กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ในสถานการณ์ปัจจุบัน การบาดเจ็บและอาการเจ็บป่วยของผู้ป่วยมีความหลากหลายมากขึ้น การดูแลผู้ป่วยภาวะวิกฤตฉุกเฉินจากอุบัติเหตุ และภัยพิบัติต่างๆ ซึ่งภาวะวิกฤตฉุกเฉินต่างๆจำเป็นต้องได้รับการ  ประเมินอาการและการช่วยเหลือ อย่างถูกต้อง รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ รวมทั้งการปฐมพยาบาลเบื้องต้น การเคลื่อนย้ายที่ถูกวิธีเพื่อไม่ให้ผู้บาดเจ็บได้รับบาดเจ็บ หรือพิการ เพิ่มขึ้นจากการเคลื่อนย้ายที่ไม่ถูกวิธี ดังนั้นการดูแลและช่วยเหลือผู้บาดเจ็บหรือผู้ป่วยที่มีภาวะวิกฤตฉุกเฉินที่มีภาวะคุกคามต่อชีวิต ณ จุดเกิดเหตุ จึงมีความจำเป็นสำหรับผู้พบเห็นคนแรกที่จะสามารถช่วยเหลือเบื้องต้นก่อนนำส่งสถานพยาบาลที่มีศักยภาพต่อไป
ภาวะหัวใจหยุดเต้น (Cardiac Arrest) เป็นภาวะที่หัวใจทำงานผิดปกติ จนกระทั่งไม่มีการบีบตัวหรือหยุดเต้น การไหลเวียนโลหิตภายในร่างกานหยุดลงอย่างสิ้นเชิง ส่งผลให้เลือดและออกซิเจนเลี้ยงส่วนของร่างกายไม่เพียงพอ เซลล์ต้องใช้การเผาผลาญพลังงานแบบไม่ใช้ออกซิเจน ซึ่งทำให้ร่างกายเกิดภาวะความเป็นกรด นำไปสู่ความผิดปกติทั้งที่อวัยวะและเซลล์และเมื่ออวัยวะและเซลล์ขาดออกซิเจนเลี้ยงนานๆจะทำให้สูญเสียการทำงานอย่างถาวร โดยสมองจะเกิดความเสียหายหากขาดเลือดเกิน 4 นาที และหากสมองขาดเลือดนานเกิน 12 นาที ก้านสมองซึ่งทำหน้าที่ควบคุมการหายใจจะเสียหาย ผู้ป่วยจะไม่สามารถหายใจเองได้เนื่องจากเกิดภาวะสมองตาย และเป็นสาเหตุให้ผู้ป่วยเสียชีวิตในที่สุดหากไม่ได้รับการแก้ไขภายในระยะเวลาเป็นนาที โดยภาวะหัวใจหยุดเต้นนั้นเกิดขึ้นได้จากหลายสาเหตุ ที่พบส่วนใหญ่มี 2 สาเหตุหลักโดยสาเหตุแรกเกิดจากโรคหัวใจขาดเลือด ซึ่งส่วนใหญ่เกิดจากมีโรคหัวใจอยู่เดิมโดยเจ้าตัวอาจไม่ทราบ หรือไม่เคยตรวจมาก่อน มักพบในผู้ป่วยที่มีอายุมากกว่า 35 ปีขึ้นไป มักพบว่าหัวใจจะเต้นผิดปกติชนิดที่สั่นพลิ้วไม่มีแรงบีบตัวเพื่อให้เลือดออกจากหัวใจ (Ventricular Fibrillation : VF) ซึ่งในภาวะปกติหัวใจจะผลิตกระแสไฟฟ้าเพื่อกระตุ้นให้หัวใจบีบตัวอย่างเป็นจังหวะ ซึ่งจะส่งเลือดไปเลี้ยงอวัยวะส่วนต่างๆของร่างกาย แต่เมื่อเกิดหัวใจเต้นผิดปกติชนิดVF กระแสไฟฟ้าที่ส่งออกจากหัวใจจะเร็วและไม่เป็นจังหวะจนทำให้หัวใจไม่บีบตัวและเลือดไม่สามารถไปเลี้ยงร่างกายได้ ส่วนสาเหตุที่ 2 คือ การขาดออกซิเจนไปเลี้ยงส่วนต่างๆของร่างกายจากระบบการหายใจล้มเหลว เช่น หยุดหายใจ ทางเดินหายใจอุดกั้น จมน้ำ การได้รับสารพิษ การได้รับยาเกินขนาด    ไฟฟ้าช๊อต รวมทั้งการขาดเลือดไปเลี้ยงส่วนต่างๆ เช่น การได้รับบาดเจ็บรุนแรง การเสียเลือดในปริมาณมาก เป็นต้น         ในปัจจุบันจากการทำงานและเก็บข้อมูลของผู้ป่วยที่มารับบริการในห้องอุบัติเหตุและฉุกเฉิน โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชสายบุรี ปีงบประมาณ 2564 พบว่าผู้ป่วยที่มีภาวะหัวใจหยุดเต้นก่อนถึงโรงพยาบาลมีจำนวน 60 ราย ซึ่งในจำนวนที่มีภาวะหัวใจหยุดเต้นก่อนถึงโรงพยาบาล ได้รับการช่วยฟื้นคืน  ( Cardio Pulmonary Resuscitation: CPR ) โดยผู้พบเห็นเหตุการณ์คนแรก จำนวน 2 ราย คิดเป็น3.33% ซึ่งส่วนใหญ่เป็นญาติที่พบเห็นผู้ป่วย แต่ส่วนใหญ่ผู้ป่วยไม่ได้รับการช่วยฟื้นคืนชีพก่อนมาโรงพยาบาลซึ่ง ปิยสกล สกลสัตยาธร พ.ศ.2559 กล่าวว่า ผู้ป่วยภาวะหัวใจหยุดเต้นมักเสียชีวิตทันทีหากไม่ได้รับการช่วยเหลือ และพบว่าการเริ่มช่วยฟื้นคืนชีพโดยผู้พบเห็นเหตุการณ์ (Bystander) ที่รวดเร็วเป็นปัจจัยสำคัญที่มีผลต่อการรอดชีวิตของผู้ป่วย       การช่วยฟื้นคืนชีพ ( Cardio Pulmonary Resuscitation : CPR ) มี 2 ประเภท ได้แก่การช่วยฟื้นคืนชีพขั้นพื้นฐาน( Basic Life Support: BLS) และการช่วยชีวิตขั้นสูง (Advance Life Support)
ซึ่งขั้นตอนการช่วยชีวิตขั้นพื้นฐานประกอบด้วย การนวดหัวใจ โดยไม่จำเป็นต้องเป่าปากร่วมด้วย วิธีการนวดหัวใจทำได้โดย วางสันมือข้างที่ถนัดไว้ตรงบริเวณกลางหน้าอกของผู้ป่วย และนำมืออีกข้างหนึ่งวางทับไว้ด้านบน ระหว่างทำการนวดหัวใจให้แขนเหยียดตรงตลอดเวลา จากนั้นให้ทำการกดหน้าอกให้ลึกประมาณ 2 นิ้ว โดยทำการกด และปล่อยหน้าอกให้คืนตัวสุดก่อนการกดแต่ละครั้ง กดด้วยความเร็วอย่างน้อย 100-120 ครั้ง/นาที และพยายามทำการนวดหัวใจให้ต่อเนื่องกันให้มากที่สุด
โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปะเสยะวอและ กลุ่มงานอุบัติเหตุและฉุกเฉินโรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชสายบุรี เห็นถึงความสำคัญในการให้ความรู้กับกลุ่มประชาชนกลุ่มเป้าหมายที่สามารถพัฒนาและฝึกทักษะ เพื่อพัฒนาศักยภาพ ให้สามารถช่วยเหลือผู้ป่วยที่ประสบเหตุได้อย่างทันท่วงทีและมีประสิทธิภาพ ก่อนนำส่งโรงพยาบาลต่อไป