กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัญหาโรคในช่องปากเป็นปัญหาที่พบมากในประชากรทุกวัย ธรรมชาติการเกิดโรคในช่องปาก จะมี พัฒนาการไปตามช่วงวัย เริ่มจากปัญหาการเกิดโรคฟันผุในกลุ่มเด็ก เยาวชน ไปจนถึงปัญหาการสูญเสียฟัน ในวัยทำงานและผู้สูงอายุ ปัญหาโรคฟันผุจึงเป็นปัญหาสำคัญที่เป็นจุดเริ่มต้นของความบกพร่องในการทำงานของอวัยวะในช่องปากเริ่มตั้งแต่โดยช่วงตั้งครรภ์จะ พบเหงือกอักเสบ โรคปริทันต์และฟันผุมากกว่าปกติ สาเหตุหลักเกิดจากการทานอาหารบ่อย ทานอาหารหวานมากกว่าปกติ การอาเจียนในขณะที่ตั้งครรภ์ และการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนProgesterone ที่มีผลทำให้เหงือกอักเสบได้ง่ายกว่าคนปกติและพบว่า กลุ่มเด็กปฐมวัยเริ่มมีฟันน้ำนมผุ ร้อยละ 3 ตั้งแต่อายุ 9 เดือน และเพิ่มเป็นร้อยละ 51.7 เมื่ออายุ 3 ปี และจะเพิ่มสูงมากขึ้น ร้อยละ 97.5 เมื่ออายุ 5 ปี
จากผลการสํารวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติครั้งล่าสุดยังพบว่า เด็กวัยเรียนที่เริ่มมีฟันแท้ขึ้นในปากช่วงอายุ 12 ปี ร้อยละ 52.3 เป็นโรคฟันผุ และร้อยละ 50 พบเหงือกอักเสบ โดยปัจจัยที่มีผลกระทบโดยตรงต่อสภาวะทันตสุขภาพคือ การแปรงฟัน พฤติกรรมการบริโภคอาหาร เช่น ขนมกรุบกรอบ ลูกอม และเครื่องดื่มน้ำตาลสูง กลุ่มวัยรุ่นและ วัยทำงาน มีปัญหาสภาวะเหงือกอักเสบ ร้อยละ 39.3 และยังพบปัญหาโรคฟันผุที่ยังไม่ได้รับการรักษา ร้อยละ 35.2 และพบโรคปริทันต์รุนแรงที่เสี่ยงต่อการสูญเสียฟัน ร้อยละ 15.6 ซึ่งส่วนหนึ่งจะพบภาวะแทรกซ้อนของโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง สำหรับกลุ่มผู้สูงอายุ พบว่า ปัญหาหลักคือ ไม่มีฟันธรรมชาติเหลือพอในการบดเคี้ยวอาหาร และยังพบว่า ผู้สูงอายุ 60-74 ปี สูญเสียฟันบางส่วนร้อยละ 88.3 สูญเสียฟันทั้งปากร้อยละ 7.2 และมีอัตราการสูญเสียฟันเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องตามอัตราการเพิ่มขึ้นของอายุ จึงจำเป็นต้องรณรงค์ส่งเสริมสุขภาพ และรักษาสุขภาพในช่องปากอย่างต่อเนื่อง ปัจจุบันโรคฟันผุยังคงเป็นปัญหาทางทันตสาธารณสุขของประเทศไทย จากผลการสํารวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติครั้งล่าสุดยังพบว่า ความชุกในการเกิดโรคฟันผุลดลงจากเดิมเพียงเล็กน้อย จึงนับว่ายังคงเป็นปัญหาที่ต้องการการป้องกันและแก้ไข การใช้ฟลูออไรด์เป็นวิธีที่ยอมรับกันทั่วไปว่าสามารถป้องกันฟันผุได้อย่างมีประสิทธิภาพ ผลในการป้องกันฟันผุของฟลูออไรด์เป็นผลเฉพาะที่บนผิวฟันและบริเวณรอบ ๆ ตัวฟัน (topicaleffect) มากกว่าผลจากทางระบบ (systemic effect) กลไกหลักที่สำคัญของฟลูออไรด์ในการป้องกันฟันผุคือ การส่งเสริมการสะสมของแร่ธาตุที่ผิวฟัน (enhancement of tooth mineralization) และทำให้เกิดการย้อนกลับของการละลายตัวของแร่ธาตุที่ผิวฟัน (reversal of tooth demineralization) ดังนั้นฟลูออไรด์วานิชจึงมีประสิทธิภาพโดยเราเริ่มทาฟลูออไรด์ตั้งแต่ฟันซี่แรก ช่วงเด็กอายุประมาณ 6 เดือน ในการป้องกันฟันผุร้อยละ 43 ในฟันแท้ และร้อยละ 33 ในฟันน้ำนม ซึ่งสามารถใช้เสริมจากยาสีฟันผสมฟลูออไรด์ในเด็กที่มีความเสี่ยงของการเกิดฟันผุสูงได้ โดยอยู่ในดุลยพินิจของทันตแพทย์ โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านหัวเด่น จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริม ป้องกันและรักษาทันตสุขภาพ เพื่อมีสุขภาพช่องปากที่ดีต่อไป