กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล
Noncommunicable diseases (NCDs) หรือ กลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ซึ่งประกอบไปด้วยโรคหลักคือ โรคหัวใจและ หลอดเลือด โรคมะเร็ง โรคทางเดินหายใจอุดกั้นเรื้อรัง และโรคเบาหวานเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของคน 36 ล้านคนทั่วโลกในแต่ละปี หรือคิดเป็นสัดส่วนร้อยละ 63 ของสาเหตุการตายทั้งหมด และมากกว่า 14 ล้านคนเป็นผู้ที่เสียชีวิตในช่วงอายุระหว่าง 30 ถึง 70 ปี หรือเรียกว่าเป็นการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร ประเทศไทยในช่วงทศวรรษที่ผ่านมากลุ่มโรคไม่ติดต่อได้คร่าชีวิตประชากรไทยถึง ร้อยละ 75 ของการเสียชีวิตทั้งหมด หรือราว 320,000 คนต่อปีในจำนวนนี้พบว่า ประมาณครึ่งหนึ่งหรือราวร้อยละ 55 เสียชีวิตที่อายุต่ำกว่า 70 ปีซึ่งองค์การอนามัยโลกจัดว่าเป็นการเสียชีวิตก่อนวัยอันควร เมื่อพิจารณาความรุนแรงของโรคไม่ติดต่อที่เป็นสาเหตุการเสียชีวิต ก่อนวัยอันควรในโรค 4 โรคสำคัญ คือโรคหลอดเลือดสมอง โรคหัวใจขาดเลือด โรคเบาหวาน และโรคทางเดินหายใจอุดกั้นเรื้องรัง
จากข้อมูลงานสถิติโรงพยาบาลเจาะไอร้อง สถานการณ์โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง พบภาวะแทรกซ้อนในกลุ่มป่วยที่คุมระดับน้ำตาลในเลือดและความดันโลหิตได้ ภาวะแทรกซ้อนที่พบได้บ่อยที่สุดคือ โรคเส้นเลือดสมองตีบ/แตก ตั้งแต่ปี 2561 พบ 80 ราย, ปี 2562 พบ82 ราย, ปี 2563 พบ 66 ราย, ปี 2564 พบ 66 ราย, และปี 2565 พบ76 รายรองลงมา โรคหลอดเลือดหัว ใจ ตั้งแต่ปี 2561 พบ 11 ราย, ปี 2562 พบ 14 ราย,ปี 2563 พบ 13 ราย, ปี 2564 พบ 15 ราย และปี 2565 พบ 15 ราย จากการเก็บข้อมูลเบื้องต้น มากกว่าร้อยละ 90 พบในกลุ่มขาดนัด และรับประทานยาไม่ต่อเนื่อง
ชุมชนสะบือรัง เป็นชุมชน ส่วนหนึ่งฝั่งทิศตะวันออก ของหมู่บ้านเจาะไอร้อง ม.1 ต.จวบ อ.เจาะไอร้อง จ. นราธิวาส ประกอบด้วย 107 หลังคาเรือนประชากรอยู่จริงทั้งหมด516 คน แบ่งเป็น ผู้ชาย243 คน ผู้หญิง273คน กลุ่มอายุ แรกเกิด-8 ปี จำนวน 61 คน9-14ปี จำนวน 37 คน 15-34ปี จำนวน 136 คน 35-59ปี จำนวน 184 คน และ 60 ปี ขึ้นไป จำนวน 98คน (ข้อมูลจากการสำรวจจริงของอสม. เดือน มกราคม 2566) พบผู้ป่วยโรคไม่ติดต่อเรื้อรังในชุมชนจำนวน 39 ราย แบ่งเป็นโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 25 ราย โรคเบาหวาน จำนวน 10 รายโรคหอบ จำนวน2 ราย พบผู้ที่มีอาการแทรกซ้อน เช่น โรคเส้นเลือดสมอง หัวใจ จำนวน 1 รายโรคไต จำนวน1 ราย และจากการเก็บข้อมูลผู้เสียชีวิตในชุมชนสะบือรังตั้งแต่ปี 2561-2565 พบว่า ร้อยละ 80 เกิดจากภาวะแทรกซ้อนจากโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ได้แก่ ภาวะสั้นเลือดในสมองตีบ/แตก โรคหลอดเลือดหัวใจและ ร้อยละ 100 พบในกลุ่มผู้ป่วยขาดนัดและทานยาไม่ต่อเนื่อง
ดังนั้นโรงพยาบาลเจาะไอร้องจึงสนใจทำโครงการชุมชนสะบือรังวิถีใหม่ห่างไกลโรคNCD เพื่อให้ชุมชนมีส่วนร่วมการดูแลสุขภาพตัวเองและครอบครัว สามารถป้องกันการเกิดโรคและลดการเกิดภาวะแทรกซ้อนในกลุ่มโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้ โดยการจัดการตัวเองของชุมชนที่เหมาะสมตามบริบท และมีทีมสุขภาพเป็นที่ปรึกษา นอกจากนี้เครือข่ายชุมชนเช่น อสม. ผู้นำชุมชน อบต. อำเภอ ก็มีส่วนร่วมในการดูแลด้านสุขภาพชองชุมชนด้วย