กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ในปี ๒๕๕๔ สำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ มีนโยบายการส่งเสริมสุขภาพป้องกันโรคในช่องปากโดยการบริหารจัดการในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า เพื่อสนับสนุนการจัดบริการสุขภาพช่องปากระดับจังหวัดให้มีความเข้มแข็งและมีประสิทธิภาพ สร้างการมีส่วนร่วมในการคิด วิเคราะห์ จัดทำแผนการแก้ไขปัญหาสุขภาพช่องปากในกลุ่มเป้าหมายหลักหลายกลุ่ม เช่น กลุ่มผู้ปกครองเด็กก่อนวัยเรียนกลุ่มเด็กวัยก่อนเรียน โดยผ่านการพิจารณา ควบคุม กำกับ ติดตามประเมินผลการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพช่องปากของคณะกรรมการพัฒนาระบบบริการสุขภาพช่องปากระดับอำเภอ และจังหวัด ปัญหาโรคในช่องปากยังคงเป็นปัญหาสุขภาพที่สำคัญโดยเฉพาะโรคฟันผุและโรคปริทันต์ ซึ่งยังคุกคามสุขภาพช่องปากของประชาชนทั้งประเทศทำให้เกิดความเจ็บปวด ทรมาน แม้ไม่เป็นอันตรายถึงชีวิต แต่ก็ยังส่งผลกระทบต่อสุขภาพโดยรวมของประชาชน แม้ว่าการป้องกัน ควบคุมโรคในช่องปากยังคงดำเนินการต่อเนื่องแต่ก็ไม่สามารถลดโรคลงได้
ซึ่งถ้าได้ดูแลตั้งแต่เนิ่น ๆ โดยเริ่มจากหญิงตั้งครรภ์ผู้ปกครอง และผู้สูงอายุ ซึ่งจะเป็นการเฝ้าระวังตั้งแต่เนิ่น โดยในกลุ่มหญิงตั้งครรภ์จะทำการดูแลตั้งแต่ตอนตั้งครรภ์โดยดูแลสุขภาพช่องปากตัวเองให้ปราศจากฟันผุ ทำการย้อมสีฟัน และดูและฟันและเหงือกของลูกตั้งแต่คลอดจนกระทั่งเข้าเรียน ในกลุ่มผู้ปกครองจะต้องดูและสุขภาพช่องปากของลูกช่วยลูกแปรงฟัน ส่วนในกลุ่มผู้สูงอายุ จะเริ่มมีฟันผสมคือฟันปลอมกับฟันแท้หรือไม่ก็จะเป็นฟันปลอมทั้งปาก และฟันคู่สบจะเหลือน้อย ซึ่งจะต้องดูแลให้ผู้สูงอายุมีฟันคู่สบไว้เคี้ยวอาหารเพื่อการมีสุขภาพจิตที่ดีในการดำเนินชีวิต
จากการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพแห่งชาติครั้งที่ ๖ พ.ศ. ๒๕๔๙ -๒๕๕๐ พบว่าเด็กอายุ ๓ ปี ซึ่งเพิ่งมีฟันน้ำนมขึ้นครบมีฟันผุแล้วร้อยละ ๖๑.๓๗ โดยเฉลี่ยฟันผุ อุด ถอนเป็น ๓.๒๑ ซี่ต่อคนและเมื่ออายุ ๕ ปี มีฟันผุเพิ่มเป็นร้อยละ ๘๐.๖๔ โดยเฉลี่ยฟันผุอุดถอนเป็น ๕.๔๓ ซี่ต่อคน ฟันน้ำนมที่ผุเกือบทั้งหมดยังอยู่ในสภาพผุที่ไม่ได้รับการรักษา จากการสำรวจสภาวะทันตสุขภาพของจังหวัดสตูล ปี ๒๕๕๓ พบว่าพบว่าเด็กอายุ ๓ ปี มีฟันผุร้อยละ ๓๔.๙๕ อัตราการสูญเสียฟันน้ำนมมีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้น
การติดตามเฝ้าระวังสถานการณ์การเกิดโรคในช่องปากและประเมินผลการดำเนินงานของเครือข่ายควนกาหลง ๒๕๕๗ พบว่ากลุ่มเด็ก ๑๘ เดือน ปราศจากฟันผุ ร้อยละ ๘๓.๐๒ ส่วนเด็กอายุ ๓ ปี ปราศจากฟันผุ ร้อยละ๒๖.๘๓ ซึ่งลดลงจากเด็กอายุ ๑๘ เดือนค่อนข้างมาก จากการเฝ้าระวังสถานการณ์การเกิดโรคในช่องปากของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งนุ้ย ปี ๒๕๕๙ พบว่าอัตราการปราศจากฟันผุในเด็กอายุ ๓ ปี ของศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก คิดเป็นร้อยละ๒๕ อัตราการผุ ถอน อุด ๓.๙๕ ซี่ต่อคน
ในช่วงหญิงตั้งครรภ์จะเกิดภาวะเสี่ยงต่อฟันผุมาก ซึ่งเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนในร่างกายทำให้การดูแลความสะอาดฟันค่อนข้างต่ำและเสี่ยงมาก ซึ่งจะต้องได้รับการตรวจคัดกรองและรับบริการส่งเสริม ป้องกัน และรักษาให้ทันเวลา ซึ่งถ้าหญิงตั้งครรภ์มีภาวะฟันผุมากจะส่งผลต่อการเกิดฟันผุของลูกที่จะเกิดมา ในช่วงเด็กวัยแรกเกิดและกลุ่มวัยก่อนเรียนที่ยังอยู่ในการดูแลของผู้ปกครองสามารถให้ผู้ปกครองดูแลได้โดยการใช้ถุงนิ้วในการเช็ดปากให้ลูกตั้งแต่แรกเกิด และเมื่อมีฟันโผล่พ้นช่องปากเมื่ออายุ ๖-๙ เดือน ก็จะต้องได้รับการทาฟลูออไรด์วานิช และการแปรงฟันโดยผู้ปกครอง ส่วนในช่วงกลุ่มเด็กอายุ ๓เป็นช่วงที่มีฟันน้ำนมครบ ๒๐ ซี่ ซึ่งเด็กช่วงวัยก่อนเรียนกลุ่มนี้ ส่วนใหญ่จะอยู่ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก และเป็นการง่ายที่จะส่งเสริมให้ผู้ปกครองแปรงฟันให้เด็กซึ่งการแปรงฟันเป็นวิธีที่ดีที่สุดที่จะช่วยป้องกันโรคฟันผุ และการทาฟลูออไรด์วานิชเป็นการป้องกันที่ได้ผลดีและจะส่งผลดีต่อการที่ฟันแท้ซี่แรกที่จะขึ้นต่อไป ในช่วงวัยผู้สูงอายุ เป็นวัยที่การมีฟันเคี้ยวอาหารน้อยกว่า ๒๐ ซี่ และฟันคู่สบน้อย จะต้องมีการส่งเสริมและป้องกันฟันที่เหลืออยู่ในช่องปากให้ใช้งานได้ จากเหตุผลดังกล่าวทาง โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งนุ้ยจึงได้จัดทำโครงการฟันแข็งแรงทุกกลุ่มวัย ขึ้น