กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

องค์การอนามัยโลกกำหนดยุทธศาสตร์ยุติวัณโรค (The End TB Strategy) โดยมีเป้าหมายลดอุบัติการณ์วัณโรค (Incidence) ให้ต่ำกว่า 10 ต่อแสนประชากรโลก ภายในปี พ.ศ.3578 (ค.ศ.2035) จากการ “สรุปผลการทบทวนแผนงานวัณโรคแห่งชาติ ครั้งที่ 6”เมื่อวันที่ 6 มิ.ย. 2565 ที่คณะผู้เชี่ยวชาญองค์การอนามัยโลกและองค์กรนานาชาติรวมกัน ทบทวนแผนงานวัณโรคซึ่งครั้งนี้เป็นครั้งที่ 6 โดยที่วัณโรคยังเป็นโรคที่ระบาดในหลายประเทศทั่วโลก และเป็นสาเหตุของการเสียชีวิตของประชากรโลกราว 1.5 ล้านคนต่อปี ในปี 2564 องค์การอนามัยโลกประกาศให้ประเทศไทยพ้นจาก 14 ประเทศที่มีปัญหาวัณโรคดื้อยาสูงของโลก ทั้งนี้ก็ยังคงเป็นหนึ่งใน 30 ประเทศที่ยังมีภาวะวัณโรค และวัณโรคที่สัมพันธ์กับการติดเชื้อเอชไอวีสูงอยู่
สถานการณ์วัณโรคในประเทศไทยในปี พ.ศ.2566(ค.ศ.2022)WHO คาดการณ์ว่าจะมีผู้ป่วยวัณโรครายใหม่และกลับเป็นซ้ำ จำนวน 103,000 คน(143/แสนประชากรโลก) สำนักวัณโรครายงานผลการดำเนินงานวัณโรคของประเทศไทย ปี พ.ศ.2566 พบว่ามีผู้ป่วยวัณโรครายใหม่และกลับเป็นซ้ำ จำนวน 72,000 คน คิดเป็นร้อยละ 69.90 เป็นเพศชายร้อยละ 68 เพศหญิงร้อยละ 32 ในจำนวนนี้เป็นเด็กร้อยละ 1 เสียชีวิต จำนวน 11,400 คน คิดเป็นร้อยละ 15.83 (ในจำนวนนี้ติดเชื้อเอชไอวีร่วมด้วยจำนวน 1,700 คน) รักษาสำเร็จคิดเป็นร้อยละ 83 วัณโรคดื้อยา MDR/RR-TB จำนวน844 คน Pre XDR-TB/XDR-TB จำนวน 49 คน วัณโรคร่วมกับเอชไอวี จำนวน 5,313 คน ในจำนวนนี้ได้รับยาต้านไวรัส จำนวน 4,795 คน (ที่มา : WHO, Global TB Report 2022) ผลการรักษาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่และกลับเป็นซ้ำในประเทศไทยที่ผ่านมามีแนวโน้มอัตราการรักษาสำเร็จเพิ่มขึ้น รักษาล้มเหลว ขาดยาและโอนลดลง ส่วนอัตราเสียชีวิตยังคงสูงและเป็นปัญหาของประเทศไทย เนื่องจากผู้ป่วยวัณโรคส่วนใหญ่สูงอายุและมีโรคร่วม โดยกระทรวงสาธารณสุขได้กำหนดกลุ่มเสี่ยงที่ต้องค้นหา 7 กลุ่ม ประกอบด้วย 1) ผู้สัมผัสร่วมบ้านหรือผู้สัมผัสใกล้ชิดผู้ป่วยวัณโรคปอด 2) ผู้ต้องขังในเรือนจำ ผู้อาศัยในสถานคุ้มครอง และพัฒนาคนพิการหรือสถานคุ้มครองคนไร้ที่พึ่งหรือเคยต้องขังหรือควบคุมตัว 3) ผู้ติดเชื้อเอชไอวี 4) ผู้ป่วยโรคที่ทำให้ภูมิคุมกันลดลง อาทิ ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ได้ ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรัง หรือได้รับยากดภูมิคุ้มกัน 5) ผู้สูงอายุมากกว่า 65 ปี ที่สูบบุหรี่หรือมีโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง (COPD)หรือโรคเบาหวานร่วมด้วย 6)ผู้ใช้สารเสพติด ติดสุราเรื้อรัง และ 7)บุคลากรสาธารณสุขที่ปฏิบัติงานในโรงพยาบาล ซึ่งกรมควบคุมโรคให้บริการตรวจคัดกรองเพื่อหาวัณโรคในกลุ่มเสี่ยง โดยบริการเอ็กซเรย์ปอดด้วยรถเอ็กซเรย์เคลื่อนที่ บริการตรวจเสมหะด้วยเทคนิคทางโมเลกุลระดับอนูชีววิทยา เพื่อค้นหาผู้ป่วยวัณโรค นำเข้าสู่กระบวนการรักษาได้อย่างรวดเร็ว ลดการแพร่กระจายเชื้อวัณโรคไปสู่คนอื่นตามยุทธศาสตร์ยุติวัณโรค โดยในงานมีการจัดให้บริการเอกซเรย์ปอดโดยรถเอกซเรย์ดิจิตอลเคลื่อนที่ บริการตรวจเสมหะ ด้วยเทคนิคทางโมเลกุล ระดับอนูชีววิทยาและอื่นๆให้กับประชากรกลุ่มเสี่ยงต่างๆและประชาชนผู้สนใจโดยไม่คิดค่าใช้จ่าย
ข้อมูลผู้ป่วยวัณโรคที่เข้ารับการรักษาโรงพยาบาลหาดใหญ่ มีจำนวนผู้ป่วยวัณโรคและมีวัณโรคดื้อยาหลายขนาน(MDR-TB)จำนวนมาก โดยมีจำนวนผู้ป่วยที่เข้ารับการรักษา ปีงบประมาณ 2564 -2566 จำนวน 771 ,726 และ 756 รายตามลำดับ และมีผู้ป่วยวัณโรคดื้อยาหลายขนานปีงบประมาณ 2564 – 2566 จำนวน6, 5 และ 4 ราย สำหรับตำบลทุ่งตำเสา ปีงบประมาณ พ.ศ.2565 และ 2566 พบผู้ป่วยวัณโรคในตำบลทุ่งตำเสา จำนวน 15 ราย และ 21 ราย ตามลำดับ จากข้อมูลดังกล่าวจะเห็นว่ามีแนวโน้มเพิ่มขึ้น โดยมีกลุ่มเสี่ยงที่จะต้องคนหาในพื้นที่ ดังนี้ ผู้สัมผัสร่วมบ้าน จำนวน 60 ราย ผู้ติดเชื้อเอชไอวี จำนวน 10 ราย ผู้ป่วยเบาหวาน/ไตเรื้อรัง/รับยากดภูมิคุ้มกัน จำนวน 540 ราย ผู้สูงอายุมากกว่า 65 ปี ที่สูบบุหรี่ หรือมีโรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง(COPD)หรือโรคเบาหวาน 1,813 ราย
ดังนั้น การเร่งรัดค้นหาผู้ป่วยวัณโรครายใหม่ ถือเป็นแนวทางที่สำคัญในการลดความล่าช้าของการตรวจวินิจฉัย เพื่อนำเข้าสู่กระบวนการรักษาได้อย่างรวดเร็วทันท่วงที สามารถลดการแพร่กระจายเชื้อวัณโรคไปสู่คนอื่นๆได้ เพื่อตัดวงจรการแพร่ระบาดในชุมชนโดยเฉพาะในประชากรกลุ่มเสี่ยง ให้การดูแลรักษาอย่างดีที่สุด งานป้องกันและควบคุมโรคติดต่อ กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อมเทศบาลเมืองทุ่งตำเสา จัดทำ “โครงการค้นหาและ คัดกรองวัณโรคในกลุ่มเสี่ยงตำบลทุ่งตำเสา” ถวายเป็นพระราชกุศลเนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา6 รอบ 28 กรกฎาคม 2567 ของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ