กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

การตั้งครรภ์เป็นสภาวะที่สภาพร่างกายของคนเกิดการเปลี่ยนแปลงของระดับฮอร์โมนอย่างต่อเนื่อง ขณะตั้งครรภ์จะมีการเปลี่ยนแปลงในช่องปากที่พบได้บ่อย คืออัตราไหลของน้ำลายลดลง เหงือกอักเสบ (การอักเสบของเหงือกและมีเลือดออกเหงือกบวมแดงเหงือกโตผิดปกติ) ฟันผุ และการสึกกร่อนของฟัน เป็นต้นโรคในช่องปากที่มีโอกาสพบมากในหญิงตั้งครรภ์คือเหงือกอักเสบโรคปริทันต์  และโรคฟันผุ หญิงตั้งครรภ์มีโอกาสเกิดเหงือกอักเสบรุนแรงกว่าช่วงเวลาอื่น เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน และอาจเกิด ฟันผุได้มากขึ้นเนื่องจากรับประทานอาหารบ่อยขึ้น และการมีอนามัยช่องปากที่ไม่ดีอาการอาเจียนบ่อยๆขณะแพ้ท้องอาจทำให้เกิดฟันสึกกร่อนจากการสัมผัสน้ำย่อยที่เป็นกรด ภาวการณ์เป็นโรคปริทันต์ หรือเหงือกอักเสบอาจส่งผลต่อคุณภาพของการตั้งครรภ์ และการคลอด มีการศึกษาที่ยืนยันถึงความสัมพันธ์ของโรคปริทันต์กับการเกิด ภาวะคลอดก่อนกำหนด และเด็กน้ำหนักต่ำกว่าเกณฑ์ ซึ่งยังเป็นปัญหาสำคัญของประเทศไทย จากการศึกษาของสำนักทันตสาธารณสุขพบว่า หญิงตั้งครรภ์มีฟันผุเฉลี่ย 6.6 ซี่ ร้อยละ 90.4 มีเหงือกอักเสบร้อยละ 89.60 และจากการศึกษาข้อมูลของหญิงตั้งครรภ์ในเขต ตำบลบ่อหิน ในปี 2564 จำนวน 25 คน พบว่าหญิงตั้งครรภ์มีฟันผุเฉลี่ย 5.2 ซี่ ร้อยละ54.2 มีเหงือกอักเสบ รวมทั้งพฤติกรรมการดูแลสุขภาพช่องปากของหญิงตั้งครรภ์ยังส่งผล ต่อการเกิดฟันผุของลูกในอนาคตเพราะเชื้อโรคที่ทำให้ฟันผุสามารถส่งต่อจากแม่หรือคนเลี้ยงไปสู่เด็กผ่านทางน้ำลาย ดังนั้นแม่ที่อนามัยช่องปากไม่สะอาดมีฟันผุมากจึงมีโอกาสสูงมากขึ้นที่จะส่งผ่านเชื้อไปสู่ลูกแม่ที่มีฟันผุสูงมีโอกาสที่จะ ส่งผ่านเชื้อที่ทำให้ฟันผุไปยังลูกผ่านทางน้ำลายโดยเด็กที่ได้รับเชื้อที่ทำให้ฟันผุตั้งแต่อายุน้อยร่วมกับการกินอาหารที่มีน้ำตาลสูงจะเกิดฟันผุรวดเร็ว และรุนแรงนอกจากนี้การตรวจสุขภาพช่องปากและให้คำแนะนำรวมถึงให้บริการขูดหินน้ำลายยังช่วยลดอัตราการเกิดเหงือกอักเสบในหญิงตั้งครรภ์ได้กว่าครึ่งรวมทั้ง การสร้างทัศนคติและทักษะให้แม่สามารถดูแลช่องปากของตนเองได้ดีจะส่งผลต่อทักษะการดูแลลูกต่อไปในอนาคต
    จากรายงานผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากแห่งชาติ ย้อนหลัง 3 ปี (ปี58-60) พบว่าเด็กอายุ 3 ปี ปราศจากฟันผุ ร้อยละ 51.1 48.5 และ 47.1 ภาคใต้ พบเด็กเด็กอายุ 3 ปี (ปี58-60) ปราศจากฟันผุร้อยละ 43.6 45.8 และ 43.0 จังหวัดตรัง  เด็กอายุ 3 ปี (ปี57-59) ปราศจากฟันผุร้อยละ 48.8 44.7 และ 43.09
    และจากผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากย้อนหลัง 3 ปี (ปี 58-60) ของอำเภอสิเกา จังหวัดตรัง พบว่าเด็กอายุ 3 ปี ปราศจากฟันผุร้อยละ 48.4 58.4  และ 58.71 จากรายงานผลการสำรวจพฤติกรรม ทันตสุขภาพปี 2560 พบว่า ร้อยละการแปรงฟันในตอนเช้า ของเด็กปฐมวัย ระดับประเทศร้อยละ 86.8 ภาคใต้ 88.3 จังหวัดตรัง84.7 และอำเภอสิเกา 85. ร้อยละของผู้ปกครองแปรงฟันให้แก่เด็กปฐมวัยระดับประเทศ 42.5 ภาคใต้ 38.1 จังหวัดตรัง 45.7 และอำเภอสิเกา 44.8 ร้อยละการดื่มนมรสหวาน และรสเปรี้ยวระดับประเทศ 44.5 ภาคใต้ 44.2 จังหวัดตรัง 44.7 อำเภอสิเกา 43.1 และพฤติกรรมของการดูดนมจากขวดระดับประเทศ 39.5 ภาคใต้ 37.8 และจังหวัดตรัง 37.4 และอำเภอสิเกา 33.5     ในภาพรวมเด็กกลุ่มนี้ปราศจากฟันผุมากขึ้น แต่เมื่อวิเคราะห์การสำรวจพฤติกรรมพบว่ามีข้อพฤติกรรมบางอย่างของผู้ปกครองในอำเภอสิเกาที่ยังต้องปรับเปลี่ยน เช่นร้อยละการแปรงฟันในตอนเช้าของเด็กปฐมวัยยังน้อยกว่าระดับประเทศ และระดับภาค การรักษาโรคฟันผุในเด็กเล็กนั้นทำได้ยาก เพราะเด็กไม่ค่อยให้ความร่วมมือ ในการรักษา ผู้ปกครองบางท่านไม่ให้ความสนใจที่จะพาเด็กมารับบริการ เนื่องจากการนำเด็กเล็กมารับบริการนั้นผู้ปกครองอาจจะต้องหยุดงานทำให้ขาดรายได้ ผู้ปกครองบางคน จึงไม่สามารถพาเด็กมารับบริการได้หรือมารับบริการได้แต่  ไม่ต่อเนื่อง ก่อให้เกิดปัญหาโรคฟันน้ำนมผุเป็นจำนวนมาก ในขณะที่การป้องกันโรคฟันผุในเด็กเล็กนั้นสามารถ ทำได้ง่ายกว่าแนวทางการควบคุมและแก้ไขปัญหาการเกิดโรคฟันผุในเด็กปฐมวัย ประการสำคัญคือการลดเชื้อโรค ในช่องปาก โดยการทำความสะอาดช่องปาก การควบคุมอาหารโดยเฉพาะอาหารหวาน และส่งเสริมการใช้ฟลูออไรด์รวมถึงการรักษาหากมีปัญหาเกิดขึ้นแล้ว ซึ่งการป้องกันสาเหตุการเกิดโรคนั้น สามารถดำเนินการโดยตรงได้จากผู้ปกครองหรือบุคคลในครอบครัว
ดังนั้นทางกลุ่มงานทันตกรรม โรงพยาบาลสิเกาจึงได้จัดทำโครงการหญิงตั้งครรภ์ฟันสวย ลูกน้อยฟันดี  ตำบลบ่อหิน อำเภอสิเกา จังหวัดตรัง โดยมีจุดมุ่งหมายเพื่อให้หญิงตั้งครรภ์สามารถดูแลสุขภาพช่องปากของตัวเองและลูกได้ถูกต้อง