กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการส่งเสริมสุขภาพงานอนามัยแม่และเด็ก ลูกเกิดรอดแม่ปลอดภัย และภาวะทุพโภชนาการเด็ก จังหวัดสงขลา" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลคูหาใต้ อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลคูหาใต้ ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการส่งเสริมสุขภาพงานอนามัยแม่และเด็ก ลูกเกิดรอดแม่ปลอดภัย และภาวะทุพโภชนาการเด็ก

บทคัดย่อ

โครงการ " โครงการส่งเสริมสุขภาพงานอนามัยแม่และเด็ก ลูกเกิดรอดแม่ปลอดภัย และภาวะทุพโภชนาการเด็ก " ดำเนินการในพื้นที่ ตำบลคูหาใต้ อำเภอรัตภูมิ จังหวัดสงขลา รหัสโครงการ 64-L8402-1-08 ระยะเวลาการดำเนินงาน 1 ธันวาคม 2563 - 28 กุมภาพันธ์ 2564 ได้รับการสนับสนุนงบประมาณจำนวน 36,800.00 บาท จาก กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลตำบลคูหาใต้ เพื่อใช้ในการดำเนินกิจกรรมโครงการ หลังจากสิ้นสุดระยะเวลาโครงการ ผลที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานปรากฏดังนี้

โครงการนี้ยังไม่มีการเขียนหรือแก้ไขบทคัดย่อ

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ภาวะสุขภาพและการพัฒนาการเด็กเป็นสิ่งสำคัญที่สะท้อนให้เห็นศักยภาพของคนไทยทั้งด้านร่างกาย จิตใจ สติปัญญา โดยเริ่มตั้งแต่ตั้งครรภ์ มารดาต้องมีความพร้อมและมีภาวะสุขภาพสมบูรณ์ทั้งร่างกายและจิตใจ เพื่อให้เด็กได้รับสารอาหารทั้งเชิงปริมาณและคุณภาพ เพราะภาวะการขาดสารอาหารของมารดาจะมีผลต่อพัฒนาการ และสติปัญญาของเด็กแรกเกิด ปี พ.ศ.2561 กรมสุขภาพจิตได้มีการสำรวจสถานการณ์ระดับสติปัญญาเด็กไทยวัยเรียน ชั้นประถมศึกษาปีที่ 1 พบว่า ระดับสติปัญญาเฉลี่ยเท่ากับ 94.73 ต่ำลงเกือบ 3 จุด เมื่อเทียบกับการสำรวจในปี พ.ศ. 2559 (ระดับสติปัญญาเฉลี่ย 98.2) และนมแม่มีความสำคัญต่อทารกเพราะนอกจากจะให้สารอาหารที่ครบถ้วน สร้างภูมิต้านทาน สติปัญญาให้กับบุตรแล้ว ยังสร้างความรักความอบอุ่นให้กับบุตรด้วย ภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตเหล็กในหญิงตั้งครรภ์นอกจากทำให้มารดาและทารกแรกคลอดมีอัตราการตายและเกิดภาวะแทรกซ้อนสูงกว่าปกติ เช่น ภาวการณ์คลอดก่อนกำหนด การแท้ง ทารกตายในครรภ์ ความดันโลหิตสูงในระยะตั้งครรภ์เป็นต้น ภาวะโภชนาการเด็กไทยอายุต่ำกว่า 5 ปี ในภาพรวมดีขึ้นมาก แต่สถานการณ์ที่น่าเป็นห่วงตอนนี้ คือ ภาวะโภชนาการเกิน เด็กอ้วนมีจำนวนมากขึ้น โดยเฉพาะเด็กในเมืองใหญ่ ซึ่งเด็กที่อ้วนตั้งแต่เล็ก มีแนวโน้มจะโตไปแล้วเป็นโรคอ้วนมากกว่า หลักใหญ่ๆที่พ่อแม่ควรใส่ใจ คือ ต้องลดหวาน ลดเค็ม ลดมัน อาหารที่ลูกกินต้องลดสามรสชาตินี้ให้ได้ แล้วสอนให้เลือกกินอาหารที่มีประโยชน์ และสร้างนิสัยการกินที่ดีให้ลูก พบว่า ร้อยละ 10.5 ของเด็กไทยอายุต่ำกว่า 5 ปี มีภาวะเตี้ยปานกลางถึงมาก และร้อยละ 2.6 อยู่ในเกณฑ์เตี้ยมาก ภาวะเตี้ยมีสาเหตุมาจากการกินอาหารไม่พอ หรือมีการเจ็บป่วยเรื้อรังโภชนาการที่ช่วยส่งเสริมความสูงตั้งแต่วัยเด็ก ได้แก่ โปรตีน และแคลเซียม ซึ่งเป็นสารอาหารสำคัญ รวมทั้งแร่ธาตุอื่นๆ เช่น ฟอสฟอรัส สังกะสี เหล็ก ทองแดง แมงกานีส และวิตามินซี วิตามินดี โภชนาการมีผลต่อระดับสติปัญญา พบว่า สารอาหารที่มีการศึกษาถึงผลที่มีต่อสติปัญญาของเด็ก มี 6 กลุ่มจากอาหารห้าหมู่และนม 1.โอเมก้า 3 2.วิตามินบี, โฟลิก โคลีน ช่วยสร้างสมอง ช่วยพัฒนาด้านภาษา ช่วยเรื่องความจำและความสามารถในการเรียนรู้ 3.สังกะสี ช่วยเรื่องความมีสมาธิจดจ่อ 4.เหล็ก 5.ไอโอดีน สองกลุ่มนี้เป็นตัวเพิ่มประสิทธิภาพการทำงานของสมอง 6.วิตามินรวมและเกลือแร่ ตัวอย่างอาหารบำรุงสมองเด็กเล็กที่มีสารอาหารที่กล่าวมา เช่น ข้าวกล้อง ขนมปังโฮลวีต ไข่ นม ปลาทะเล หมู ไก่ ตับ กุ้ง แครอท ฟักทอง มะเขือเทศ ถั่วต่างๆ ผักใบเขียว เป็นต้น รู้อย่างนี้แล้วโภชนาการช่วงแรกของชีวิตก็คือการกินอาหารห้าหมู่และนม โดยกินให้มีความหลากหลายเพื่อร่างกายได้รับสารอาหารที่ครบถ้วนและสมดุล   จากข้อมูลงานอนามัยแม่และเด็ก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งมะขามย้อนหลัง 3 ปี พบว่า หญิงตั้งครรภ์ จำนวน 3,522 และ 16 คน พบว่า หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์ครั้งแรกก่อน 12 สัปดาห์ คิดเป็นร้อยละ 88.57, 86.36 และ 93.75 หญิงตั้งครรภ์ได้รับการดูแลก่อนคลอด 5 ครั้ง ตามเกณฑ์คิดเป็นร้อยละ 80, 71.43 และ 86.67 หญิงตั้งครรภ์ได้รับยาเม็ดเสริมไอโอดีน ธาตุเหล็ก และกรดโฟลิก คิดเป็นร้อยละ 87.88, 92.86 และ 100 หญิงหลังคลอดได้รับการดูแลครบ 3 ครั้ง ตามเกณฑ์คิดเป็นร้อยละ 93.94, 95.45 และ 100 ภาวะโลหิตจางคิดเป็นร้อยละ 18.18, 17.86 และ 16.67 ทารกแรกเกิดน้ำหนักน้อยกว่า 2,500 กรัม คิดเป็นร้อยละ 9.26, 6.25 และ 3.57 และเด็ก 0-5 ปี จำนวน 232 คน จากการตรวจภาวะโภชนาการประจำปี 2563 ไตรมาสที่ 1 พบว่า ภาวะโภชนาการส่วนใหญ่มีภาวะโภชนาการสมส่วน ร้อยละ 93.97 เด็กมีภาวะโภชนาการสูงอายุกว่าเกณฑ์ 4 คน คิดเป็นร้อยละ 1.72 และมีภาวะโภชนาการต่ำกว่าเกณฑ์ จำนวน 10 คน คิดเป็นร้อยละ 4.31 ควรเร่งส่งเสริมโภชนาการอย่างเร่งด่วน และพบว่า จากการตรวจพัฒนาการสมวัยเด็ก 0-5 ปี ในพื้นที่ ประจำปี 2563 พบว่า เด็กในพื้นที่มีพัฒนาการล่าช้า จำนวน 8 คน   โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบลทุ่งมะขาม ตระหนักและเล็งเห็นถึงความสำคัญของการดำเนินงานอนามัยแม่และเด็ก จึงได้ดำเนินการจัดทำโครงการฉบับนี้ขึ้น เพื่อส่งเสริมและเฝ้าระวังภาวะสุขภาพของมารดาและะทารก เพื่อส่งเสริมภาวะโภชนาการแก่เด็กที่มีปัญหาภาวะโภชนาการ เฝ้าระวังและส่งเสริมพัฒฯาการเด็กในพื้นที่ เพื่อป้องกันการเกิดโรคและเพื่อวางพื้นฐานการเป็นประชากรที่มีคุณภาพต่อไปได้

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์รายใหม่ฝากครรภ์ก่อน 12 สัปดาห์
2. เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ที่มีภาวะเสี่ยงได้รับการดูแลตามเกณฑ์คุณภาพ
3. เพื่อให้หญิงตั้งครรภ์ฝากครรภ์คุณภาพ ครบ 5 ครั้งตามเกณฑ์
4. เพื่อให้มารดาและทารกหลังคลอดได้รับการดูแลตามเกณฑ์คุณภาพ
5. เพื่อเพิ่มความรู้ภาวะโภชนาการและการใช้เครื่องมือตรวจพัฒนาการที่ถูกต้อง
6. เพื่อเฝ้าระวังและติดตามภาวะโภชนาการในเด็กที่อายุ 0-5 ปี ให้มีภาวะโภชนาการที่ดีขึ้น
7. เพื่อให้มีเครื่องมือในการติดตามภาวะโภชนาการที่มีมาตรฐานและเพียงพอต่อชุมชน

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. ประชุมชี้แจงแผนงานโครงการ
2. ประสานศูนย์พัฒนาเด็กเล็ก
3. ให้ความรู้ผ่านสื่อประชาสัมพันธ์ในชุมชน
4. อบรมให้ความรู้หญิงตั้งครรภ์
5. อบรมฟื้นฟูความรู้แก่ อสม.และผู้นำชุมชน
6. อสม.ลงพื้นที่ค้นหาหญิงตั้งครรภ์รายใหม่
7. เก็บรวบรวมข้อมูลและสรุปผลการดำเนินการคัดกรอง
8. ส่งเสริมภาวะโภชนาการ
9. ติดตามดูแลหญิงตั้งครรภ์
10. ติดตามภาวะโภชนาการเด็ก
11. มารดาและทารกหลังคลอดได้รับการเยี่ยมบ้าน
12. ประเมินผล

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. มารดาและทารกหลังคลอดมีสุขภาพสมบูรณ์แข็งแรง
2. เด็ก 0-5 ปี ในพื้นที่มีภาวะโภชนาการสมส่วน มีพัฒนาการสมวัย

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น