กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

เด็กวัยเรียนและเยาวชน เปนกลุมเปาหมายที่สําคัญยิ่งในการพัฒนาประเทศ ดังพระราชดํารัสของ พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวภูมิพลอดุลยเดชในปเด็กสากล พุทธศักราช 2522 “เด็กเปนผูที่รับชวงทุกสิ่งทุกอยางจากผูใหญ รวมทั้งภาระความรับผิดชอบในการธํารงรักษา ความสุขสงบของประชากรโลก” การ ลงทุนกับเด็กจึงคุมคามากกวาการลงทุนใดๆ ทั้งสิ้น เพราะเด็กที่มีคุณภาพจะนําไปสูการเปนผูใหญที่มีคุณภาพ และผูใหญที่มีคุณภาพก็ตองมาจากวัยเด็กที่ไดรับการพัฒนาอยางถูกตองและเหมาะสมดวยเชนกัน
ประเทศไทยกำลังเผชิญกับปัญหาทุพโภชนาการในเด็กวัยเรียน โดยพบทั้งปัญหาภาวะเตี้ย อ้วน ผอม และภาวะซีด ทั้งนี้ ภาวะเตี้ย มีสาเหตุมาจากการขาดอาหารเรื้อรัง ทำให้เด็กเตี้ย แคระแกร็น ภูมิต้านทานโรคต่ำ เจ็บป่วยบ่อย และมีสติปัญญาต่ำ แตกต่างจากปัญหาภาวะอ้วนที่มีสาเหตุมาจากพฤติกรรมการบริโภคอาหารที่มากเกินความต้องการของร่างกาย มีกิจกรรมทางกายไม่เพียงพอ มีผลนำไปสู่การเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง
จากรายงานการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการเด็กวัยเรียนตำบลดินจี่ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลดินจี่ พบว่าแนวโน้มสถานการณ์ของเด็กวัยเรียนในปี 2558, 2559, 2560 มีภาวะเตี้ย ร้อยละ 4.49, 3.67, 3.93 ตามลำดับ (เกณฑ์เป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุข ไม่เกินร้อยละ 10) มีภาวะผอม ร้อยละ 11.48, 12.16, 9.32 ตามลำดับ (เกณฑ์เป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุข ไม่เกินร้อยละ 5) และภาวะเริ่มอ้วนและอ้วน ร้อยละ 5.56, 5.97, 6.18 ตามลำดับ (เกณฑ์เป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุข ไม่เกินร้อยละ 10)ถึงแม้ว่าอัตราของภาวะเตี้ย เริ่มอ้วนและอ้วน ในเด็กวัยเรียนของตำบลดินจี่จะต่ำกว่าเกณฑ์เป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุขที่กำหนดตัวชี้วัดเด็กวัยเรียนมีภาวะเริ่มอ้วนและอ้วนไม่เกินร้อยละ 10 แต่แนวโน้มตั้งแต่ปี 2558 ถึง ปี 2560 มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี และถึงแม้ว่าอัตราของภาวะผอมจะมีแนวโน้มลดลงแต่ยังคงสูงเกินเกณฑ์เป้าหมายของกระทรวงสาธารณสุขที่กำหนดตัวชี้วัดไว้ไม่เกินร้อยละ 5
ปัญหาโภชนาการขาดและเกินดังกล่าว มีผลต่อการพัฒนาประเทศ ก่อให้เกิดความสูญเสียทางเศรษฐกิจและสังคมทั้งทางตรงและทางอ้อม ซึ่งขณะนี้ประเทศไทยกำลังประสบปัญหาสุขภาพ ของคนวัยทำงานและผู้สูงอายุ รวมทั้งจำนวนผู้สูงอายุที่เพิ่มสูงขึ้น ในขณะที่อัตราการเกิดน้อย ซึ่งหมายความว่าเด็กต้องแบกรับปัญหาที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ทั้งๆ ที่ตัวเองก็ด้อยคุณภาพ ประกอบกับภาวะโลกร้อน ก่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศ ทำให้เกิดน้ำท่วม หรือภัยแล้ง ซึ่งมีผลกระทบต่อแหล่งอาหารของชุมชน มีโอกาสเกิดโรคระบาดเพิ่มขึ้น ดังนั้นหญิงตั้งครรภ์และเด็กแรกเกิดถึง 18 ปี จึงต้องเตรียมร่างกายให้พร้อมโดยการบริโภคอาหารอย่างเหมาะสมตามวัยเพื่อสร้างภูมิต้านทานโรคและการมีโครงสร้างร่างกายที่สมบูรณ์
อีกหนึ่งปัญหาที่พบในกลุ่มวัยเรียนวัยรุ่นก็คือปัญหาวัยรุ่นตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควร นับเป็นปัญหาที่สำคัญในสังคมปัจจุบันที่ต้องได้รับการแก้ไข จากรายงานปัญหาแม่วัยรุ่นตั้งครรภ์ในตำบลดินจี่ พบว่า อัตราการคลอดบุตรในแม่วัยรุ่นอายุต่ำกว่า 2 ปี (ไม่เกินร้อยละ 10) สูงติดอันดับ 1 ใน 3 ของอำเภอคำม่วง จากข้อมูลรายงาน ปี 2558-2560 คิดเป็นร้อยละ ๓๗.๗๓, ๑๕.๕๖, ๑๒.๙๐ ตามลำดับ ซึ่งมีแนวโน้มลดลง และอัตราการคลอดบุตรของแม่วัยรุ่นที่มีอายุต่ำกว่า ๑๗ ปี (ไม่เกินร้อยละ ๑๐) ในปี 2558-2560 คิดเป็นร้อยละ ๑๐.๕๓, ๔.๔๔, ๓.๒๓ ตามลำดับ (ไม่เกินร้อยละ ๑๐) และอัตราเด็กแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า ๒,๕๐๐ กรัม ในปี 2558-2560 คิดเป็นร้อยละ ๔.๐๘, ๒.๒๒, ๐ ตามลำดับ (ไม่เกินร้อยละ ๗)ซึ่งทุกตัวชี้วัดมีแนวโน้มลดลง แต่ยังมีบางตัวชี้วัดที่ยังสูงเกินเกณฑ์มาตราฐาน จึงต้องมีการพัฒนาการดำเนินงานแก้ไข้ปัญหาอย่างต่อเนื่องในพื้นที่ เพื่อให้สอดคล้องกับ พรบ.การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น พ.ศ. 2559 ในยุทธศาสตร์การป้องกันและแก้ไขปัญหาการตั้งครรภ์ในวัยรุ่น 2560-2569 ยุทธศาสตร์ที่ 3 ว่าด้วย พัฒนาระบบบริการสุขภาพทางเพศและอนามัยการเจริญพันธุ์ที่มีคุณภาพและเป็นมิตร ที่มีเป้าหมาย ในปี 2569 อัตราคลอดมีชีพในหญิงอายุ 10-14 ปี ไม่เกิน 0.5 ต่อประชากรหญิงอายุ 10-14 ปี 1,000 คน และอัตราการคลอดมีชีพในหญิงอายุ 15-19 ปี ไม่เกิน 25 ต่อประชากรหญิง อายุ 15-19 ปี 1,000 คน ซึ่งต้องมีการพัฒนาและยกระดับคุณภาพอย่างต่อเนื่อง
จากสถานการดังที่กล่าวมาข้างต้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านดินจี่ จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพเด็กวัยเรียนและวัยรุ่นแบบบูรณาการ “สุขภาพดี ปัญญาดี มีภูมิคุ้มกัน” ปีงบประมาณ 2561” ขึ้น เพื่อขับเคลื่อนการแก้ไขปัญหาทุพโภชนาการและปัญหาวัยรุ่นตั้งครรภ์ก่อนวัยอันควรในระดับตำบล ขุมชน โรงเรียน รวมทั้งเฝ้าระวังพฤติกรรมเสี่ยง ส่งเสริมให้วัยเรียนวัยรุ่นมีทักษะชีวิตและพฤติกรรมอนามัยที่เหมาะสม ซึ่งจะส่งผลให้เติบโตเป็นทรัพยากรบุคคลที่มีคุณค่า และเป็นอนาคตที่สำคัญของประเทศชาติต่อไป