กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"ร่วมด้วยช่วยกันรักษ์ฟันของหนู ม.1 เทศบาลตำบลเทพา จังหวัดสงขลา" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลเทพา อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลเทพา ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
ร่วมด้วยช่วยกันรักษ์ฟันของหนู ม.1 เทศบาลตำบลเทพา

บทคัดย่อ

โครงการ " ร่วมด้วยช่วยกันรักษ์ฟันของหนู ม.1 เทศบาลตำบลเทพา " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลเทพา อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา รหัสโครงการ ระยะเวลาการดำเนินงาน 10 มิถุนายน 2562 - 30 กันยายน 2562 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 12,475.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลเทพา เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

สุขภาพฟันของเด็กมีความสัมพันธ์กับสุขภาพโดยรวมของเด็ก การมีสุขภาพฟันดี ฟันไม่ผุ ย่อมส่งผลดีในเรื่องการเคี้ยวอาหาร การพูด การยิ้มของเด็ก สิ่งเหล่านี้ช่วยสร้างความเชื่อมั่นในตนเองให้แก่เด็ก นอกจากนี้หากฟันน้ำนมหลุดไปตามวัยที่ควร จะทำให้ฟันแท้ขึ้นได้ตรง เด็กในช่วงปฐมวัยเป็นช่วงเวลาการพัฒนานิสัยในทุกๆด้าน ดังนั้นการส่งเสริมการดำเนินงานส่งเสริมสุขภาพช่องปากเด็กให้มีคุณภาพดีจึงมีความสำคัญยิ่ง เพื่อการบ่มเพาะสุขนิสัยการดูแลสุขภาพช่องปากที่ถูกต้องแก่เด็กตั้งแต่วัยเริ่มแรกของชีวิต ซึ่งจะต้องพัฒนาเป็นแบบแผนพฤติกรรมทันตสุขภาพที่ดีต่อเนื่องถึงเติบใหญ่ และสามารถดูแลสุขภาพตนเองได้ การดูแลสุขภาพช่องปากมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องดูแลตั้งแต่เด็กแรกคลอด เพราะหากเด็กมีพฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง ได้แก่ การหลับคาขวด การไม่ดื่มน้ำตามหลังจากดื่มนมขวด การดื่มนมที่มีรสหวาน หากเด็กมีพฤติกรรมเหล่านี้ติดเป็นนิสัยจนกระทั่งฟันงอกก็อาจส่งผลให้เด็กฟันผุ ซึ่งโรคฟันผุในเด็กนับเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญอย่างหนึ่งของประเทศไทย ก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพอนามัยของเด็ก ซึ่งวัยนี้เป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดในการเตรียมความพร้อมทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม สติปัญญา และเป็นพื้นฐานของการสร้างพฤติกรรมต่าง ๆ เพื่อการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ดีและมีคุณภาพในอนาคต ดังนั้นหากปล่อยให้เด็กมีสภาวะในช่องปากไม่ดี จะส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกายของเด็กได้ โดยเมื่อโรคฟันผุลุกลามถึงโพรงประสาทฟันหรือเมื่อเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดความเจ็บปวด เคี้ยวอาหารไม่ได้ มีผลกระทบต่อระบบทางเดินอาหาร และสภาพจิตใจ เนื่องจากอาการปวดฟันจะทำให้เด็กเกิดความเครียดทางอารมณ์ หงุดหงิดง่าย มีความวิตกกังวล เสียบุคลิกภาพและขาดความมั่นใจในการพูดคุย นอกจากนั้นยังจะส่งผลกระทบต่อครอบครัวและประเทศชาติด้วย เนื่องจากต้องเสียเวลาในการประกอบภารกิจการงาน ทำให้ขาดรายได้ และต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาที่มีมูลค่าสูงเริ่มแรกของชีวิต ซึ่งจะต้องพัฒนาเป็นแบบแผนพฤติกรรมทันตสุขภาพที่ดีต่อเนื่องถึงเติบใหญ่ และสามารถดูแลสุขภาพตนเองได้ การดูแลสุขภาพช่องปากมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องดูแลตั้งแต่เด็กแรกคลอด เพราะหากเด็กมีพฤติกรรมที่ไม่ถูกต้อง ได้แก่ การหลับคาขวด การไม่ดื่มน้ำตามหลังจากดื่มนมขวด การดื่มนมที่มีรสหวาน หากเด็กมีพฤติกรรมเหล่านี้ติดเป็นนิสัยจนกระทั่งฟันงอกก็อาจส่งผลให้เด็กฟันผุ ซึ่งโรคฟันผุในเด็กนับเป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญอย่างหนึ่งของประเทศไทย ก่อให้เกิดผลเสียต่อสุขภาพอนามัยของเด็ก ซึ่งวัยนี้เป็นช่วงเวลาที่สำคัญที่สุดในการเตรียมความพร้อมทั้งทางด้านร่างกาย จิตใจ สังคม สติปัญญา และเป็นพื้นฐานของการสร้างพฤติกรรมต่าง ๆ เพื่อการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่ดีและมีคุณภาพในอนาคต ดังนั้นหากปล่อยให้เด็กมีสภาวะในช่องปากไม่ดี จะส่งผลเสียต่อสุขภาพร่างกายของเด็กได้ โดยเมื่อโรคฟันผุลุกลามถึงโพรงประสาทฟันหรือเมื่อเกิดการอักเสบ ทำให้เกิดความเจ็บปวด เคี้ยวอาหารไม่ได้ มีผลกระทบต่อระบบทางเดินอาหาร และสภาพจิตใจ เนื่องจากอาการปวดฟันจะทำให้เด็กเกิดความเครียดทางอารมณ์ หงุดหงิดง่าย มีความวิตกกังวล เสียบุคลิกภาพและขาดความมั่นใจในการพูดคุย นอกจากนั้นยังจะส่งผลกระทบต่อครอบครัวและประเทศชาติด้วย เนื่องจากต้องเสียเวลาในการประกอบภารกิจการงาน ทำให้ขาดรายได้ และต้องเสียค่าใช้จ่ายในการรักษาที่มีมูลค่าสูงจากผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากระดับประเทศ ครั้งที่ 8 พ.ศ. 2560 พบว่า เด็กอายุ 3 ปี ซึ่งเป็นช่วงอายุที่มีฟันน้ำนมครบ 20 ซี่ในช่องปาก มีความชุกในการเกิดโรคฟันผุในฟันน้ำนม ร้อยละ 52.9 สำหรับอำเภอเทพา จังหวัดสงขลา จากการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปาก ในปี พ.ศ. 2561 พบว่า มีโรคฟันผุในเด็กอายุ 18 เดือน ร้อยละ 6.8 และเพิ่มขึ้นอย่างมากเป็นร้อยละ 58.3 ในเด็กอายุ 3 ปี ซึ่งพบว่ายังมีฟันผุอยู่ในเกณฑ์ที่สูงมากเมื่อเปรียบเทียบกับในระดับประเทศและในระดับจังหวัดสงขลา และจากการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากในเขตคลินิกเวชปฏิบัติครอบครัวและชุมชน ศูนย์ 1ในปี 2561 พบว่าเด็กอายุ 18 เดือน มีฟันผุร้อยละ 5.0 และมีฟันผุระยะเริ่มแรก ร้อยละ 30 นอกจากนี้พบว่า เด็กมีการดื่มนมเปรี้ยว นมหวานร้อยละ 70 ใช้ขวดนมร้อยละ 62.5 กินขนมที่มีแป้งและน้ำตาลเป็นส่วนประกอบร้อยละ 87.5 และพบว่ามีเด็กเพียงร้อยละ 70 ที่ได้รับการแปรงฟันก่อนนอน และร้อยละ 65 ได้รับการแปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้งต่อวัน และเมื่อสำรวจสภาวะช่องปากของเด็ก ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก ตำบลเทพา อำเภอเทพา จังหวัดสงขลา ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2561 จากการสำรวจในเด็กจำนวน 373 คน พบมีฟันน้ำนมผุ 283 คน คิดเป็นร้อยฟละ 75.87 ซึ่งจะเห็นได้ว่าเด็กในศพด.มีฟันผุเพิ่มขึ้นสูงมากเมื่อเปรียบเทียบจากเด็ก 18 เดือน สาเหตุส่วนหนึ่งอาจเนื่องมาจากพฤติกรรมการทำความสะอาดช่องปากและการบริโภคอาหารที่ไม่เหมาะสมของเด็ก
ดังนั้น ผู้ที่มีส่วนสำคัญที่จะทำให้การดูแลสุขภาพช่องปากของเด็กเป็นไปได้ด้วยดีอย่างต่อเนื่องก็คือ สถาบันครอบครัวซึ่งเป็นส่วนสำคัญของปัญหาพฤติกรรมสุขภาพด่านแรก ในขณะเดียวกันก็มีอิทธิพลต่อการบริโภคของเด็ก ๆ ดังนั้น กลุ่มงาน ทันตกรรม โรงพยาบาลเทพา จึงได้จัดทำโครงการร่วมด้วยช่วยกันรักษ์ฟันของหนู ม.1 เทศบาลตำบลเทพา โดยให้ผู้ปกครองที่เลี้ยงดูเด็กมีส่วนร่วมในการดูแลเด็กให้มากที่สุด มีเจ้าหน้าที่สาธารณสุข และอสม. เป็นผู้สนับสนุนและผลักดันให้เกิดพฤติกรรมการเลี้ยงดูที่ถูกต้อง และจะเป็นส่วนช่วยให้เกิดความเข้มแข็งในประเด็นสุขภาพอื่น ๆ ต่อไปด้วย เพื่อเป้าหมายที่สำคัญคือการลดโรคฟันผุในเด็กเล็ก และนำไปสู่การมีคุณภาพชีวิตที่ดีทั้งของเด็กและผู้ปกครอง

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้ผู้ปกครองเด็ก 0-2 ปี มีความรู้ที่ถูกต้องและสามารถแปรงฟันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
2. . เพื่อให้เด็ก 0-2 ปี ที่ฟันขึ้นแล้วได้รับการทาฟลูออไรด์วานิช
3. เพื่อลดการเกิดโรคฟันผุระยะเริ่มแรกในเด็ก 0-2 ปี

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. ประชุมเจ้าหน้าที่สาธารณสุข และอสม. รับสมัครอสม.พี่เลี้ยงแต่ละหมู่บ้าน
2. ประชุม อสม. พี่เลี้ยง เพื่อให้ความรู้การดูแลสุขภาพช่องปากและฝึกการแปรงฟันในเด็ก 0-2 ปี และร่วมกันกำหนด บทบาท อสม.พี่เลี้ยง
3. ประชุมแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในกลุ่มผู้ปกครองเด็ก 0-2 ปี
4. - ทันตบุคลากร และอสม. เยี่ยมบ้านเพื่อฝึกการทำความสะอาดช่องปากเด็ก ตรวจช่องปากเด็ก และทาฟลูออไรด์วานิชในกรณีที่ผู้ปกครองไม่ได้มาร่วมกิจกรรม
5. ประเมินและติดตามผลการดำเนินงาน
6. - มอบรางวัลแก่เด็กและผู้ปกครองที่มาเข้าร่วมกิจกรรมอย่างสม่ำเสมอโดยไม่ต้องติดตาม
7. ประเมินและติดตามผลการดำเนินงาน
8. สรุปผลการดำเนินงาน

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. เกิดการเรียนรู้และทักษะในการดูแลช่องปากทั้งผู้ปกครองและลูก สามารถป้องกันโรคฟันผุได้ ลดต้นทุนภาระค่าใช้จ่ายด้านการรักษาพยาบาล     2. เกิดเครือข่ายการสร้างเสริมสุขภาพในการดูแลทันตสุขภาพ     3. เป็นแนวทางในการวางแผนทันตสาธารณสุขในเด็ก 0-2 ปี
       4. ฟันผุของเด็กอายุ 3 ปี ลดลง

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น