กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการเฝ้าระวังและแก้ไขปัญหาภาวะทุพโภชนาการและส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-6 ปี จังหวัดสตูล" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลกำแพง อำเภอละงู จังหวัดสตูล

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.กำแพง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการเฝ้าระวังและแก้ไขปัญหาภาวะทุพโภชนาการและส่งเสริมพัฒนาการเด็ก 0-6 ปี

บทคัดย่อ

อาหารเป็นปัจจัยสำคัญต่อสติปัญญาและสุขภาพของเด็ก รวมทั้งพัฒนาการของเด็ก เด็กที่กินอาหารครบ 5 หมู่ และมีความหลากหลาย ในปริมาณที่พอเหมาะ จะมีการเจริญเติบโตดี การพัฒนาของสมองดี เด็กจะฉลาดเรียนรู้เร็ว มีความสนใจต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นผลทำให้พัฒนาการของเด็กเหมาะสมตามวัย และในเด็กที่ได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ ย่อมมีผลทำให้การพัฒนาของสมองไม่ดี ไม่ฉลาด ไม่อยากเรียนรู้สิ่งต่างๆรอบตัว เป็นผลให้มีพัฒนาการไม่เหมาะสมตามวัย แม้เด็กจะได้รับการกระตุ้นพัฒนาการ จะไม่สามารถปรับปรุงให้ดีขึ้นได้ หากยังไม่แก้ไขในเรื่องการขาดอาหารของเด็กเสียก่อน จึงได้จัดทำโครงการขึ้นเพื่อ เฝ้าระวังและติดตามภาวะโภชนาการเด็ก 0-6 ปี ในชุมชน เพื่อให้มีพัฒนาการทางด้านร่างกายและสมองเจริญเติบโตสมวัย ผู้ปกครองมีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับการส่งเสริมภาวะโภชนาการ ผลการดำเนินโครงการพบว่า

กิจกรรมประเมินโภชนาการเด็ก 0-6 ปี ในชุมชน

ตัวชี้วัดกิจกรรม ร้อยละ 80 เด็ก 0-6 ปี ได้รับการเฝ้าระวังโภชนาการชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง ในพื้นที่ 12 หมู่บ้าน โดย อสม.แต่ละพื้นที่ พบว่าเด็กได้รับการชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง จำนวน 986 คน จากเด็ก 0-6 ปี ทั้งหมด 1,167 คน คิดเป็นร้อยละ 84.49 และพบเด็กที่มีภาวะทุพโภชนาการ จำนวน 268 ราย มีพัฒนาการสมวัย ร้อยละ 100

กิจกรรมอบรมให้ความรู้เรื่องการส่งเสริมโภชนาการและพัฒนาการเด็ก 0-6 ปี แก่ผู้ปกครองเด้กที่มีภาวะทุพโภชนาการ

ตัวชี้วัดกิจกรรม ร้อยละ 80 ผู้ปกครองมีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับการส่งเสริมโภชนาการเด็ก โดยใช้แบบประเมินความรู้ก่อน-หลัง การอบรม จำนวน 10 ข้อ ผลการดำเนินกิจกรรม พบว่า ก่อนการอบรมผู้ปกครองมีความรู้ร้อยละ 59 และหลังการอบรมมีความรู้เพิ่มขึ้้นร้อยละ 88 และสามารถนำความรู้ที่ได้รับไปปรับใช้ได้อย่างเหมาะสมกับเด็ก

กิจกรรมติดตามเด็กทุพโภชนาการ

ตัวชี้วัดกิจกรรม ร้อยละ 80 เด็ก 0-6 ปี มีรูปร่างดีสมส่วน ก่อนดำเนินกิจกรรมเด็ก 0-6 ปี สูงดี สมส่วน จำนวน 899 คน คิดเป็นร้อยละ 77.03 ซึ่งจะน้อยกว่าเกณฑ์มาตรฐานตัวชี้วัด หลังดำเนินกิจกรรมอบรมให้ความรู้ผู้ปกครองเรื่องแนวทางการส่งเสริมโภชนาการเด็ก การสาธิตอาหารส่งเสริมโภชนาการตามวัย ตลอดจนติดตามเยี่ยมประเมินโภชนาการเด็กอย่างต่อเนื่อง ทุก 1 เดือน 3 ครั้ง พบว่า เด็กสูงดี สมส่วน เพิ่มขึ้น 988 คน คิดเป็นร้อยลละ 85.92

จำเป็นอย่างยิ่งที่ผู้ปกครองเด็กต้องให้ความสำคัญ และตระหนักถึงผลกระทบต่อสุขภาพทั้งด้านร่างกายและสมองของเด็ก โดยผู้ปกครองจะต้องคอยประเมินทั้งการเจริญเติบโต และพฤติกรรมการบริโภคอาหารในแต่ละวันของเด็กอย่างใกล้ชิด ต่อเนื่อง และเหมาะสมต่อไป

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ภาวะโภชนาการที่ดี เป็นรากฐานสำคัญของการมีสุขภาพดีตลอดชีวิตโดยเฉพาะในช่วงที่มีการเจริญเติบโตตั้งแต่ในครรภ์จนถึงวัยรุ่น เนื่องจากการเจริญเติบโตมีทั้งด้านสมองและร่างกาย หากขาดอาหาร สิ่งที่พบคือเด็กตัวเล็ก ผอม เตี้ย ซึ่งเป็นการแสดงออกทางด้านร่างกาย แต่ผลที่เกิดขึ้นมิใช่แค่เพียงร่างกายเท่านั้น ยังมีผลต่อการพัฒนาสมองด้วยทำให้สติปัญญาต่ำ เรียนรู้ช้า ไม่สนใจสิ่งแวดล้อม เมื่อเป็นผู้ใหญ่ ประสิทธิภาพการทำงานจะต่ำ ส่งผลต่อการพัฒนาประเทศ ดังนั้น อาหารเป็นปัจจัยสำคัญต่อสติปัญญาและสุขภาพของเด็ก รวมทั้งพัฒนาการของเด็ก เด็กที่กินอาหารครบ 5 หมู่และมีความหลากหลาย ในปริมาณที่พอเหมาะ จะมีการเจริญเติบโตดี การพัฒนาของสมองดีเด็กจะฉลาด เรียนรู้เร็ว มีความสนใจต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นผลทำให้พัฒนาการของเด็กเหมาะสมตามวัย และในทางตรงข้าม เด็กที่ได้รับสารอาหารไม่พียงพอ ย่อมมีผลทำให้การพัฒนาของสมองไม่ดี ไม่ฉลาด ไม่อยากเรียนรู้สิ่งต่างๆรอบตัว เป็นผลให้มีพัฒนาการไม่เหมาะสมตามวัย แม้เด็กจะได้รับการกระตุ้นพัฒนาการ จะไม่สามารถปรับปรุงให้ดีขึ้นได้หากยังไม่แก้ไขในเรื่องการขาดอาหารของเด็กเสียก่อน ปัญหาที่พบจากการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพเด็กปฐมวัย พบว่า เด็ก 0-6 ปี ยังประสบปัญหาภาวะทุพโภชนาการเป็นจำนวนมาก สาเหตุและปัจจัยของภาวะทุพโภชนาการเกิดจากหลายสาเหตุร่วมกันตั้งแต่ 1. ปัญหาทางเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศ 2. แหล่งอาหารในชุมชน 3. ความจำกัดของครอบครัวที่จะผลิตหรือซื้ออาหาร 4. การขาดความรู้ที่ถูกต้องของครอบครัวในการเลี้ยงดู และการจัดอาหารให้แก่ทารกและเด็ก และมีความเชื่อบางอย่างถึงข้อห้ามกินอาหารบางชนิด 5. การเจ็บป่วยของทารกและของเด็ก ทำให้เด็กได้รับสารอาหารเข้าสู่ร่างกายได้น้อย เช่น ปัญหาการติดเชื้อ ปัญหาท้องร่วง/ท้องเสียเรื้อรัง การดูดซึมสารอาหารจากลำไส้ไม่ดี ท่อน้ำดีตีบตัน ทำให้การดูดซึมวิตามินที่ละลายในไขมันผิดปกติ เช่น วิตามินเอ วิตามินดี วิตามินอี และวิตามินเค 6. ปัญหาพันธุกรรมบางอย่างทำให้ไม่สามารถกินอาหารได้ปกติ เพราะมีความผิดปกติในการย่อยสารอาหารบางอย่าง 7. การขาดความเอาใจใส่ในการส่งเสริมและป้องกันสุขภาพตามวัย จากข้อมูลชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง เด็ก 0-6 ปี ในเขตตำบลกำแพง ในปี พ.ศ. 2559-2560 (แบ่งเป็น 4 งวด) พบว่า เด็ก 0-6 ปีสูงดีสมส่วน เฉลี่ยร้อยละ 37.70 , 48.27 , 47.35 , 40.50 ตามลำดับ ซึ่งจะต่ำกว่าค่าเฉลี่ยเป้าหมายแผนสาธารณสุข ที่กำหนดไว้ว่า เด็ก 0-6 ปี ที่มีรูปร่างสมส่วน ร้อยละ 80 การประเมินการเจริญเติบโตของเด็ก จะทำให้ทราบว่าเด็กได้รับสารอาหาร (คาร์โบไฮเดรท ไขมัน โปรตีน ) เพียงพอหรือไม่ ทั้งนี้การเจริญเติบโตของเด็ก 0-6 ปี เปลี่ยนแปลงได้ง่าย จึงจำเป็นต้องมีการประเมินการเจริญเติบโตทุก 3 เดือน เพื่อติดตามการเปลี่ยนแปลงการเจริญเติบโต ทำให้สามารถส่งเสริมการเจริญเติบโต หรือป้องกันไม่ให้เกิดปัญหาโภชนาการด้านขาดและเกิน และหากมีปัญหาโภชนาการแล้ว จะได้จัดการแก้ไขได้ทันท่วงที

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. 1 เพื่อเฝ้าระวังและติดตามภาวะโภชนาการ ในเด็ก 0-6 ปี ในชุมชน
2. 2 เพื่อส่งเสริมให้เด็ก 0-6 ปีที่มีภาวะทุพโภชนาการ มีพัฒนาการทางร่างกายและสมองเจริญเติบโต สมวัย
3. 3 เพื่อให้ผู้ปกครองของเด็กทุพโภชนาการ มีความรู้ ความเข้าใจ เกี่ยวกับการส่งเสริมภาวะโภชนาการของเด็ก 0-6 ปี
4. 4 เพื่อให้เด็กทุพโภชนาการ ได้รับการดูแลอย่างใกล้ชิด ต่อเนื่อง และได้รับการส่งต่อ อย่างเหมาะสม

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมที่ 1. ประเมินภาวะโภชนาการและพัฒนาการเด็ก 0-6 ปี ในชุมชน
2. กิจกรรมที่ 2 อบรมให้ความรู้เรื่องการส่งเสริมโภชนาการและพัฒนาการเด็ก 0-6 ปี
3. กิจกรรมที่ 3 ติดตามเด็กทุพโภชนาการ
4. จัดทำรูปเล่มรายงาน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1.เด็ก 0-6 ปี ได้รับการเฝ้าระวังภาวะโภชนาการอย่างครอบคลุม 2.เด็ก 0-6 ปี ที่เสี่ยงต่อภาวะทุพโภชนาการได้รับการเฝ้าระวังและติดตามโภชนาการอย่างถูกต้อง เหมาะสม 3.ผู้ปกครองเด็กมีความรู้ในการดูแลเด็กอย่างถูกต้อง เหมาะสม 4.เด็ก 0-6 ปี มีรูปร่างดีสมส่วน

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น