กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ปัญหาโรคในช่องปากเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ โดยเฉพาะในพื้นที่ 3 จังหวัด แม้โรคในช่องปากจะเป็นโรคซึ่งไม่ได้ติดต่อร้ายแรงหรือเป็นอันตรายถึงชีวิตแต่ได้ก่อให้เกิดความทุกข์ทรมานอันเนื่องมาจากความเจ็บปวดซ้ำซาก ซึ่งเป้าหมายทันตสุขภาพระยะยาวของประเทศไทยปี 2563 ระบุว่า “คนไทยมีสุขภาพช่องปากดี บดเคี้ยวได้ อยู่ในสังคมอย่างปกติสุข ทุกช่วงวัยของชีวิต” การที่จะบรรลุเป้าหมายระยะยาวได้นั้นจะต้องเริ่มตั้งแต่วัยเด็ก หรือเริ่มตั้งแต่ระยะฟันน้ำนมเริ่มขึ้น หากฟันได้รับการดูแลอย่างดี เมื่อถึงวัยผู้ใหญ่จะมีฟันใช้งานได้ครบทั้งปากไม่มีโรคในช่องปากไม่มีความเจ็บปวดในช่องปาก คงสภาวะเช่นนี้ได้ตลอดชีวิต

โรคฟันผุยังเป็นปัญหาสาธารณสุขที่พบมากที่สุด โดยลักษณะธรรมชาติของโรคฟันผุ มักผุที่ฟันกรามด้านบดเคี้ยวเป็นส่วนใหญ่ซึ่งฟันกรามซี่แรกจะขึ้นมาในช่องปากช่วงอายุ 6 ปี ในช่วงนี้พ่อแม่ผู้ปกครองของเด็กยังเข้าใจว่าฟันแท้ที่ขึ้นมาในช่องปากเป็นฟันน้ำนม ทำให้ละเลยการดูแลฟันกรามนี้เป็นพิเศษ ขาดความรู้ความเข้าใจในเรื่องการป้องกันโรคฟันผุในฟันกรามซี่แรก โดยเฉพาะการเคลือบหลุมร่องฟัน (Sealant) เคลือบหลุมร่องฟันที่ลึก ซึ่งจะช่วยลดความเสี่ยง ต่อการเกิดโรคฟันผุในเด็กได้ นอกจากนี้ประชาชนควรได้รับการดูแลส่งเสริมการให้ความรู้ และคำแนะนำทันตสุขภาพอย่างจริงจัง เพื่อให้เกิดการสร้างกระแสเพื่อกระตุ้นให้เกิดการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างถูกต้อง และนอกจากนี้ การส่งเสริมการให้ความรู้ด้านการแปรงฟันโดยเน้นการลงมือฝึกปฏิบัติจริงในช่องปาก จะส่งผลให้เกิดประสิทธิภาพในการส่งเสริมป้องกันโรคฟันผุได้ดี โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 0-5 ปี ซึ่งไม่มีความสามารถดูแลสุขภาพช่องปากได้เอง การค้นหาปัญหาโรคฟันผุในเด็ก 0-5 ปีในพื้นที่ตำบลบาโงยซิแน อำเภอยะหา จังหวัดยะลา พบว่า พฤติกรรมการแปรงฟันและการบริโภคของกรุบกรอบในเด็ก 0-5 ปี ยังเป็นปัญหาที่สำคัญที่ยังไม่สามารถแก้ไขปัญหาได้ดีเท่าที่ควร จึงจำเป็นต้องได้รับความร่วมมือจากหลายฝ่าย ไม่ว่าจะเป็นผู้ปกครองเด็ก ครูผู้ดูแล หญิงตั้งครรภ์ ผู้นำศาสนา และผู้เกี่ยวข้องทุกระดับ รวมถึงการจัดสภาพแวดล้อมที่เอื้อต่อทันตสุขภาพมีความจำเป็นยิ่งในการดูแลช่องปาก ไม่วาจะเป็นการจัดกิจกรรมการแปรงฟันหลังอาหารกลางวัน การเฝ้าระวังทันตสุขภาพโดยการตรวจฟันปีละ 2 ครั้ง

การเฝ้าระวังทันตสุขภาพ โดยเฉพาะการเพิ่มพูน ความรู้ ความเข้าใจ เพื่อให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในทางที่ดีมีความจำเป็นที่ต้องส่งเสริมสุขภาพในทุกกลุ่มวัย เช่น หญิงตั้งครรภ์ เด็กแรกเกิด-2 ปี เด็กวัยเรียน (6-12 ปี) และ ผู้สูงอายุ เพื่อที่จะนำความรู้ไปปฏิบัติ และถ่ายทอดไปยังผู้อื่นได้โดยเน้นการส่งเสริม ป้องกันโรคช่องปาก ควบคู่กับการรักษา และให้ทันตสุขศึกษาเกี่ยวกับการดูแลรักษาสุขภาพช่องปากเพื่อป้องกันโรคในช่องปาก สามารถคงสภาพฟันที่ดีใช้งานได้ตลอดไป

ดังนั้น โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบาโงยซิแน อำเภอยะหา จังหวัดยะลา ร่วมกับชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขตำบลบาโงยซิแน ได้เห็นความสำคัญของปัญหาดังกล่าว จึงได้จัดทำโครงการฟันสวย หัวใจเบิกบาน ปี 2563 เพื่อการส่งเสริมสุขภาพช่องปากของเด็ก ทำให้เด็กมีสุขภาพช่องปากที่ดี และผู้ปกครองมีความรู้ ความเข้าใจ มีทักษะการแปรงฟันที่ถูกต้อง เพื่อให้มีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในทางที่ดีแก่เด็กนักเรียน และประชาชนทั่วไป เพื่อที่จะนำความรู้ไปปฏิบัติ และถ่ายทอดไปยังผู้อื่นได้