กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

โรคอ้วนลงพุง มีสาเหตุเริ่มต้นจากการใช้ชีวิตที่ไม่เหมาะสม กินอาหารมากเกินไป โดยเฉพาะอาหารที่มีน้ำตาล และไขมันสูงร่วมกับการไม่ออกกำลังกาย ทำให้น้ำหนักมากเกินไป พุงยื่น สำหรับคนไทยผู้ชายไม่ควรมีรอบเอวเกิน      90 เซนติเมตร ผู้หญิงไม่ควรมีรอบเอวเกิน 80 เซนติเมตร ผู้ที่มีปัญหาอ้วนลงพุง มักจะมีความผิดปกติอื่น ๆ ร่วมด้วย ได้แก่  โรคความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง โรคหัวใจและหลอดเลือด อัมพาตที่เกิดจากหลอดเลือดสมองอุดตัน ทำให้สมองขาดเลือด นอกจากนี้ยังเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวาน และยังอาจก่อให้เกิดโรคตับเรื้อรัง จากการที่มีไขมันสะสมอยู่ในเนื้อตับ ซึ่งนำไปสู่โรคตับแข็งได้ ผู้ป่วยเมตะบอลิคซินโดรม อาจจะไม่มีอาการผิดปกติอะไรยกเว้น “อ้วนลงพุง” ดังนั้น หากไม่ได้รับการตรวจสุขภาพ  ก็จะไม่ทราบว่ามีความดันโลหิตสูง น้ำตาลสูง หรือมีไขมันผิดปกติ บางรายที่ความดันโลหิตสูง อาจจะมีอาการปวดศีรษะหรือ เวียนศีรษะ ส่วนรายที่มีน้ำตาลในเลือดสูงเข้าขั้นเบาหวาน อาจมีอาการปัสสาวะบ่อย กระหายน้ำบ่อย หรือมีอาการอื่น ๆ ของโรคเบาหวาน


จากข้อมูลองค์การอนามัยโลกในปี พ.ศ. 2557 พบว่าทั่วโลกมีผู้ใหญ่ถ้ามีภาวะน้ำหนักเกิน (ค่าดัชนีมวลกายตั้งแต่ 25กก./ตร.ม.ขึ้นไป) ประมาณ 1,900 ล้านรายและเป็นโรคอ้วน (ค่าดัชนีมวลกายตั้งแต่ 30กก./ตร.ขึ้นไป) อย่างน้อย    600 ล้านราย นั้นคือ ร้อยละ 39 ของผู้ใหญ่ในโลกนี้ มีภาวะน้ำหนักเกินหรือเป็นโรคอ้วน อีกด้วย ในประเทศไทย โรคอ้วน  เป็นสาเหตุของการเสียชีวิตมากถึง 20,000 ราย หรือคิดเป็นร้อยละ 5.1 ของการเสียชีวิตทั้งหมดในปี พ.ศ. 2557 และจากผลสำรวจสุขภาพล่าสุด พบว่าคนไทยอายุ 15 ปี ขึ้นไปป่วยเป็นโรคอ้วน ติดอันดับ 5 ของเอเชียแปซิฟิก โดยมีคนอ้วนมากถึง  17 ล้านคนทั่วประเทศ และยังมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอีกประมาณ 4 ล้านคนต่อปี ปัจจุบันโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปันแต มีอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านที่รับผิดชอบทั้งสิ้น  115 คน ซึ่งเป็นต้นแบบในการทำงานด้านสุขภาพในชุมชน จากผลการคัดกรองสุขภาพพบว่าผู้ที่มีรอบเอว และ BMI เกินเกณฑ์ จำนวน 44 คน หรือคิดเป็นร้อยละ 38.26 ซึ่งหลักสำคัญในการดูแลสุขภาพและการลดรอบเอวเพื่อก้าวสู่การมีสุขภาพดี คือ การดูแลและให้ความรู้ด้านโภชนาการอาหาร การออกกำลังกายเพื่อสุขภาพ การดูแลสุขภาพจิต และลดพฤติกรรมเสี่ยงต่างๆ จะช่วยป้องกันการเกิดโรคที่กล่าวมาแล้วทั้งหมดได้ ด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการบริโภคให้ถูกชนิด ปริมาณ และถูกเวลา  ควรเลือกกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ให้หลากหลายและพอเพียง งดหวาน มันเค็ม หมั่นดูแลน้ำหนักตัวให้อยู่ในเกณฑ์        ที่พอเหมาะควบคู่กับการออกกำลังกายสม่ำเสมอ หากไม่มีเวลาออกกำลังกายมากพอก็ควรเดินให้ได้วันละ 10,000 ก้าว และพักผ่อนให้เพียงพอ ถ้าน้ำหนักตัวลดลง ร้อยละ 5-10 ของน้ำหนักเดิม ไขมันในช่องท้องจะลดลงไปได้ถึงร้อยละ 30
การบริการคลินิก DPAC ของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปันแต เป็นรูปแบบการให้บริการจัดบริการตรวจสุขภาพ ประเมินสภาวะสุขภาพ และพฤติกรรมเสี่ยงต่อสุขภาพ รวมทั้งการคัดกรองกลุ่มเสี่ยงต่อโรคอ้วนลงพุง ทั้งยังให้ความรู้เกี่ยวกับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพด้านโภชนาการกับการออกกำลังกาย และอารมณ์ ในกลุ่มหญิง – ชาย วัยทำงาน ส่งเสริมและสนับสนุนให้เกิดความตระหนักถึงความสำคัญ การส่งเสริมสุขภาพ และสนับสนุนให้มีการรวมกลุ่มแลกเปลี่ยนความรู้ ประสบการณ์ ในการลดน้ำหนัก และทำกิจกรรมร่วมกัน จากข้อมูลข้างต้นโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลปันแต ได้เล็งเห็นความสำคัญของปัญหาโรคอ้วนในอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน ซึ่งหากไม่ได้รับการแก้ไขแล้วจะเกิดปัญหาสุขภาพที่เกี่ยวข้องกับภาวะน้ำหนักเกินและโรคอ้วน    ที่ตามมาอีก โดยเฉพาะโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง เช่น โรคหลอดเลือดสมอง โรคความดันโลหิต โรคเบาหวาน ภาวะไขมันในเลือดสูง  โรคมะเร็ง และโรคหลอดเลือดสมอง ซึ่งจะส่งผลต่อคุณภาพชีวิตและความสูญเสียทางเศรษฐกิจเนื่องจากค่าใช้จ่ายทางสุขภาพ ที่เพิ่มขึ้นอีกด้วย แต่หากสามารถแก้ไขปัญหาโรคอ้วนได้ก็จะให้อัตราการป่วยโรคเรื้อรังอื่น ๆ ในพื้นที่ตำบลปันแต ลดลงด้วย  และพัฒนาและขยายผลการดำเนินงานคลินิกไร้พุง (DPAC) และแก้ไขพัฒนากระบวนการเพื่อการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพต่อไป