กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

1.หลักการเหตุผล
ปัญหาสุขภาพช่องปากเป็นปัญหาที่สำคัญในทุกกลุ่มวัย ตั้งแต่กลุ่มหญิงตั้งครรภ์จนถึงผู้สูงอายุโดยเฉพาะในกลุ่มเด็กก่อนวัยเรียน โรคฟันผุในเด็กสามารถพบได้ตั้งแต่ฟันเริ่มขึ้นในช่วงขวบปีแรก และอัตราการผุเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในช่วงอายุ 1-3 ปีในขณะเดียวกันการมีภาวะสุขภาพช่องปากที่ดีย่อมส่งผลโดยตรงต่อสุขภาพองค์รวมด้านอื่นๆอีกด้วย
สาเหตุหลักที่ทำให้เด็กมีฟันผุ มาจากพฤติกรรมของผู้ปกครองในการเลี้ยงดูบุตรที่ไม่ถูกต้อง การดูแลทำความสะอาดช่องปากไม่ถูกวิธี และมีพฤติกรรมการบริโภคที่ไม่เหมาะสม ก่อให้เกิดโรคฟันผุในฟันน้ำนมอย่างรุนแรง ทำให้เด็กมีความเจ็บปวด เคี้ยวอาหารไม่ได้ตามปกติ ได้รับสารอาหารที่จำเป็นไม่เพียงพอ จึงส่งผลต่อภาวะโภชนาการและพัฒนาการและการเจริญเติบโตของเด็กในที่สุด
ปัจจุบันการดำเนินงานด้านการส่งเสริมทันตสุขภาพในประชาชนบ้านบือแนปีแน ตำบลประจันยังไม่ครอบคลุมทุกกลุ่มวัย ด้วยข้อจำกัดด้านทันตบุคลากร ทำให้ไม่สามารถติดตามดูแลสุขภาพช่องปากได้อย่างทั่วถึง และยังขาดความพร้อมของเครื่องมืออุปกรณ์ในการให้บริการทันตกรรมทำให้ประชาชนไม่ได้เข้าถึงการรับบริการ ทันตกรรมตามความจำเป็น ทั้งนี้จากปัญหาดังกล่าวจึงจำเป็นต้องอาศัยผู้นำสุขภาพในหมู่บ้าน นั่นคืออาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.) ซึ่งเป็นบุคคลที่อยู่ใกล้ชิดประชาชนและทำหน้าที่เป็นผู้นำการเปลี่ยนแปลงด้านสุขภาพของประชาชนในชุมชนตลอดมา การดำเนินงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ที่ผ่านมานั้นไม่มีรูปแบบการดำเนินงานในการเป็นผู้นำด้านทันตสุขภาพที่ชัดเจน ทำให้ไม่สามารถขยายการดำเนินงานทันตสุขภาพสู่ระดับหมู่บ้านและระดับครัวเรือนได้ และจาการสำรวจผลการตอบแบบสอบถามด้านความรู้ ทัศนคติและพฤติกรรม ในกลุ่มอสม.พบว่า อสม.มีความรู้และทักษะในเรื่องการดูแลสุขภาพช่องปากที่ไม่ถูกต้อง อาจส่งผลกระทบต่อการนำความรู้ไปเผยแพร่ในชุมชนต่อไป
ในการนี้เพื่อเป็นการพัฒนารูปแบบการมีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพช่องปากเด็กก่อนวัยเรียนทำได้ โดยการเน้นรูปแบบการส่งเสริม ป้องกันให้กับผู้ปกครอง เพื่อให้ผู้ปกครองสามารถดูแลทำความสะอาดช่องปากเด็กได้อย่างถูกวิธี ต่อเนื่องและสม่ำเสมอ รวมทั้งมีการติดตาม ประเมินผลจากทันตบุคลากรร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมา โดยอาศัยการมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน เป็นแกนนำในการส่งเสริมทันตสุขภาพในชุมชน โดยต้องเริ่มต้นจากการพัฒนาศักยภาพด้านองค์ความรู้และทักษะในการดูแลสุขภาพช่องปากเพื่อให้สามารถเฝ้าระวังปัญหาและเผยแพร่ความรู้ด้านทันตสุขภาพ ในชุมชนได้ ชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านบือแนปีแน ได้ตระหนักและเล็งเห็นถึงปัญหาดงกล่าว จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาศักยภาพแกนนำอสม.ด้านทันตสุขภาพปี 2566 ขึ้น