมของสารเคมี ซึ่งอาจก่อให้เกิดการเจ็บป่วยเฉียบพลัน เช่น อาการคลื่นไส้อาเจียน เวียนหัว ปวดกล้ามเนื้อ ท้องร่วง หายใจติดขัด ตาพร่ามัว และเป็นโรคเรื้อรัง เช่น โรคมะเร็ง โรคเบาหวาน อัมพฤตอัมพาต โรคผิวหนัง การพิการ และการเสื่อมสมรรถภาพทางเพศ เป็นต้น และสถิติเกี่ยวกับการเจ็บป่วยจากสารเคมีกำจัดศัตรูพืชที่บันทึกไว้ในแต่ละปีอาจเป็นเพียงตัวเลขขั้นต่ำ แต่มีการประเมินผู้ป่วยจริงอาจอยู่ที่ 200,000 – 400,001 คนต่อปี และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นสอดคล้องกับปริมาณการนำเข้าและการใช้สารเคมีในประเทศ
จากการดำเนินการของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดุซงญอ ในปี พ.ศ. 2562 มีการดำเนินงานในเกษตรกรและไม่ได้เป็นเกษตรกรจำนวน 200 คน โดยมีกิจกรรมให้ความรู้เกี่ยวกับโรคที่เกิดจากการสัมผัสสารเคมี, กิจกรรมเจาะเลือดตรวจคัดกรองโดยใช้กระดาษทดสอบเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรส ทั้งที่เป็นเกษตรกรและไม่ได้เป็นเกษตรกร แต่ใช้สารเคมีศัตรูพืชได้รับการเจาะเลือดตรวจคัดกรองโดยใช้กระดาษทดสอบเอนไซม์โคลีนเอสเตอเรส และกิจกรรมคัดกรองประเมินความเสี่ยง (แบบ นบก. 1) ซึ่งพบว่า ผลปกติ 252 คน มีความเสี่ยง จำนวน 27 คน ไม่ปลอดภัย จำนวน 21 คน ถึงแม้ว่าจะมีการปฏิบัติตัวป้องกันสารเคมีเป็นอย่างดี จากการสัมภาษณ์ (แบบ นบก.1) พบว่าส่วนใหญ่ที่พบความเสี่ยงต่ำอยู่ จึงมีความจำเป็นจะต้องดูแลสุขภาพของเกษตรกรและผู้ใช้สารเคมีศัตรูพืชให้ปลอดภัยจากโรคภัยที่เกิดจากการสะสมของสารเคมีในร่างกาย และส่งเสริมวิธีธรรมชาติในการกำจัดศัตรูพืชทดแทนสารเคมีให้มากขึ้น ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดุซงญอ จึงได้บูรณาการร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลดุซงญอ จัดทำโครงการเสริมสร้างสุขภาพชีวิตเกษตรกร ปลอดโรคผู้บริโภคปลอดภัยตำบลดุซงญอ ขึ้น เพื่อให้กลุ่มเกษตรมีความรู้ เกิดความตระหนัก และการดูแลสุขภาพตนเองโดยใช้วิธีธรรมชาติ เช่น การใช้สมุนไพรในการถอนพิษสารเคมี เป็นต้น ทั้งนี้เพื่อให้เกษตรกรมีสุขภาพที่ดี พึ่งพาตนเองได้ และเพื่อผลผลิตทางการเกษตรที่ปลอดสารพิษ คุ้มครองผู้บริโภคต่อไป