กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

ในปัจจุบันสังคมไทยกําลังเผชิญกับปัญหาภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วนลงพุงในทุกเพศทุกวัย เนื่องจากการมีวิถีชีวิตที่เปลี่ยนแปลงไป มีการเคลื่อนไหวร่างกายและมีกิจกรรมทางกายลดลง ในประเทศไทยปัญหาโรคอ้วนมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นทุกปี ทั้งนี้เนื่องจากคนไทยมีรูปแบบพฤติกรรมการบริโภคและการใช้ชีวิตประจําวันที่เปลี่ยนไปเป็นรูปแบบคนเมืองมากขึ้นและมีพฤติกรรมการออกกําลังกายที่น้อยลง ปัจจุบันคนไทยจํานวน 17.6 ล้านคน (ร้อยละ 21.4) มีภาวะน้ําหนักเกินและเป็นโรคอ้วนและคนไทยจํานวน 16.2 ล้านคน (ร้อยละ 32.1) มีภาวะอ้วนลงพุง โดยพบผู้หญิงไทยมีอุบัติการณ์โรคอ้วนมากกว่าผู้ชายเกือบเท่าตัว “โรคอ้วน” คือภาวะที่ร่างกายมีการสะสมของไขมันตามอวัยวะ ต่าง ๆ มากกว่าปกติเนื่องมาจากการได้รับพลังงานเกินกว่าที่ร่างกายต้องการ ซึ่งเป็นปัจจัยของโรคเรื้อรังต่าง ๆ ที่อาจก่อให้เกิดความเจ็บป่วยจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ สาเหตุที่ทำให้เกิดโรคอ้วนและอ้วนลงพุง เนื่องจากร่างกายเกิดการขาดความสมดุลระหว่างพลังงานที่ได้รับจากการบริโภค และพลังงานที่ใช้ไปในกิจกรรมต่าง ๆ รวมทั้งการเคลื่อนไหวร่างกาย กล่าวคือ “ร่างกายใช้พลังงานไปน้อยกว่าพลังงานที่ได้รับเข้าไป” ทําให้เกิดไขมัน เพิ่มขึ้นสะสมมากขึ้นเรื่อย ๆ จนกลายเป็นโรคอ้วน โดยสาเหตุเกิดจากปัจจัยทางพฤติกรรมร่วมกับกรรมพันธุ์ ปัญหาสุขภาพ ความผิดปกติทางพันธุกรรม สิ่งแวดล้อม สังคมและวัฒนธรรม นอกจากนี้ยังพบปัจจัยส่งเสริมอื่น ๆ ที่อาจทําให้เกิดโรคอ้วนได้ เช่น ภาวะที่มีไทรอยด์ฮอร์โมนน้อย กว่าปกติส่งผลให้มีการเผาผลาญพลังงานในร่างกายน้อยลง การรับประทานยาบางชนิดที่มีผลต่อน้ำหนัก เช่น ยากันชัก ยาแก้อาการซึมเศร้า ยาคุมกําเนิด การได้รับฮอร์โมนสเตียรอยด์เป็นเวลานาน เป็นต้น
จากฐานข้อมูลสุขภาพโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลบ้านห้วยไทร (ฐานข้อมูลสุขภาพ รพ.สต.บ้านห้วยไทร : 2563) พบว่า ประชาชนบ้านทุ่งพัฒนา หมู่ที่ 13 ที่เข้ารับบริการสุขภาพในปี พ.ศ.2563 จำนวน 240 คน มีค่าดัชนีมวลกาย (BMI) เกิน 23 ถึงร้อยละ 58.8 เมื่อพิจารณาเส้นรอบสะเอว พบว่า เพศหญิง มีเส้นรอบสะเอวเกิน 85 เซนติเมตร ร้อยละ 40.4 และเพศชาย มีเส้นรอบสะเอวเกิน 90 เซนติเมตร ร้อยละ 21.7 เมื่อเปรียบเทียบสถานการณ์ของโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ปี 2562 -2563 พบว่า มีผู้ป่วยโรคความดัน เพิ่มขึ้น 9 ราย จาก 80 ราย ควบคุมระดับความดันได้เพียง ร้อยละ 56.1 และมีผู้ป่วยโรคเบาหวาน เพิ่มขึ้น 2 ราย จาก 28 ราย ควบคุมระดับน้ำตาลสะสมได้พียง ร้อยละ 26.7 เท่านั้น และพบผู้เสียชีวิตด้วยโรคเส้นเลือดสมองแตก 2 ราย ซึ่งสภาพปัญหาดังกล่าวล้วนเกิดจากพฤติกรรมสุขภาพที่ไม่เหมาะสมทั้งสิ้น และคาดว่าสถานการณ์ของโรคจะเพิ่มอัตราป่วยมากขึ้น หากขาดการกระตุ้น สร้างกระแส และการเข้าถึงสื่อที่ถูกต้องในการดูแลปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ
จากความสำคัญดังกล่าวชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน หมู่ที่ 13 บ้านทุ่งพัฒนา จึงได้จัดโครงการชาวทุ่งพัฒนาสร้างสุขภาพดี เริ่มที่ควบคุมน้ำหนัก ลดอ้วน ลดพุง ลดโรคปีงบประมาณ ๒๕๖4 เพื่อสร้างความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกับพฤติกรรมสุขภาพ เพื่อก่อให้เกิดความตระหนักรู้สู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ รวมถึงส่งเสริมการรวมพลังภาคีเครือข่าย จัดการสุขภาพชุมชน สู่สังคมสุขภาวะต่อไป