กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ประจำปี 2569 จังหวัดตรัง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลทับเที่ยง อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลนครตรัง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ประจำปี 2569

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ประจำปี 2569 " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลทับเที่ยง อำเภอเมืองตรัง จังหวัดตรัง รหัสโครงการ 2569 - L6896 - 01 - 01 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 ตุลาคม 2568 - 30 กันยายน 2569 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 18,800.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลนครตรัง เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ภาวะซีดหรือภาวะโลหิตจาง (anemia) เป็นภาวะที่พบได้บ่อยในเด็กและเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ
ช่วงอายุที่มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้แก่ เด็กแรกเกิดถึง 5 ปี, เด็กก่อนวัยเรียน  และหญิงตั้งครรภ์ตามลำดับ การขาดธาตุเหล็กในเด็กวัยเรียนมีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากการขาดธาตุเหล็กเรื้อรัง ในเด็กวัยนี้มีผลทำให้เด็กขาดสมาธิ และความสนใจในการเรียน เชื่องซึม เหงาหงอย ว้าเหว่ ตกใจง่าย หวาดกลัว  และขาดความเชื่อมั่นในตัวเอง นอกจากนี้ยังมีภาวะเสี่ยงต่อการป่วยด้วยโรคติดเชื้อทางระบบทางเดินหายใจ เช่น หวัด ไอ มีน้ำมูก และโรคติดเชื้อระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย สูงกว่าเด็กปกติ จากการสำรวจของสำนักโภชนาการ ปี 2567 ผลการสำรวจ SEANUT II พบเด็กอายุ 6 เดือน - 12 ปี ได้รับปริมาณธาตุเหล็กจากอาหารไม่เพียงพอ คิดเป็นร้อยละ 63.5 และมีภาวะโลหิตจางร้อยละ 6.5 โดยมีสาเหตุหลักมาจาก 1) การรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กไม่เพียงพอในขณะที่ร่างกายเด็กกำลังเจริญเติบโตจึงต้องการธาตุเหล็กมากขึ้น และ 2) สาเหตุจากการเสียเลือด อาจเกิดเฉียบพลัน เช่น เลือดออกจากแผลอุบัติเหตุต่างๆ หรือจากเลือดออกเรื้อรัง เช่น พยาธิปากขอ มีแผลในกระเพาะ เป็นต้น ทั้งนี้ การขาด/พร่องธาตุเหล็กเป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยที่สุดที่ก่อให้เกิดโลหิตจางในเด็ก และเป็นภาวะที่พบบ่อยที่สุดของภาวะขาดสารอาหาร ธาตุเหล็กเป็นส่วนประกอบสำคัญของฮีโมโกลบินในเม็ดเลือดแดง และมีส่วนสำคัญในการป้องกันเชื้อโรค ดังนั้น การขาดธาตุเหล็กจึงส่งผลเสียต่อการทำงานด้านกายภาพ การสร้างภูมิคุ้มกันป้องกันการเจ็บป่วย และพัฒนาการของสมองของเด็ก อีกทั้งยังส่งผลให้สูญเสียความสามารถในการเรียนรู้ตามศักยภาพอย่างถาวร ลดประสิทธิภาพในการเรียนของเด็ก และอาจมีความรุนแรงจนทำให้เสียชีวิตได้ ในปัจจุบันกระทรวงสาธารณสุขมีนโยบายคัดกรองภาวะซีดในเด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 มากกว่าหรือเท่ากับร้อยละ 80 เพื่อค้นหาเด็กที่มีภาวะซีดและรักษาต่อไปจากข้อมูลการตรวจความเข้มข้นเลือด (Hct) ด้วยเครื่อง Hemocue เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ปีการศึกษา 2567 ในโรงเรียนในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ได้รับการคัดกรอง จำนวน 27 ราย มีภาวะซีด 2 ราย คิดเป็น ร้อยละ 13.64 งานศูนย์บริการสาธารณสุข 1 กองสาธารณสุขและสิ่งแวดล้อม เทศบาลนครตรัง จึงจัดทำโครงการป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 ในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1 ประจำปี 2569 เพื่อคัดกรองภาวะโลหิตจาง ตลอดจนป้องกัน/แก้ไขภาวะโลหิตจางในกลุ่มเด็กวัยเรียนที่เสี่ยงต่อการเกิดภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก กรณีพบภาวะโลหิตจางสามารถให้คำแนะนำและรักษาได้ตั้งแต่ระยะเริ่มต้น      ตามพระราชบัญญัติกำหนดแผนและขั้นตอนการกระจายอำนาจให้แก่ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น พ.ศ. 2542 หมวด 2 การกำหนดอำนาจและหน้าที่ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ มาตรา 16 ให้เทศบาล เมืองพัทยา และองค์การบริหารส่วนตำบล มีอำนาจและหน้าที่ ในการจัดระบบการบริการสาธารณะ เพื่อประโยชน์ของประชาชนในท้องถิ่นของตนเอง (ข้อ 19 การสาธารณสุข การอนามัยครอบครัว และการรักษาพยาบาล) ดังนั้นเทศบาลนครตรังจึงได้กำหนดยุทธศาสตร์การพัฒนาด้านสังคมคุณภาพชีวิตสู่เมืองแห่งความสุข ตามแผนพัฒนาท้องถิ่น (พ.ศ.๒๕๖๖-๒๕๗๐) ขึ้น โดยการพัฒนาคุณภาพชีวิตดังกล่าวต้องมีสุขภาพที่ดี เป็นพื้นฐาน การป้องกันและคัดกรองภาวะโลหิตจางในเด็กนักเรียน เป็นการพัฒนาเด็กและเยาวชนด้านสุขภาพควบคู่ไปกับด้านการศึกษาโดยการพัฒนาศักยภาพโรงเรียนให้เป็นจุดเริ่มต้นและศูนย์กลางของการพัฒนาสุขภาพ รวมทั้งพัฒนาชุมชนให้มีส่วนร่วมในการดูแลสุขภาพตนเอง      และครอบครัว

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มเป้าหมาย ได้รับการตรวจคัดกรองภาวะโลหิตจางอย่างครอบคลุม
2. เพื่อให้เด็กที่มีภาวะโลหิตจางได้รับการรักษาทางการแพทย์และเฝ้าติดตามในระยะเวลา 2 เดือน

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมให้ความรู้, คำแนะนำการป้องกันภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก
2. กิจกรรมคัดกรอง/ติดตามภาวะโลหิตจาง ในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1
3. - ให้ความรู้และคำแนะนำผู้ปกครอง/ผู้ดูแลเด็ก เรื่องการป้องกันภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก, การรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก และการรับประทานอาหารเพิ่มธาตุเหล็ก ในโรงเรียน และผ่านช่องทางออนไลน์ต่างๆ
4. จ่ายยา/ให้คำแนะนำการรับประทานยาเม็ดเสริมธาตุเหล็ก ในเด็กชั้นประถมศึกษาปีที่ 1
5. กิจกรรมคัดกรอง/ติดตามภาวะโลหิตจาง ในเด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 โรงเรียนในพื้นที่ศูนย์บริการสาธารณสุข 1

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. เด็กนักเรียนชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 กลุ่มเป้าหมายได้รับการตรวจคัดกรองภาวะโลหิตจางอย่างครอบคลุม และมีประสิทธิภาพ
2. ผู้ปกครอง/ผู้ดูแลเด็กมีความรู้ในการป้องกันภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กอย่างถูกต้อง
3. เด็กที่มีภาวะโลหิตจางได้รับการรักษาทางการแพทย์อย่างทันท่วงที และได้รับการเฝ้าติดตามในระยะเวลา 2 เดือน

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น