กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

สถานการณ์ปัจจุบันกลุ่มโรคเรื้อรังเป็นปัญหาสุขภาพอันดับหนึ่งของโลก และอันดับหนึ่งในประเทศไทย ทั้งในมิติของจำนวนการเสียชีวิตและภาวะโรคโดยรวม ช่วงทศวรรษที่ผ่านมากลุ่มโรคไม่ติดต่อส่งผลให้ประชากรไทยเสียชีวิตถึงร้อยละ 75 ของการเสียชีวิตทั้งหมดหรือประมาณ 320,000 คนต่อปี โดยกลุ่มโรคไม่ติดต่อหลักสำคัญ ได้แก่ โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง และโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง ประชากรที่เป็นกลุ่มเสี่ยงและป่วยด้วยโรคไม่ติดต่อมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วและมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง จากสถิติพบว่า อัตราการตายในช่วงอายุ 30 – 69 ปีของทั้ง 4 โรคมีแนวโน้มสูงเพิ่มขึ้น โดยโรคหลอดเลือดสมองมีการเพิ่มมากที่สุดจาก 33.4 ต่อแสนประชากรเพิ่มเป็น 40.9 ต่อแสนประชากร รองลงมาคือโรคหัวใจขาดเลือด จาก 22.4 ต่อแสนประชากร เป็น 27.8 ต่อแสนประชากร โรคเบาหวาน จาก 13.2 ต่อแสนประชากร เพิ่มเป็น 17.8 ต่อแสนประชากร ผู้ที่มีปริมาณน้ำตาลในเลือดสูงเพิ่มจากร้อยละ 6.9 ใน พ.ศ. 2552 เป็นร้อยละ 8.9 ใน พ.ศ. 2557 และโรคทางเดินหายใจอุดกั้นเรื้อรังจาก 3.8 ต่อแสนประชากรเป็น 4.5 ต่อแสนประชากร ซึ่งสาเหตุส่วนใหญ่ของโรคมาจากการมีพฤติกรรมสุขภาพไม่เหมาะสม ได้แก่ พฤติกรรมการรับประทานอาหาร หวาน มัน เค็มจัด ขาดการออกกำลังกาย ความเครียด การสูบบุหรี่และการดื่มเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เป็นต้น ปัจจัยเสี่ยงเชิงพฤติกรรมนั้นเพิ่มความเสี่ยงต่อกลุ่มอาการทางเมตา-บอลิก ได้แก่ ความดันโลหิตสูง ภาวะน้ำหนักเกิน/โรคอ้วน ระดับโคเลสเตอรอลและน้ำตาลในเลือดสูง ทั้งนี้ พบปัจจัยเสี่ยงเหล่านี้มากขึ้นในคนไทย เช่น ภาวะน้ำหนักเกินในผู้ใหญ่เพิ่มจากร้อยละ 28 ใน พ.ศ. 2548 เป็นร้อยละ 38 ใน พ.ศ. 2557 นอกจากนี้ 1 ใน 4 ของคนไทยวัยผู้ใหญ่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง และมีแนวโน้มที่จะมีจำนวนเพิ่มขึ้น (แผนยุทธศาสตร์การป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อระดับชาติ 5 ปี พ.ศ. 2560 – 2564) จากการสำรวจและเก็บข้อมูลสุขภาพของชาวบ้านหมู่ที่ 9 บ้านทอนคลอง ตำบลโคกม่วง พบว่ามีผู้ป่วยด้วยโรคเรื้อรังเป็นจำนวนมาก ข้อมูลจากฐานข้อมูล JHCIS ปี พ.ศ.2563 ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโคกม่วง จากประชากร 416 คน พบว่า มีผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 11.06 โรคเบาหวาน ร้อยละ 2.40 โรคหลอดเลือดสมองและโรคหอบหืดมีอัตราเท่ากัน คือ ร้อยละ 0.16 และจากการลงสำรวจเก็บข้อมูลจากตัวแทนครัวเรือน 44 ครัวเรือน พบว่า มีสมาชิกในครอบครัวของตัวแทนครัวเรือนส่วนใหญ่ป่วยด้วยโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 29.5 รองลงมา คือ ป่วยด้วยโรคไขมันในเลือดสูง ร้อยละ 13.63 และป่วยด้วยโรคเบาหวาน ร้อยละ 6.81 โดยจากที่กล่าวมาผลจากการสำรวจพฤติกรรมการบริโภคอาหารของชาวบ้าน หมู่ที่ 9 บ้านทอนคลอง พบว่า สมาชิกในชุมชนมีพฤติกรรมเสี่ยงด้านการรับประทานอาหาร แบ่งออกเป็น การรับประทานอาหารหวาน มันและเค็ม โดยพฤติกรรมการรับประทานอาหาร พบว่าตัวแทนครัวเรือนส่วนใหญ่มีพฤติกรรมการบริโภคพอใช้ ร้อยละ 61.36 ด้านการออกกำลังกาย พบว่าตัวแทนครัวเรือนส่วนใหญ่มีพฤติกรรมการออกกำลังกายพอใช้ถึงไม่เหมาะสม ร้อยละ 74.99 จากข้อมูลข้างต้นแสดงให้เห็นว่ากลุ่มเสี่ยงในชุมชนส่วนใหญ่มีการเจ็บป่วยด้วยโรคเรื้อรัง โดยมีสาเหตุจากการที่มีพฤติกรรมการบริโภคอาหารและการออกกำลังกายที่ไม่เหมาะสม และจากการทำประชาคมเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2563 โดยมีผู้เข้าร่วมจำนวน 53 คน ประกอบด้วย นายกเทศบาล ผู้ใหญ่บ้าน ผู้ช่วยผู้ใหญ่บ้าน ผอ.รพ.สต.โคกม่วง นักวิชาการสุขาภิบาลชำนาญการ สมาชิกอสม. และตัวแทนชุมชน หมู่ที่ 9 บ้านทอนคลอง ตำบลโคกม่วง ได้มีมติเอกฉันท์ในการแก้ปัญหา เรื่องพฤติกรรมสุขภาพ ได้แก่ การบริโภคอาหารและการออกกำลังกาย ดังนั้นนักศึกษาพยาบาลศาสตร์ชั้นปีที่ 4 ร่วมกับชุมชนหมู่ที่ 9 บ้านทอนคลอง จึงได้จัดทำโครงการ “ทอนคลองกินดี ชีวีมีสุข ต้านทุกข์ด้วยการออกกำลังกาย” ขึ้นเพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับการรับประทานอาหาร และการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับประชาชน หมู่ที่ 9 บ้านทอนคลอง เพื่อป้องกันการเกิดโรคเรื้อรัง ควบคุมความรุนแรงของโรคเรื้อรัง และป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากโรคเรื้อรัง ซึ่งจุดมุ่งหมายของโครงการมีความสอดคล้องกับวิสัยทัศน์ของแผนยุทธศาสตร์การป้องกันและควบคุมโรคไม่ติดต่อระดับชาติ ปี พ.ศ. 2560 – 2564 ของกระทรวงสาธารณะสุข ที่ว่า ประชาชนสุขภาพดี ปลอดจากภาวะโรคไม่ติดต่อที่ป้องกันได้ โดยยุทธศาสตร์ที่ 2 การเร่งขับเคลื่อนทางสังคมสื่อสารความเสี่ยงและประชาสัมพันธ์อย่างต่อเนื่อง โดยการพัฒนาการด้านการสร้างเสริมสุขภาพ และลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่ออย่างต่อเนื่องและพัฒนาเครือข่ายเพื่อถ่ายทอดองค์ความรู้ด้านการสื่อสารความเสี่ยงในการสร้างเสริมสุขภาพและลดปัจจัยเสี่ยงต่อโรคไม่ติดต่อ ส่วนยุทธศาสตร์ที่ 3 การพัฒนาศักยภาพชุมชนท้องถิ่นและภาคีเครือข่าย โดยพัฒนากลไกให้ประชาชนองค์กรท้องถิ่นภาคีเครือข่ายเข้ามามีส่วนร่วมในการเฝ้าระวังส่งเสริมสุขภาพป้องกันและควบคุมโรค และเป็นการพัฒนาศักยภาพแกนนำด้านสุขภาพ (Health Leader) ในชุมชนในด้านเฝ้าระวังส่งเสริมสุขภาพป้องกันควบคุมโรคไม่ติดต่อ