แบบรายงานการดำเนินงานฉบับสมบูรณ์
รายงานฉบับสมบูรณ์
กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว
“ โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ”
ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง
หัวหน้าโครงการ
นางจิตราวรรณ พึ่งพานิช
ชื่อโครงการ โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
ที่อยู่ ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง จังหวัด ตรัง
รหัสโครงการ 62-L8291-1-09 เลขที่ข้อตกลง
ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 มีนาคม 2562 ถึง 30 มิถุนายน 2562
กิตติกรรมประกาศ
"โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย จังหวัดตรัง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง
คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป
คณะทำงานโครงการ
โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
บทคัดย่อ
โครงการ " โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง รหัสโครงการ 62-L8291-1-09 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 มีนาคม 2562 - 30 มิถุนายน 2562 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 14,832.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้
โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ
หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"
สารบัญ
กิตติกรรมประกาศ บทคัดย่อ ความเป็นมา/หลักการเหตุผล วัตถุประสงค์โครงการ กิจกรรม/การดำเนินงาน กลุ่มเป้าหมาย ผลลัพธ์ที่ได้ การประเมินผล ปัญหาและอุปสรรค ข้อเสนอแนะ เอกสารประกอบอื่นๆ
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
องค์การอนามัยโลก (WHO, ๒๐๐๓) คาดการณ์ว่า จะมีผู้ป่วยกระดูกและข้อเพิ่มขึ้นจาก ๔๐๐ ล้านคนใน พ.ศ. ๒๕๕๑ เป็น ๕๗๐ ล้านคนใน พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยเฉพาะโรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis) ที่เป็นสาเหตุอันดับสี่ของโรคนับตามจำนวนปี ที่มีชีวิตอยู่กับความพิการ (Years lived with disability: YLDs) และได้คาดการณ์ว่าใน ค.ศ. ๒๐๐๐ ทั่วโลกจะมีผู้ป่วยโรคข้อ เข่าเสื่อม ๑,๗๐๐ และ ๒,๖๙๓ คนต่อประชากร ๑๐๐,๐๐๐ คน (Haq & Davatchi, 2011) คณะผู้เชี่ยวชาญโรคข้อขององค์การอนามัยโลก (World Health Organization’s Scientific Group on Rheumatic Disease) ประมาณการว่า มีประชากร โลกที่มีอายุมากกว่า ๖๐ ปีเป็นโรคข้อเสื่อมกว่าร้อยละ ๑๐ พบความชุกสูงสุดที่ข้อมือและพบในเพศหญิงมากกว่า เพศชาย (Pereira et al., ๒๐๑๑; Cooper et al., ๒๐๑๓;) กลุ่มนักวิชาการโรคข้อเข่าเสื่อม ยืนยันว่าอุบัติการณ์เริ่มพบใน ประชาชนทั่วไปที่มีอายุตั้งแต่ ๔๕ ปี ในจำนวนนี้กว่าร้อยละ ๕๐ เป็นกลุ่มผู้มีอายุมากกว่า ๖๕ ปี ตำแหน่งของข้อที่มักพบการ เสื่อม ได้แก่ ข้อเข่า สะโพก ข้อมือ กระดูกสันหลัง และข้อเท้า แต่ข้อที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อการเจ็บป่วยและการรับบริการ มากที่สุดคือ ข้อเข่า (Brooks, ๒๐๐๓; Zhang et al., ๒๐๑๐; Richmond et al., ๒๐๑๐)
ในปี พ.ศ.๒๕๖๐ อำเภอย่านตาขาว มีสัดส่วนของประชากรผู้สูงอายุมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น มีภาวะของข้อเสื่อมเพิ่มมากขึ้น โดยข้อที่เสื่อมมากที่สุด คือ ข้อเข่า เนื่องจากข้อเข่าเป็นข้อที่มีขนาดใหญ่และต้องรับ น้ำหนักของร่างกายโดยตรง ทั้งยังต้องทำหน้าที่เคลื่อนไหวเกือบตลอดเวลา ทำให้ข้อเสื่อมได้ง่าย โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis of Knee) เป็นโรคที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อมในผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ (Adult and elderly group) เป็นปัญหาสำคัญของระบบบริการสุขภาพของประเทศไทยเนื่องจากเป็น โรคข้อที่พบบ่อยที่สุด เป็น ๑ ใน ๑๐ โรคที่เป็นสาเหตุสำคัญ อันก่อให้เกิดความทุพพลภาพในผู้สูงอายุ อีกทั้งมีผลกระทบสูง ต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว อย่างไรก็ตาม เมื่อเกิด พยาธิสภาพของข้อเข่าอย่างไม่สามารถที่จะหลีกเลี่ยงได้แล้ว การบำบัดแบบไม่ใช้ยา (Non-pharmacological treatment) และหรือการแพทย์แบบผสมผสาน (Complementary therapy) เป็นข้อเสนอที่ดีในการบำบัดที่ได้ผลดีที่สุด และเป็น ที่ยอมรับในระดับสากล โดยเฉพาะโรคข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้น (Primary knee osteoarthritis) ซึ่งเป็นชนิดที่มีผู้ป่วยและกลุ่มเสี่ยงอยู่ในชุมชนจำนวนมาก
โรคข้อเข่าเสื่อม คือโรคที่เกิดจากการสึกกร่อนของกระดูกอ่อนผิวข้อซึ่งเป็นผลที่มาจากอายุที่เพิ่มขึ้น และการใช้งานมาก เมื่อมีการใช้งาน ผิวข้อที่สึกจะมีการขัดสีกัน ทาให้เกิดอาการปวดข้อเข่าตามมา ซึ่งในทางแผนไทยโรคข้อเข่าเสื่อมเปรียบได้กับโรคลมจับโปงเข่า โรคลมจับโปง คือโรคลมชนิดหนึ่งที่เกิดจากอาหาร อากาศ น้ำ และเป็นเฉพาะที่เข่ากับข้อเท้านั้น แบ่งเป็น ๒ ชนิด ได้แก่
๑. ลมจับโปงน้ำ อาการปวดมาก บวม แดง ร้อน และมีน้าในข้อ ขณะที่บวมและอักเสบจะมีความร้อนขึ้นเสมอ
๒ .ลมจับโปงแห้ง อาการบวม มีความร้อนไม่มากนัก บางครั้งมีแดงเล็กน้อย แต่จะมีสภาวะหัวเข่าติด ขาโก่ง อาการปวดน้อยกว่าลมจับโปงน้า
ดังนั้น งานแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลย่านตาขาว จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงวัย...ใส่ใจข้อเข่าด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ขึ้น เนื่องจากพบอุบัติการณ์ของโรคกระดูกและข้อเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เป็นสาเหตุสำคัญอันก่อให้เกิดความทุพพลภาพ มีผลกระทบสูงต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว และเพื่อสนับสนุนโยบายของรัฐบาล ตอบสนองความต้องการของผู้รับบริการ และเพื่อพัฒนาระบบบริการด้านการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคทางแพทย์แผนไทยให้อยู่ในระดับที่ดีและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
สถานการณ์
วัตถุประสงค์โครงการ
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถตรวจและประเมินอาการข้อเข่าเสื่อมได้
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้เรื่องยาสมุนไพรพอกเข่าและสามารถผลิตยาสมุนไพรพอกเข่าได้
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถประยุกต์ความรู้ไปดูแลด้านสุขภาพและให้บริการยาพอกเข่าเพื่อบำบัดอาการปวดแก่ผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบได้
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการฝึกปฏิบัติทำสมาธิบำบัด SKTและถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้
- - เพื่อพัฒนานวัตกรรม “ยาสมุนไพรพอกเข่า” ให้ผู้ป่วยและญาติสามารถทำเองได้และมีความพึงพอใจในการใช้งาน
กิจกรรม/การดำเนินงาน
- อบรมให้ความรู้
กลุ่มเป้าหมาย
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้
กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย
กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน
กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน
กลุ่มวัยทำงาน
กลุ่มผู้สูงอายุ
60
กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด
กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ
กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง
สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)]
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
- ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถประเมินกลุ่มผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อม สามารถประยุกต์ความรู้ไปดูแลด้านสุขภาพและให้บริการยาสมุนไพรพอกเข่าเพื่อบำบัดอาการปวดแก่ประชาชนในเขตพื้นที่รับผิดชอบได้
ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน
วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้
ผลลัพธ์และตัวชี้วัดผลลัพธ์**
กิจกรรมของโครงการ ผลผลิต* ผลผลิตที่ตั้งไว้ ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง
1. อบรมให้ความรู้
วันที่ 25 มิถุนายน 2562กิจกรรมที่ทำ
1.ลงทะเบียนการเข้าร่วมโครงการ
2.ประเมินความรู้เรื่องข้อเข่าเสื่อม ด้วยแบบสอบถาม
3.ดำเนินกิจกรรม
3.1 ให้ความรู้เรื่องภาวะเข่าเสื่อม
3.2 อบรมเชิงปฏิบัติการยาพอกเข่า
3.3 อบรมความรู้การส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค (สมาธิบำบัด)
ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น
1.กิจกรรมอบรมให้ความรู้เรื่องการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุข้อเข่าเสื่อมด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
1.1 จัดอบรม อสม.ในเขตเทศบาลตำบลย่านตาขาว 5 ชุมชน ชุมชนละ 12 คน
1.2 ฝึกปฏิบัติการคัดกรองผู้สูงอายุข้อเข่าเสื่อม
1.3 ฝึกปฏิบัติการทำยาสมุนไพรพอกเข่าสูตรจับโปงน้ำ และสูตรจับโปงแห้ง
1.4 ฝึกปฏิบัติกายบริหารฤาษีดัดตน บรรเทาอาการปวดเข่า และฝึกสมาธิบำบัด SKT
1.5 ทดสอบประเมินความรู้หลังการอบรม
1.6 ให้ออกสำรวจผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อม ในชุมชนตนเอง คนละ 1 ราย โดยให้ยาสมุนไพรพอกเข่าไป 3 ชุด และให้การรักษาติดตามอาการ 3 ครั้ง ใน 1 สัปดาห์
1.7 สอนกายบริหารผู้สูงอายุบรรเทาอาการปวดเข่า และสมาธิบำบัดท่าพื้นฐาน
1.8 แจ้งผลการรักษาโดยนำแบบบันทึกการรักษามาส่งแพทย์แผนไทย รพ.ย่านตาขาว
1.9 ก่อนการอบรม กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ความเข้าใจเรื่องตามโครงการ จำนวน 60 คน คิดเป็นร้อยละ 58 ของกลุ่มเป้าหมาย วัดผลโดยวิธีการทำแบบทดสอบ
1.10 หลังการอบรม กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ความเข้าใจเรื่องตามโครงการ จำนวน 60 คน คิดเป็นร้อยละ 98 ของกลุ่มเป้าหมาย วัดผลโดยวิธีการทำแบบทดสอบหลังการอบรม
60
0
* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น
ส่วนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจต่อความสำเร็จและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินโครงการในภาพรวม
ผลการดำเนินโครงการ
สรุปผลการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินโครงการ/กิจกรรม:
ผลผลิตโครงการ
วัตถุประสงค์ สถานการณ์ เป้าหมาย ผลผลิต อธิบาย
1
- เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถตรวจและประเมินอาการข้อเข่าเสื่อมได้
ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการตรวจประเมินการอาการข้อ
เข่าเสื่อมได้ ร้อยละ 80
0.00
2
- เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้เรื่องยาสมุนไพรพอกเข่าและสามารถผลิตยาสมุนไพรพอกเข่าได้
ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้เรื่องยาสมุนไพรพอกเข่าและผลิตยาสมุนไพรได้ ร้อยละ 80
0.00
3
- เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถประยุกต์ความรู้ไปดูแลด้านสุขภาพและให้บริการยาพอกเข่าเพื่อบำบัดอาการปวดแก่ผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบได้
ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถให้บริการบำบัดอาการปวดเข่าแก่ผู้สูงอายุได้ ร้อยละ 80
- ผู้สูงอายุในเขตเทศบาลตำบลย่านตาขาวอาการปวดเข่าลดลง ร้อยละ 80
0.00
4
- เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการฝึกปฏิบัติทำสมาธิบำบัด SKTและถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้
ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการปฏิบัติสมาธิบำบัดและถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้ ร้อยละ 80
0.00
5
- เพื่อพัฒนานวัตกรรม “ยาสมุนไพรพอกเข่า” ให้ผู้ป่วยและญาติสามารถทำเองได้และมีความพึงพอใจในการใช้งาน
ตัวชี้วัด : - ผู้ป่วยและญาติสามารถผลิตยาสมุนไพรพอกเข่าได้ ร้อยละ 80
0.00
ผู้เข้าร่วมโครงการ
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้(คน) จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด
60
กลุ่มเป้าหมาย จำนวนที่วางไว้(คน) จำนวนที่เข้าร่วม(คน)
กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย
กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน
-
กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน
-
กลุ่มวัยทำงาน
-
กลุ่มผู้สูงอายุ
60
กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ
กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด
-
กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง
-
กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ
-
กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง
-
สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)]
-
บทคัดย่อ*
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
ปัญหาและอุปสรรค สาเหตุ ข้อเสนอแนะ
โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย จังหวัด ตรัง
รหัสโครงการ 62-L8291-1-09
ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่เสนอไว้เสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว
................................
( นางจิตราวรรณ พึ่งพานิช )
ผู้รับผิดชอบโครงการ
......./............/.......
กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว
“ โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ”
ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรังหัวหน้าโครงการ
นางจิตราวรรณ พึ่งพานิช
ชื่อโครงการ โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
ที่อยู่ ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง จังหวัด ตรัง
รหัสโครงการ 62-L8291-1-09 เลขที่ข้อตกลง
ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 มีนาคม 2562 ถึง 30 มิถุนายน 2562
กิตติกรรมประกาศ
"โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย จังหวัดตรัง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง
คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป
คณะทำงานโครงการ
โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย
บทคัดย่อ
โครงการ " โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลย่านตาขาว อำเภอย่านตาขาว จังหวัดตรัง รหัสโครงการ 62-L8291-1-09 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 มีนาคม 2562 - 30 มิถุนายน 2562 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 14,832.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลย่านตาขาว เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ โดยมีกลุ่มเป้าหมายเป็นสมาชิกในชุมชนจำนวน 0 คน หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้
โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ
หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"
สารบัญ
| กิตติกรรมประกาศ | |
| บทคัดย่อ | |
| ความเป็นมา/หลักการเหตุผล | |
| วัตถุประสงค์โครงการ | |
| กิจกรรม/การดำเนินงาน | |
| กลุ่มเป้าหมาย | |
| ผลลัพธ์ที่ได้ | |
| การประเมินผล | |
| ปัญหาและอุปสรรค | |
| ข้อเสนอแนะ | |
| เอกสารประกอบอื่นๆ |
ความเป็นมา/หลักการเหตุผล
องค์การอนามัยโลก (WHO, ๒๐๐๓) คาดการณ์ว่า จะมีผู้ป่วยกระดูกและข้อเพิ่มขึ้นจาก ๔๐๐ ล้านคนใน พ.ศ. ๒๕๕๑ เป็น ๕๗๐ ล้านคนใน พ.ศ. ๒๕๖๓ โดยเฉพาะโรคข้อเสื่อม (Osteoarthritis) ที่เป็นสาเหตุอันดับสี่ของโรคนับตามจำนวนปี ที่มีชีวิตอยู่กับความพิการ (Years lived with disability: YLDs) และได้คาดการณ์ว่าใน ค.ศ. ๒๐๐๐ ทั่วโลกจะมีผู้ป่วยโรคข้อ เข่าเสื่อม ๑,๗๐๐ และ ๒,๖๙๓ คนต่อประชากร ๑๐๐,๐๐๐ คน (Haq & Davatchi, 2011) คณะผู้เชี่ยวชาญโรคข้อขององค์การอนามัยโลก (World Health Organization’s Scientific Group on Rheumatic Disease) ประมาณการว่า มีประชากร โลกที่มีอายุมากกว่า ๖๐ ปีเป็นโรคข้อเสื่อมกว่าร้อยละ ๑๐ พบความชุกสูงสุดที่ข้อมือและพบในเพศหญิงมากกว่า เพศชาย (Pereira et al., ๒๐๑๑; Cooper et al., ๒๐๑๓;) กลุ่มนักวิชาการโรคข้อเข่าเสื่อม ยืนยันว่าอุบัติการณ์เริ่มพบใน ประชาชนทั่วไปที่มีอายุตั้งแต่ ๔๕ ปี ในจำนวนนี้กว่าร้อยละ ๕๐ เป็นกลุ่มผู้มีอายุมากกว่า ๖๕ ปี ตำแหน่งของข้อที่มักพบการ เสื่อม ได้แก่ ข้อเข่า สะโพก ข้อมือ กระดูกสันหลัง และข้อเท้า แต่ข้อที่ส่งผลกระทบรุนแรงต่อการเจ็บป่วยและการรับบริการ มากที่สุดคือ ข้อเข่า (Brooks, ๒๐๐๓; Zhang et al., ๒๐๑๐; Richmond et al., ๒๐๑๐)
ในปี พ.ศ.๒๕๖๐ อำเภอย่านตาขาว มีสัดส่วนของประชากรผู้สูงอายุมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น มีภาวะของข้อเสื่อมเพิ่มมากขึ้น โดยข้อที่เสื่อมมากที่สุด คือ ข้อเข่า เนื่องจากข้อเข่าเป็นข้อที่มีขนาดใหญ่และต้องรับ น้ำหนักของร่างกายโดยตรง ทั้งยังต้องทำหน้าที่เคลื่อนไหวเกือบตลอดเวลา ทำให้ข้อเสื่อมได้ง่าย โรคข้อเข่าเสื่อม (Osteoarthritis of Knee) เป็นโรคที่มีการเปลี่ยนแปลงไปในทางเสื่อมในผู้ใหญ่และผู้สูงอายุ (Adult and elderly group) เป็นปัญหาสำคัญของระบบบริการสุขภาพของประเทศไทยเนื่องจากเป็น โรคข้อที่พบบ่อยที่สุด เป็น ๑ ใน ๑๐ โรคที่เป็นสาเหตุสำคัญ อันก่อให้เกิดความทุพพลภาพในผู้สูงอายุ อีกทั้งมีผลกระทบสูง ต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว อย่างไรก็ตาม เมื่อเกิด พยาธิสภาพของข้อเข่าอย่างไม่สามารถที่จะหลีกเลี่ยงได้แล้ว การบำบัดแบบไม่ใช้ยา (Non-pharmacological treatment) และหรือการแพทย์แบบผสมผสาน (Complementary therapy) เป็นข้อเสนอที่ดีในการบำบัดที่ได้ผลดีที่สุด และเป็น ที่ยอมรับในระดับสากล โดยเฉพาะโรคข้อเข่าเสื่อมระยะเริ่มต้น (Primary knee osteoarthritis) ซึ่งเป็นชนิดที่มีผู้ป่วยและกลุ่มเสี่ยงอยู่ในชุมชนจำนวนมาก
โรคข้อเข่าเสื่อม คือโรคที่เกิดจากการสึกกร่อนของกระดูกอ่อนผิวข้อซึ่งเป็นผลที่มาจากอายุที่เพิ่มขึ้น และการใช้งานมาก เมื่อมีการใช้งาน ผิวข้อที่สึกจะมีการขัดสีกัน ทาให้เกิดอาการปวดข้อเข่าตามมา ซึ่งในทางแผนไทยโรคข้อเข่าเสื่อมเปรียบได้กับโรคลมจับโปงเข่า โรคลมจับโปง คือโรคลมชนิดหนึ่งที่เกิดจากอาหาร อากาศ น้ำ และเป็นเฉพาะที่เข่ากับข้อเท้านั้น แบ่งเป็น ๒ ชนิด ได้แก่
๑. ลมจับโปงน้ำ อาการปวดมาก บวม แดง ร้อน และมีน้าในข้อ ขณะที่บวมและอักเสบจะมีความร้อนขึ้นเสมอ
๒ .ลมจับโปงแห้ง อาการบวม มีความร้อนไม่มากนัก บางครั้งมีแดงเล็กน้อย แต่จะมีสภาวะหัวเข่าติด ขาโก่ง อาการปวดน้อยกว่าลมจับโปงน้า
ดังนั้น งานแพทย์แผนไทย โรงพยาบาลย่านตาขาว จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมสุขภาพผู้สูงวัย...ใส่ใจข้อเข่าด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย ขึ้น เนื่องจากพบอุบัติการณ์ของโรคกระดูกและข้อเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เป็นสาเหตุสำคัญอันก่อให้เกิดความทุพพลภาพ มีผลกระทบสูงต่อคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและครอบครัว และเพื่อสนับสนุนโยบายของรัฐบาล ตอบสนองความต้องการของผู้รับบริการ และเพื่อพัฒนาระบบบริการด้านการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคทางแพทย์แผนไทยให้อยู่ในระดับที่ดีและมีประสิทธิภาพมากขึ้น
สถานการณ์
วัตถุประสงค์โครงการ
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถตรวจและประเมินอาการข้อเข่าเสื่อมได้
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้เรื่องยาสมุนไพรพอกเข่าและสามารถผลิตยาสมุนไพรพอกเข่าได้
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถประยุกต์ความรู้ไปดูแลด้านสุขภาพและให้บริการยาพอกเข่าเพื่อบำบัดอาการปวดแก่ผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบได้
- - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการฝึกปฏิบัติทำสมาธิบำบัด SKTและถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้
- - เพื่อพัฒนานวัตกรรม “ยาสมุนไพรพอกเข่า” ให้ผู้ป่วยและญาติสามารถทำเองได้และมีความพึงพอใจในการใช้งาน
กิจกรรม/การดำเนินงาน
- อบรมให้ความรู้
กลุ่มเป้าหมาย
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้ | |
|---|---|---|
| กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย | ||
| กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน | ||
| กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน | ||
| กลุ่มวัยทำงาน | ||
| กลุ่มผู้สูงอายุ | 60 | |
| กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ | ||
| กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด | ||
| กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง | ||
| กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ | ||
| กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง | ||
| สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)] |
ผลที่คาดว่าจะได้รับ
- ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถประเมินกลุ่มผู้สูงอายุที่มีปัญหาข้อเข่าเสื่อม สามารถประยุกต์ความรู้ไปดูแลด้านสุขภาพและให้บริการยาสมุนไพรพอกเข่าเพื่อบำบัดอาการปวดแก่ประชาชนในเขตพื้นที่รับผิดชอบได้
ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน
| วัตถุประสงค์ที่ตั้งไว้ ผลลัพธ์และตัวชี้วัดผลลัพธ์** กิจกรรมของโครงการ | ผลผลิต* | |
|---|---|---|
| ผลผลิตที่ตั้งไว้ | ผลผลิตที่เกิดขึ้นจริง | |
1. อบรมให้ความรู้ |
||
วันที่ 25 มิถุนายน 2562กิจกรรมที่ทำ1.ลงทะเบียนการเข้าร่วมโครงการ 2.ประเมินความรู้เรื่องข้อเข่าเสื่อม ด้วยแบบสอบถาม 3.ดำเนินกิจกรรม 3.1 ให้ความรู้เรื่องภาวะเข่าเสื่อม 3.2 อบรมเชิงปฏิบัติการยาพอกเข่า 3.3 อบรมความรู้การส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค (สมาธิบำบัด) ผลผลิต/ผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น1.กิจกรรมอบรมให้ความรู้เรื่องการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุข้อเข่าเสื่อมด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย 1.1 จัดอบรม อสม.ในเขตเทศบาลตำบลย่านตาขาว 5 ชุมชน ชุมชนละ 12 คน 1.2 ฝึกปฏิบัติการคัดกรองผู้สูงอายุข้อเข่าเสื่อม 1.3 ฝึกปฏิบัติการทำยาสมุนไพรพอกเข่าสูตรจับโปงน้ำ และสูตรจับโปงแห้ง 1.4 ฝึกปฏิบัติกายบริหารฤาษีดัดตน บรรเทาอาการปวดเข่า และฝึกสมาธิบำบัด SKT 1.5 ทดสอบประเมินความรู้หลังการอบรม 1.6 ให้ออกสำรวจผู้สูงอายุที่มีภาวะข้อเข่าเสื่อม ในชุมชนตนเอง คนละ 1 ราย โดยให้ยาสมุนไพรพอกเข่าไป 3 ชุด และให้การรักษาติดตามอาการ 3 ครั้ง ใน 1 สัปดาห์ 1.7 สอนกายบริหารผู้สูงอายุบรรเทาอาการปวดเข่า และสมาธิบำบัดท่าพื้นฐาน 1.8 แจ้งผลการรักษาโดยนำแบบบันทึกการรักษามาส่งแพทย์แผนไทย รพ.ย่านตาขาว 1.9 ก่อนการอบรม กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ความเข้าใจเรื่องตามโครงการ จำนวน 60 คน คิดเป็นร้อยละ 58 ของกลุ่มเป้าหมาย วัดผลโดยวิธีการทำแบบทดสอบ 1.10 หลังการอบรม กลุ่มเป้าหมายมีความรู้ความเข้าใจเรื่องตามโครงการ จำนวน 60 คน คิดเป็นร้อยละ 98 ของกลุ่มเป้าหมาย วัดผลโดยวิธีการทำแบบทดสอบหลังการอบรม
|
60 | 0 |
* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น
ส่วนที่ 2 ประเมินความพึงพอใจต่อความสำเร็จและปัญหาอุปสรรคในการดำเนินโครงการในภาพรวม
ผลการดำเนินโครงการ
สรุปผลการดำเนินโครงการ
ผลการดำเนินโครงการ/กิจกรรม:
ผลผลิตโครงการ
| วัตถุประสงค์ | สถานการณ์ | เป้าหมาย | ผลผลิต | อธิบาย | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถตรวจและประเมินอาการข้อเข่าเสื่อมได้ ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการตรวจประเมินการอาการข้อ เข่าเสื่อมได้ ร้อยละ 80 |
0.00 | |||
| 2 | - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้เรื่องยาสมุนไพรพอกเข่าและสามารถผลิตยาสมุนไพรพอกเข่าได้ ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการมีความรู้เรื่องยาสมุนไพรพอกเข่าและผลิตยาสมุนไพรได้ ร้อยละ 80 |
0.00 | |||
| 3 | - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถประยุกต์ความรู้ไปดูแลด้านสุขภาพและให้บริการยาพอกเข่าเพื่อบำบัดอาการปวดแก่ผู้สูงอายุในเขตพื้นที่รับผิดชอบได้ ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการสามารถให้บริการบำบัดอาการปวดเข่าแก่ผู้สูงอายุได้ ร้อยละ 80 - ผู้สูงอายุในเขตเทศบาลตำบลย่านตาขาวอาการปวดเข่าลดลง ร้อยละ 80 |
0.00 | |||
| 4 | - เพื่อให้ผู้เข้าร่วมโครงการฝึกปฏิบัติทำสมาธิบำบัด SKTและถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้ ตัวชี้วัด : - ผู้เข้าร่วมโครงการปฏิบัติสมาธิบำบัดและถ่ายทอดให้ผู้อื่นได้ ร้อยละ 80 |
0.00 | |||
| 5 | - เพื่อพัฒนานวัตกรรม “ยาสมุนไพรพอกเข่า” ให้ผู้ป่วยและญาติสามารถทำเองได้และมีความพึงพอใจในการใช้งาน ตัวชี้วัด : - ผู้ป่วยและญาติสามารถผลิตยาสมุนไพรพอกเข่าได้ ร้อยละ 80 |
0.00 |
ผู้เข้าร่วมโครงการ
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้(คน) | จำนวนที่เข้าร่วม(คน) | |
|---|---|---|---|
| จำนวนกลุ่มเป้าหมายทั้งหมด | 60 | ||
| กลุ่มเป้าหมาย | จำนวนที่วางไว้(คน) | จำนวนที่เข้าร่วม(คน) | |
| กลุ่มเป้าหมายจำแนกตามช่วงวัย | |||
| กลุ่มเด็กเล็กและเด็กก่อนวัยเรียน | - | ||
| กลุ่มเด็กวัยเรียนและเยาวชน | - | ||
| กลุ่มวัยทำงาน | - | ||
| กลุ่มผู้สูงอายุ | 60 | ||
| กลุ่มเป้าหมายจำแนกกลุ่มเฉพาะ | |||
| กลุ่มหญิงตั้งครรภ์และหญิงหลังคลอด | - | ||
| กลุ่มผู้ป่วยโรคเรื้อรัง | - | ||
| กลุ่มคนพิการและทุพพลภาพ | - | ||
| กลุ่มประชาชนทั่วไปที่มีภาวะเสี่ยง | - | ||
| สำหรับการบริหารหรือพัฒนากองทุนฯ [ข้อ 10(4)] | - |
บทคัดย่อ*
ปัญหาอุปสรรคและข้อเสนอแนะ
| ปัญหาและอุปสรรค | สาเหตุ | ข้อเสนอแนะ |
|---|---|---|
โครงการอบรมเชิงปฏิบัติการเพื่อเพิ่มศักยภาพ อสม. ในการดูแลสุขภาพผู้สูงอายุ ข้อเข่าเสื่อม ด้วยศาสตร์การแพทย์แผนไทย จังหวัด ตรัง
รหัสโครงการ 62-L8291-1-09
ได้ดำเนินกิจกรรมตามที่เสนอไว้เสร็จสมบูรณ์เรียบร้อยแล้ว
( นางจิตราวรรณ พึ่งพานิช )
ผู้รับผิดชอบโครงการ
......./............/.......