กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

หลักการและเหตุผล
จากการพัฒนาด้านเศรษฐกิจและสังคมของภาครัฐและเอกชนได้สร้างมูลค่ามากมายมหาศาลแต่ขณะเดียวกันได้ก่อให้เกิดปัญหามลพิษสิ่งแวดล้อมเป็นพิษที่เป็นผลพวงจากการพัฒนาควบคู่ไปด้วย อีกทั้งวิถีการดำรงชีวิตของมนุษย์ ชุมชน ได้มีการสะสมปลดปล่อยของเสียประเภทต่างๆจากสถานประกอบการหรือครัวเรือน เช่น ขยะ น้ำเสีย สารเคมี ของเสียอันตราย ออกสู่สิ่งแวดล้อมภายนอก เกิดการปนเปื้อนเข้าสู่วัฏจักรทางธรรมชาติทั้งทาง ดิน น้ำ อากาศ จนทำให้เกิดผลกระทบทางสิ่งแวดล้อมต่อชุมชนในวงกว้าง รวมถึงการเปลี่ยนแปลงต่อคุณภาพชีวิตของชุมชนที่อาศัยในบริเวณใกล้เคียงตามมา สิ่งสำคัญยังส่งผลกระทบต่อสุขภาวะของประชาชนหลายๆมิติทั้งทางกาย จิตใจ สังคมและปัญญา
ปัจจุบันปัญหาอนามัยสิ่งแวดล้อมในชุมชนท้องถิ่นนับวันยิ่งทวีความรุนแรงมากขึ้น ในขณะเดียวกันได้มีรายงานเหตุร้องเรียจำนวนไม่น้อยจากชุมชนที่ได้รับผลกระทบจากปัญหามลพิษสิ่งแวดล้อม ได้แก่ ปัญหาขยะ ปัญหาน้ำเน่าเสีย ปัญหากลิ่นเหม็น ปัญหาของเสียอันตรายและสารเคมี โดยสาเหตุหลักที่สำคัญคือ ชุมชนไม่มีมาตรการป้องกัน หรือมาตรการลดผลกระทบอย่างรัดกุม ทั้งนี้จากรายงานสถานการณ์โรคและภัยสุขภาพจังหวัดสตูล(สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดสตู,2561) ยังคงพบปัญหาสาธารณสุขขั้นมูลฐาน ปัญหาการจัดการสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมที่ไม่ถูกต้องและไม่เหมาะสมตามหลักวิชาการโดยเฉพาะในพื้นที่ทุรกันดารและห่างไกลจากพื้นที่ฝั่ง ซึ่งเป็นข้อจำกัดทางด้านภูมิประเทศอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยเฉพาะประชาชนที่อาศัยในพื้นที่เกาะบูโหลนเล และ เกาะบูโหลนดอน ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล สอดคล้องกับรายงานวิจัยของคณะวิจัยจากคณะแพทย์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์(2561) พบว่าปัญหาสุขลักษณะและพฤติกรรมสุขภาพไม่ดีของประชาชนในพื้นที่เกาะบูโหลน ได้แก่ การบริโภคน้ำดื่มที่ปนเปื้อน การไม่มีห้องสุขาภายในครัวเรือน การขับถ่ายเรี่ยราดไม่เป็นที่ เช่น บริเวณพื้นดิน พื้นทราย ใต้พุ่มไม้ การไม่สวมรองเท้าขณะเล่นนอกบ้าน การเลี้ยงสัตว์พาหะ จำพวกแพะ แบบปล่อยในพื้นที่อาศัย และการไม่ล้างมือก่อนทานอาหารเป็นเหตุทำให้ได้รับไข่พยาธิที่ปนเปื้อนจากดินและอาหารได้ง่าย โดยเจออัตราความชุกของเชื้อ Salmonella spp. มากที่สุด จากข้อมูลได้บ่งชี้ยืนยันถึงสภาวะทางสุขาภิบาลสิ่งแวดล้อมที่ไม่ถูกสุขลักษณะของชุมชนในพื้นที่เกาะบูโหลน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงและภัยคุกคามสุขภาพที่สำคัญต่อสุขภาพของประชาชนอย่างยิ่ง ดังนั้นจึงมีความจำเป็นอย่างเร่งด่วนที่จะต้องแก้ไขปัญหาสาธารณสุขขั้นมูลฐานดังกล่าวซึ่งเป็นปัจจัยพื้นฐานที่สำคัญในการดำรงชีวิต โดยเน้นการมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องทั้งหน่วยงานราชการส่วนท้องถิ่น หน่วยงานสาธารณสุข ผู้ประกอบการ ภาคเอกชน รวมถึงชุมชน เพื่อให้การดำเนินการแก้ไขปัญหาอนามัยสิ่งแวดล้อมเกิดผลสัมฤทธิ์อย่างมีประสิทธิภาพ เกิดความต่อเนื่องและยั่งยืนในที่สุด ดังนั้น วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธรจังหวัดตรัง จึงได้จัดทำโครงการพัฒนาการจัดการด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมของชุมชนแบบมีส่วนร่วมในพื้นที่เกาะบูโหลน ตำบลปากน้ำ อำเภอละงู จังหวัดสตูล ซึ่งจะเอื้อประโยชน์ต่อการสร้างองค์ความรู้และส่งเสริมความเข้าใจเกี่ยวกับการจัดการอนามัยสิ่งแวดล้อมแก่ อสม. แกนนำชุมชน รวมถึงประชาชน สามารถนำความรู้ไปประยุกต์ใช้ในการจัดการตนเองได้อย่างเข้มแข็ง อีกทั้งยังสามารถจัดการความเสี่ยงด้านอนามัยสิ่งแวดล้อมในชุมชนเพื่อให้เกิดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อการมีสุขภาวะที่ดีของชุมชนในทุกมิติได้ น