กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ปัจจุบันสาธารณสุขของประเทศไทย ต้องพบเจอกับปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลมาหลายทศวรรษ ซึ่งก่อให้เกิดผลเสียต่อตัวผู้ป่วยและก่อให้เกิดปัญหาต่อประเทศชาติ เนื่องด้วยการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลนั้นอาจนำไปสู่ความล้มเหลวทางด้านการรักษาหรืออาจก่อให้เกิดอาการไม่พึ่งประสงค์จากตัวยาที่ใช้กับผู้ป่วย เช่น การเกิดเชื้อดื้อยาที่เพิ่มสูงขึ้นในผู้ป่วยและปัญหาต่อประเทศชาติ เช่น การสูญเสียเงินงบประมาณของประเทศชาติจากการใช้ยาเกินความจำเป็น ซึ่งสำหรับประเทศไทย พบว่า มูลค่าการบริโภคยาของคนไทยสูงขึ้นถึง 1.4 แสนล้านบาท โดยในจำนวนนี้เป็นผู้ป่วยที่ใช้ยาเกินความจำเป็นถึง 2,370 ล้านบาท และกลุ่มการใช้ยาอย่างมีข้อสงสัยต่อประสิทธิภาพอีก 4,000 ล้านบาท อีกทั้งจากการสำรวจยังพบว่าปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลนั้นเกิดขึ้นในทุกระดับหน่วยการให้บริการ ตั้งแต่ระดับสถานพยาบาลจนถึงระดับชุมชน และจากองค์การอนามัยโลกได้ระบุว่า ทั่วโลกมีการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลมากกว่าร้อยละ 50 ของการใช้ยา โดยปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลนั้นอาจเกิดได้จากทั้งผู้ให้บริการในการจ่ายยาและจากความคาดหวังที่จะได้รับยาปฏิชีวนะโดยตรงจากตัวผู้ป่วยเอง เนื่องจากผู้รับบริการอาจมีความรู้ ความเข้าเกี่ยวกับยาปฏิชีวนะไม่เพียงพอ เช่น ผู้รับบริการเข้าใจว่ายาปฏิชีวนะมีความจำเป็นต่อการรักษาความเจ็บป่วย เกิดความรวดเร็วในการทุเลาของอาการ หรือแม้แต่ประสบการณ์การเคยได้รับยาปฏิชีวนะจากอาการที่คล้ายกันจากครั้งก่อนๆ ดังนั้นกระทรวงสาธารณสุขจึงได้มีการกำหนดและดำเนินการยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบยาแห่งชาติ ว่าด้วยยุทธศาสตร์การใช้ยาอย่างสมเหตุผล โดยระบุในยุทธศาสตร์ว่า การใช้ยาโดยแพทย์ บุคลากรทางด้านสาธารณสุขและประชาชนจะต้องเป็นไปอย่างเหมาะสม ถูกต้องและคุ้มค่า เพื่อลดปัญหาการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผล ตามคำจำกัดความขององค์การอนามัยโลกที่ว่า “การใช้ยาอย่างสมเหตุผล (Rational drug use : RDU)” คือ ผู้ป่วยได้รับยาที่เหมาะสมและมีค่าใช้จ่ายต่อชุมชนและผู้ป่วยน้อยที่สุด จากปัญหาข้างต้นนี้ได้มีการส่งผลกระทบโดยทั่วเกี่ยวกับการบริหารการจ่ายยาในผู้ป่วยที่เข้ามารับบริการด้วยอาการเจ็บป่วยต่างๆ อีกทั้งยังมีพื้นฐานการเจ็บป่วยและโรคประจำตัวที่หลากหลายในหน่วยบริการทั้งในระดับตติยภูมิ ทุติยภูมิ และหน่วยรับบริการระดับปฐมภูมิ ซึ่งได้รวมถึงโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลในแต่ละพื้นที่ โดยสำหรับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านวังพะเนียดนั้นได้ให้ความสำคัญและติดตามอัตราการใช้ยาอย่างไม่สมเหตุผลอย่างต่อเนื่อง โดยจากรายงานการจ่ายยาในปีงบประมาณ 2561 พบว่า มีการใช้ยาปฏิชีวนะในกลุ่มโรคอุจจาระร่วงเฉียบพลันในผู้ป่วยนอก สูงเป็นอันดับ 3 ของอำเภอเมืองสตูล จาก 21 แห่ง และมีการเลือกใช้บริการแพทย์ทางเลือกยาสมุนไพรสูงเพียงร้อยละ 23.58 คิดเป็นอันดับที่ 13 จาก 21 แห่งของหน่วยให้บริการของอำเภอเมืองสตูล ซึ่งในปัจจุบันได้มีการรณรงค์สนับสนุนให้มีการใช้ยาสมุนไพรในหน่วยบริการเพิ่มมากขึ้น แต่ทั้งนี้ทั้งนั้นแล้วการจ่ายยาให้แก่ผู้ป่วยแต่ละรายย่อมต้องคำนึงถึงหลักการใช้ยาให้สมเหตุผลตามหลักการจ่ายยาที่ว่า ถูกคน ถูกโรค ถูกขนาด ถูกวิธี และถูกเวลา นอกจากปัญหาดังกล่าวแล้วยังมีผู้ป่วยอีกจำนวนมากที่ซื้อยามารับประทานเอง จากการคาดการอาการการเจ็บด้วยตนเองหรืออาการที่คล้ายจากการเจ็บป่วยครั้งก่อนๆ ทั้งจากร้านขายยาหรือร้านค้าที่ไม่ได้ผ่านการตรวจรักษาอย่างเหมาะสมจากบุคลากรทางการแพทย์
        ดังนั้น จากปัญหาข้างต้นทาง รพ.สต.บ้านวังพะเนียด จึงได้ให้ความสำคัญและได้มีการจัดโครงการอบรมความรู้เพื่อส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผลจากทีมสาธารณสุขสู่ชุมชน ในปีงบประมาณ 2562 ซึ่งจากการจัดโครงการพบว่า ได้รับความสนใจและผลตอบรับของโครงการจากประชาชนในชุมชนอย่างดีเยี่ยม ดังนั้น ทาง รพ.สต.บ้านวังพะเนียด จึงเล็งเห็นถึงความสำคัญที่จะต่อยอดโครงการจากปีก่อน เพื่อสร้างองค์ความรู้ ความตระหนักและความเข้าใจที่ถูกตองเกี่ยวกับการใชยาอย่างเหมาะสมในประชาชนอย่างต่อเนื่อง รวมทั้งการให้ความรู้เกี่ยวกับการเลือกใช้แพทย์ทางเลือก ยาสมุนไพร การดูแลสุขภาพของตัวเองอย่างถูกต้องเหมาะสม และลดการซื้อยารับประทานเองไม่อย่างไม่เหมาะสม เพื่อสร้างเสริมสุขภาพที่ดีให้แก่ประชาชนในชุมชนอย่างยั่งยืน สงเสริมสนับสนุนยุทธศาสตร์การพัฒนาระบบยาแห่งชาติการใชยาอยางสมเหตุผลและป้องกันการเกิดอาการไม่พึ่งประสงค์จากตัวยาหรือโอกาสการป่วยจากการเกิด เชื้อดื้อยาแก่ประชาชนในชุมชน จึงจัดโครงการอบรมความรู้เพื่อส่งเสริมการใช้ยาอย่างสมเหตุผล พร้อมสร้างเสริมสุขภาพที่ดีอย่างยั่งยืน จากทีมสาธารณสุขสู่ชุมชน ปี ๒๕๖๓ เพื่อให้ประชาชนในชุมชนสามารถนำความรู้ที่ได้รับจากการอบรมไปปรับใช้ในการดูแลสุขภาพของตัวเอง ครอบครัวและคนในชุมชน และมีองค์ความรู้เพื่อเผยแพร่แก่สมาชิกในชุมชนได้อย่างถูกต้องเหมาะสม