กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

มารดาในระยะหลังคลอดมีการเปลี่ยนแปลง ทั้งทางด้านร่างกาย อารมณ์ จิตใจและสังคม ซึ่งในช่วงแรกหลังคลอด มารดาอาจมีอาการเบื่ออาหาร คลื่นไส้อาเจียน ร้องไห้ไม่มีเหตุผล หงุดหงิด นอนไม่หลับเป็นผลให้เกิดความเครียดและความผิดปกติทางอารมณ์ ดังนั้น หากมารดามีความรู้หรือมีข้อมูลที่เพียงพอสำหรับการสังเกตตนเอง รวมทั้งวิธีการปฏิบัติตัวต่อการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่อาจเกิดขึ้นในระยะหลังคลอด เช่น การเปลี่ยนแปลงของเต้านม มดลูก น้ำคาวปลา แผลฝีเย็บ อาการเจ็บปวดไม่สุขสบายต่าง ๆ รวมไปถึงข้อมูลในการเลี้ยงดูบุตรจะช่วยให้มารดามีความมั่นใจและสามารถปรับตัวผ่านช่วงระยะเวลาหลังคลอดไปได้แต่ถ้าหากมารดาไม่สามารถปรับตัวได้อย่างเหมาะสม อาจส่งผลให้เกิดปัญหาทางจิตสังคมได้ รวมถึงการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เเป็นส่วนหนึ่งในการสร้างรากฐานที่ดีของชีวิต จึงเป็นเรื่องสำคัญที่เราไม่ควรมองข้ามเพราะนมแม่เป็นอาหารที่ดีที่สุดสำหรับทารก ช่วยในการส่งเสริมการเจริญเติบโตทั้งทางด้านร่างกาย สติปัญญา อารมณ์และจิตใจ เสริมสร้างภูมิต้านทานโรคให้แก่ทารกและลดการเจ็บป่วยในทารก และการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ยังช่วยลดภาวะตกเลือดหลังคลอด ลดโอกาสเสี่ยงต่อการเป็นมะเร็งเต้านมและมะเร็งรังไข่ นอกจากนี้ยังช่วยประหยัดเงิน ประหยัดเวลาทั้งนี้เพื่อให้สอดคล้องกับสโลแกนขององค์กรพันธมิตรโลกเพื่อการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ที่กำหนดไว้สำหรับการรงค์ในสัปดาห์นมแม่โลก ประจำปี 2561 ว่านมแม่คือรากฐานที่สำคัญของชีวิต รวมทั้งแพทย์หญิงยุพยง กล่าวถึง ปัจจุบันคุณแม่วัยทำงานต่างให้ความสนใจเลี้ยงลูกด้วยนมแม่มากขึ้น เนื่องจากหลายปัจจัย ในด้านเศรษฐกิจการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ทำให้ครอบครัวมีค่าใช้จ่ายลดลง เด็ก 1 คนจะมีค่าใช้จ่ายในการกินนมผงอยู่ที่ 4,000 บาท ต่อเดือน แต่หากเด็กเปลี่ยนมากินนมแม่ แต่ละครอบครัวจะประหยัดได้ถึง 24,000 บาท ภายในเวลา 6 เดือน นอกจากนี้ ผลงานวิจัยจากในประเทศและต่างประเทศยังยืนยันว่า เด็กที่กินนมแม่จะมีสุขภาพที่ดี แข็งแรง เติบโตสมวัย และนมแม่ยังช่วยลดความเจ็บป่วยจากโรคต่างๆ ส่งผลให้แม่ลาหยุดงานน้อยลงและแม่จะทำงานได้ทำงานอย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น
ดังนั้นงานอนามัยแม่และเด็กเป็นงานส่งเสริมสุขภาพ ซึ่งเป็นหนึ่งในงานการบริการสาธารณสุขที่ให้บริการกับประชาชนโดยเฉพาะกลุ่มประชากรมารดาและทารก ซึ่งถือเป็นประชาชนกลุ่มหนึ่งที่สำคัญในการเริ่มต้นการดูแลสุขภาพ จึงมีความจำเป็นที่ต้องได้รับการดูแลจากบุคลากรสาธารณสุขฯตามมาตรฐานงานอนามัยแม่และเด็ก ถึงวิธีการแปฏิบัติตนที่ถูกต้องรวมถึงตั้งแต่การฝากครรภ์จนถึงระยะหลังคลอดให้ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์ ทั้งนี้มารดาหลังคลอดที่ออกจากโรงพยาบาล ส่วนใหญ่ยังไม่ประสบผลสำเร็จในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ เกิดจากการขาดความตระหนัก ความรู้ และทักษะในการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ ซึ่งการเยี่ยมบ้านเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ในชุมชน รวมถึงสนับสนุนการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เพียงอย่างเดียวอย่างน้อย 6 เดือน
กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อมได้เล็งเห็นความสำคัญของการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ จึงมุ่งเน้นการส่งเสริมสุขภาพมารดาและทารกให้มีร่างกายที่แข็งแรง สมบูรณ์และการสร้างสัมพันธภาพระหว่างมารดาและทารกให้รู้สึกอบอุ่นอารมณ์ดีผ่อนคลาย และปลอดภัย