กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

การฆ่าตัวตายเป็นปัญหาทางสังคมมากกว่าจะเป็นปัญหาทางการแพทย์แต่เพียงอย่างเดียวแม้ว่าการจัดบริการให้ความช่วยเหลือผู้อยู่ในภาวะวิกฤตของชีวิตและการให้การรักษาทางจิตเวชอย่างถูกต้องจะเป็นสิ่งสำคัญ แต่มาตรการการป้องกันการฆ่าตัวตายหลายประการ ต้องอาศัยความร่วมมือของหน่วยงานต่างๆในสังคม เราอาจกำหนดมาตรการป้องกันการฆ่าตัวตาย ได้แก่ การจัดการศึกษา การควบคุมวิธีการที่ใช้ในการฆ่าตัวตาย จัดบริการปรึกษาปัญหาสุขภาพจิต การวินิจฉัยและรักษาโรคทางจิตเวชอย่างถูกต้อง การสร้างความเข้มแข็งให้ครอบครัวและสังคม การเฝ้าระวังภาวะซึมเศร้า ซึ่งภาวะซึมเศร้าเป็นโรคทางจิตเวชที่มีผู้เป็นจำนวนไม่น้อย แต่ยังมีผู้รู้จักโรคนี้ไม่มากนัก บางคนเป็นโดยที่ตัวเองไม่ทราบ คิดว่าเป็นเพราะตนเองคิดมากไปเองก็มี ทำให้ไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสมและทันท่วงที เป็นสาเหตุของการฆ่าตัวตาย สำหรับสาเหตุของภาวะซึมเศร้า มีความสัมพันธ์กับหลายปัจจัย ทั้งจากด้านกรรมพันธุ์ การพลัดพรากจากพ่อแม่ในวัยเด็ก พัฒนาการของจิตใจ รวมถึง การเปลี่ยนแปลงของระดับสารเคมีในสมองบางตัว โดยมีความเครียดทางจิตสังคมเป็นตัวกระตุ้นให้เป็นโรคมากขึ้น เช่น การสูญเสียคนที่รัก การหย่าร้าง การมีโรคทางกายที่เรื้อรังและการไปพึ่งพิงสารเสพติด ความเครียดทางจิตสังคมประกอบกับมีสถานการณ์ความไม่สงบในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ตั้งแต่ปี พ.ศ. 2547 ถึงปัจจุบัน ได้ส่งผลกระทบต่อวิถีการดำเนินชีวิตของประชาชนในพื้นที่ อยู่ในภาวะตึงเครียดเป็นเวลานาน และส่งผลให้เกิดปัญหาสุขภาพจิต ซึ่งสอดคล้องกับผลการศึกษาโรคซึมเศร้าในคนไทย(กรมสุขภาพจิต,2551) พบว่า วิถีชีวิต วัฒนธรรมมีผลต่อลักษณะอาการซึมเศร้าที่เกิดขึ้น โรคซึมเศร้าเป็นโรคที่สามารถดูแลรักษาได้ ซึ่งโรคนี้เป็นการเจ็บป่วยอย่างหนึ่งของร่างกายเช่นเดียวกับการป่วยด้วยโรคอื่นๆ ถ้าได้รับการดูแลรักษาที่ถูกต้อง

สำหรับโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโต๊ะเด็ง ในปีงบประมาณ ๒๕๖๒ มีการคัดกรองโรคซึมเศร้า ในกลุ่มประชาชนอายุ ๑๕ ปีขึ้นไปจำนวน ๓,๐๖๐ ราย คิดเป็นร้อยละ ๔๗.๕๕ โดยส่วนใหญ่ จะคัดกรองในกลุ่มโรคเรื้อรัง และผู้มารับบริการในโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลเป็นส่วนใหญ่ การค้นหาผู้ป่วยโรคซึมเศร้ายังไม่ครอบคลุม และไม่เชื่อมโยงกับระบบการดูแลรักษาในสถานบริการสาธารณสุข และการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยโรคซึมเศร้ามีน้อยมาก มีประมาณร้อยละ 3.5 จากประเด็นปัญหาที่กล่าวมาข้างต้น จะเห็นได้ว่าการส่งเสริมพัฒนาเครือข่ายสาธารณสุขได้แก่อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านมีความความสำคัญ เพื่อเพิ่มขีดความสามารถให้ความรู้ กระตุ้นให้ประชาชนตระหนักถึงความสำคัญของปัญหา และเข้ามามีส่วนร่วมตลอดจน เผยแพร่ข้อมูลข่าวสารเกี่ยวกับโรคซึมเศร้า การป้องกันและช่วยเหลือผู้ที่มีภาวะซึมเศร้านอกจากนี้อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านยังมีส่วนร่วมในการสำรวจคัดกรองผู้มีภาวะซึมเศร้าด้วย ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลโต๊ะเด็ง จึงได้จัดทำโครงการเฝ้าระวังภาวะซึมเศร้าขึ้นเพื่อเป็นการลดอัตราการฆ่าตัวตายสำเร็จ