กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ถอดบทเรียน โครงการฝากครรภ์คุณภาพ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะซีดในหญิงตั้งครรภ์ ต่อเนื่อง ประจำปีงบประมาณ 2566

ผลสรุปจากการ ถอดบทเรียน
1) สาเหตุที่มาฝากครรภ์ช้า
1.1 ขณะตั้งครรภ์ อ่อนเพลีย ไม่มีแรงที่จะมารับบริการลุกไม่ไหว
1.2 ประจำเดือนมาไม่สม่ำเสมอ  ทำให้ไม่ทราบว่าตั้งครรภ์ กว่าจะรู้ว่าตั้งครรภ์ลูกก็ดิ้น
1.3 การทำงานที่วันหยุด เสาร์และอาทิตย์ ทำให้ไม่ตรงกับวันฝากครรภ์ที่อนามัยกำหนดวันให้มาฝากครรภ์
1.4 ทำงานต่างจังหวัด  และประเทศเพื่อนบ้านมาเลเซีย กลับบ้านนานๆครั้ง
1.5 ตั้งท้องครรภ์ก่อน ๆ ก็ฝากท้องช้าลูกก็ปกติทุกอย่าง
1.6 รู้สึกอาย  อายุมาก / ตั้งครรภ์หลายครั้ง

2) สาเหตุที่ไม่รับประทานยาบำรุงเลือด
2.1 ยามีกลิ่นเหม็น
2.2 ทานแล้วง่วงนอน เพลีย ไม่มีแรง
2.3 กลัวลูกโตคลอดยาก
2.4 ทานแล้วมีอาการอาเจียน
2.5 กลัวทานอาหารบางอย่างแล้วพอรับประทานยาอาจทำให้เกิดอันตรายได้(อาหารแสลง)

ติดตามผล ประชุมผู้ร่วมโครงการกับทีม “ANCเคลื่อนที่ แม่และเด็ก” เดือนละ 1 ครั้ง (ก.ค. - ก.ย. 2566) โดยให้ทีม “ANC เคลื่อนที่” ติดตามการรับประทานยาเสริมธาตุเหล็กและเจาะเลือด ของหญิงมีครรภ์ที่มีภาวะซีด (HCT < กว่า 33 %) และเกือบซีด (HCT < กว่า 36 %)

จากผลการดำเนินการโครงการฝากครรภ์คุณภาพ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะซีดในหญิงตั้งครรภ์ ต่อเนื่อง งบปี 2566 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้กลุ่มป้าหมายหญิงตั้งครรภ์ จำนวน 50 คน  โดย  หญิงตั้งครรภ์ได้รับการดูแลในระยะตั้งครรภ์ได้อย่างมีคุณภาพ ได้แก่ ฝากครรภ์ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์ จำนวน 46 ราย คิดเป็นร้อยละ 92 ฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ 12  สัปดาห์ จำนวน 47 ราย คิดเป็นร้อยละ 94  และได้คลอดในโรงพยาบาล 50 ราย คิดเป็น 100  หญิงตั้งครรภ์มีความรู้เกี่ยวกับภาวะโลหิตจางขณะตั้งครรภ์ ทราบอันตรายต่อแม่และบุตรได้อย่างถูกต้อง ร้อยละ 100 ได้ติดตามผล ภาวะซีด (HCT < กว่า 33 %) ใน lab 1 ในหญิงตั้งครรภ์รายใหม่ 50 ราย  พบซีด 5 ราย คิดร้อยละ 10  และใน lab 2 (HCT < กว่า 33 %)  คิดร้อยละ 10 เหมือนเดิม  ผลสืบเนื่องจาก รับประทานยาเสริมธาตุเหล็กไม่สม่ำเสมอ

ดำเนินการสอนตามแผนโรงเรียนการ สอน พ่อ-แม่ 1 ครั้ง
สอนครั้งที่ 1 ตั้งแต่อายุครรภ์ 12 สัปดาห์-28 สัปดาห์
* ในรายที่ผลเลือด - HCT < กว่า 36 % ให้ยาเสริมธาตุเหล็ก 1 เม็ด วันละ 2 ครั้ง
พร้อมสมุดบันทึกการกินยาและอาหารแต่ละมื้อ โดยให้สามีหรือญาติเป็นผู้บันทึก
- HCT < กว่า 33 % ให้ยาเสริมธาตุเหล็ก 1 เม็ด วันละ 3 ครั้ง
พร้อมสมุดบันทึกการกินยาและอาหารแต่ละมื้อ โดยให้สามีหรือญาติเป็นผู้บันทึก
* อบรมให้ความรู้การดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะโลหิตจางพร้อมสาธิตเมนูอาหารเสริมธาตุเหล็ก
แก่กลุ่มหญิงมีครรภ์พร้อมสามี ทีม ANC เคลื่อนที่และอาสาสมัครประจำหมู่บ้าน
รายละเอียดค่าใช้จ่าย
1. ค่าไวนิล ขนาด 3 เมตรๆละ 250 บาท เป็นเงิน 750 บาท
2. ค่าอาหารกลางวัน สำหรับกลุ่มเป้าหมายและผู้ดำเนินงาน จำนวน 50 คนๆ ละ 50 บาท/มื้อ เป็นเงิน  2,500 บาท
3. ค่าอาหารว่างและเครื่องดื่ม สำหรับกลุ่มเป้าหมายและผู้ดำเนินงาน จำนวน 50 คนๆ ละ 25 บาท จำนวน  1  มื้อ เป็นเงิน 1,250 บาท

หญิงตั้งครรภ์มีความรู้เกี่ยวกับภาวะโลหิตจางขณะตั้งครรภ์ ทราบอันตรายต่อแม่และบุตรได้อย่างถูกต้อง ร้อยละ 100
ได้ติดตามผล ภาวะซีด (HCT < กว่า 33 %) ใน lab 1 ในหญิงตั้งครรภ์รายใหม่ 50 ราย
พบซีด 5 ราย คิดร้อยละ 10  และใน lab 2 (HCT < กว่า 33 %)
คิดร้อยละ 10 เหมือนเดิม  ผลสืบเนื่องจาก รับประทานยาเสริมธาตุเหล็กไม่สม่ำเสมอ

1. อบรมให้ความรู้การดูแลหญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะโลหิตจางพร้อมสาธิตเมนูอาหารเสริมธาตุเหล็กแก่กลุ่มหญิงมีครรภ์พร้อมสามี ทีม ANC เคลื่อนที่และอาสาสมัครประจำหมู่บ้าน
   
2. ส่งเสริมให้หญิงตั้งครรภ์ปลูกผักใบเขียวเพื่อเสริมบำรุงเลือดในขณะตั่งครรภ์
   
3. ติดตามผล ประชุมผู้ร่วมโครงการกับทีม “ANCเคลื่อนที่ แม่และเด็ก” เดือนละ 1 ครั้ง โดยให้ทีม“ANC เคลื่อนที่” ติดตามการรับประทานยาเสริมธาตุเหล็กและเจาะเลือด ของหญิงมีครรภ์ที่มีภาวะซีด (HCT < กว่า 33 %)  และเกือบซีด    (HCT < กว่า 36 %)
   

รายละเอียดค่าใช้จ่าย
1. วัสดุในการส่งเสริมโภชนาการหญิงตั้งครรภ์ ที่มีภาวะโลหิตจาง มีดังนี้ 1.1 นมผงพร่องมันเนยสำหรับหญิงตั้งครรภ์ คนละ 300 บาท/เดือน ๆ ละ 5 คน จำนวน 3 เดือน ป็นเงิน  4,500 บาท
1.2 ค่ามล็ดพันธ์พืชสำหรับบำรุงเลือด และเมนูอาหารสำหรับสาธิตอาหารแก่ผู้เข้ารับการอบรม เป็นเงิน 2,500 บาท

จากผลการดำเนินการโครงการฝากครรภ์คุณภาพ เพื่อป้องกันการเกิดภาวะซีดในหญิงตั้งครรภ์ ต่อเนื่อง งบปี 2566 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้กลุ่มเป้าหมายหญิงตั้งครรภ์ จำนวน 50 คน  โดย หญิงตั้งครรภ์ได้รับการดูแลในระยะตั้งครรภ์ได้อย่างมีคุณภาพ ได้แก่ ฝากครรภ์ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์ จำนวน 46 ราย คิดเป็นร้อยละ 92 ฝากครรภ์ก่อนอายุครรภ์ ๑๒ สัปดาห์ จำนวน 47 ราย คิดเป็นร้อยละ 94  และได้คลอดในโรงพยาบาล 50 ราย คิดเป็น 100  หญิงตั้งครรภ์มีความรู้เกี่ยวกับภาวะโลหิตจางขณะตั้งครรภ์ ทราบอันตรายต่อแม่และบุตรได้อย่างถูกต้อง ร้อยละ 100 ได้ติดตามผล ภาวะซีด (HCT < กว่า 33 %) ใน lab 1 ในหญิงตั้งครรภ์รายใหม่ 50 ราย พบซีด 5 ราย คิดร้อยละ 10 และใน lab 2 (HCT < กว่า 33 %)  คิดร้อยละ 10 เหมือนเดิม ผลสืบเนื่องจาก รับประทานยาเสริมธาตุเหล็กไม่สม่ำเสมอ

1.ขั้นเตรียมการ
1.1 เตรียมบุคคล (ประชุมเจ้าหน้าที่ประจำ รพสต.หนองแรตร่วมกับอาสาสมัครสาธารณสุข เพื่อชี้แจงโครงการวางแผนดำเนินการ ค้นหาและสำรวจ กลุ่มเป้าหมายที่อาศัยอยู่จริงในพื้นที่รับผิดชอบ)
1.2 จัดตั้งแกนนำ ทีม ANC เคลื่อนที่ สำรวจข้อมูลหญิงมีครรภ์ ณ ปัจจุบันเพื่อวางแผนการให้ความรู้
1.3 ประสานงานกับกลุ่มเป้าหมายเพื่อสร้างความสนใจ และนัดหมายเข้าร่วมกิจกรรม

1. ขั้นดำเนินการ
   2.1 ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูงหญิงตั้งครรภ์ทุกราย
   2.2 ซักประวัติหญิงตั้งครรภ์รายใหม่ที่อายุครรภ์น้อยกว่า 3 เดือน แนะนำให้ทานกรดโฟลิกก่อน
   2.3 เจาะเลือดในหญิงตั้งครรภ์ทุกรายที่มาฝากครรภ์ก่อนและหลังร่วมโครงการเจาะHct

เจ้าหน้าที่โครงการเข้าใจบทบาทของตัวเอง และพร้อมดำเนินการโครงการ