กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

3. สถานการณ์

องค์การอนามัยโลก (World Health Organization ; WHO) ได้สำรวจพบว่า โรคที่มีส่วนทำให้ประชากรเสียชีวิตมากที่สุดถึงร้อยละ 70 คือ โรคไม่ติดต่อเรื้อรัง หรือ non-communicable diseases ; NCDs (WHO, 2019 ) เช่น โรคหัวใจและหลอดเลือด โรคมะเร็ง โรคเบาหวาน โรคปอดอุดกั้นเรื้อรัง โรคอ้วน เป็นต้น ซึ่งสาเหตุมาจากพฤติกรรมการใช้ชีวิต เช่น การขาดการออกกำลังกาย ดื่มแอลกอฮอล์ สูบบุหรี่ รับประทานอาหารที่ไม่ดีต่อสุขภาพ ความเครียด เป็นต้น การออกกำลังกายแบบแอโรบิกเป็นพื้นฐานสำคัญอันดับแรกของการพัฒนาสมรรถภาพร่างกาย (วายุ, 2562) จากงานวิจัยพบว่า การออกกำลังกายแบบแอโรบิกอย่างสม่ำเสมอจะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรัง ช่วยให้การบีบตัวของหัวใจดีขึ้น ความตึงตัวของหลอดเลือดลดลง มีการขยายตัวมากขึ้น ช่วยเพิ่มระดับไขมันดี (HDL-C) และลดระดับไตรกลีเซอไรด์ได้ ทั้งนี้จะต้องเป็นการออกกำลังกายในระดับปานกลาง โดยในขณะออกกำลังกายจะเพิ่มการเผาผลาญอย่างน้อยร้อยละ 40 - 60 ของความต้องการออกซิเจนสูงสุด และต้องมีการออกกำลังกายอย่างต่อเนื่องวันละ 30 - 45 นาที เป็นเวลา 3 - 4 วัน ใน 1 สัปดาห์จะสามารถลดความดันโลหิตได้ 4 - 9 มิลลิเมตรปรอท (นิพพาภัทร์, จิณวัตร และบุปผา, 2560) ดังนั้น การป้องกันที่สามารถลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคไม่ติดต่อเรื้อรังได้วิธีหนึ่งคือการออกกำลังกาย ในปัจจุบันการออกกำลังกายเพื่อส่งเสริมสุขภาพนั้น ได้รับความสนใจเพิ่มมากขึ้นจากประชาชนเกือบทุกเพศทุกวัย โดยส่วนใหญ่มุ่งเน้นออกกำลังกายเพื่อให้ร่างกายแข็งแรง จากการทำแบบสอบถามออนไลน์เกี่ยวกับการออกกำลังกายของกระทรวงการท่องเที่ยวและกีฬาประจำวันที่ 4 กุมภาพันธ์ 2564 เวลา 20.39 น. คนที่ไม่ออกกำลังกายหรือออกกำลังกายน้อยมีจำนวน 57,122 คน คิดเป็นร้อยละ 46.8คนที่ออกกำลังกายบางครั้งจำนวน 8,783 คน คิดเป็นร้อยละ 7.2 และคนที่ออกกำลังกายเป็นประจำจำนวน 56,124 คน คิดเป็นร้อยละ 46.0 จากผู้ตอบแบบสอบถามจำนวน 122,029 คน พบว่ามีคนจำนวนมากกว่าครึ่งที่ไม่การออกกำลังกายซึ่งจะส่งผลต่อภาวะสุขภาพของคนไทยในอนาคตได้
จากการสำรวจแบบสอบถามพฤติกรรมสุขภาพในกลุ่มตัวอย่าง หมู่ 2 บ้านโหนด ตำบลคลองหลา จำนวน 67 คน พบว่า ประชากรในชุมชนจำนวน 46 คน คิดเป็นร้อยละ 68.66 มีโรคประจำตัว โดยโรคที่พบ 3 ลำดับแรก ได้แก่ ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง และเบาหวาน และประชากรมีพฤติกรรมไม่ออกกำลังกาย จำนวน 31 คน คิดเป็นร้อยละ 46.27 อีกทั้งจากการสอบถามส่วนใหญ่พบว่าประชากรยังคงขาดความรู้ความเข้าใจในเรื่องของการออกกำลังกายที่ถูกต้อง ก่อให้เกิดปัญหาสุขภาพของคนในชุมชน การส่งเสริมการออกกำลังกายในชุมชนจึงถือเป็นการจัดปัจจัยเอื้อที่สำคัญ ฉะนั้นการเสริมสร้างสุขภาพโดยเฉพาะการออกกำลังกายของประชากรก็ต้องมีการดำเนินการอย่างต่อเนื่อง ประกอบกับประชากรมีความรู้ในการดูแลตนเองอย่างถูกต้อง มีความใส่ใจในสุขภาพที่ดี หากมีชมรมอาสาสมัครสาธารณสุขเป็นแกนนำหลักในการออกกำลังกาย เพื่อสร้างเสริมสุขภาพภาวะร่างกายของประชาชนในพื้นที่ นำไปสู่การมีสุขภาพร่างกายสมบูรณ์เเข็งแรง เกิดเป็นภาคีเครือข่ายสร้างสุขภาพและส่งผลให้ประชาชนคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น เนื่องจากชุมชนบ้านโหนดมีศิลปะการแสดงที่หลากหลาย มีครูสอนมโนราห์อยู่ในชุมชนซึ่งเป็นศิลปะที่เป็นเอกลักษณ์ที่พบเห็นได้เฉพาะภาคใต้ของไทย จึงได้นำการรำมโนราห์มาประยุกต์กับการออกกำลังกายที่เรียกว่า “โนราบิก” เป็นการประยุกต์ศิลปะท่ารำของมโนราห์มาเป็นการเต้นแอโรบิก เพื่อคนในชุมชนสามารถมีกิจกรรมการออกกำลังกายด้วยความเพลิดเพลิน และคุ้นเคยกับเสียงเพลงมโนราห์ ซึ่งโนราบิกยังเป็นการออกกำลังกายที่เหมาะสมกับทุกช่วงวัย เนื่องจากเน้นการขยับร่างกายโดยใช้กล้ามเนื้อมัดใหญ่ เอ็น ข้อต่อที่ไม่ต้องใช้แรงกระแทกของร่างกาย มีการเคลื่อนไหวร่างกายได้ทุกส่วน ส่งผลดี ต่อระบบการหายใจ และการไหลเวียนโลหิต (บุญประจักษ, รัถยานภิศ, วัลลภา, และเบญจวรรณ, 2562) และตารางเก้าถูกนำมาใช้ในการยืดเหยียดและคลายกล้ามเนื้อทั้งก่อนและหลังการออกกำลังกายโนราบิก ซึ่งจะช่วยเพิ่มออกซิเจนไปเลี้ยงร่างกายมากขึ้น ส่งเสริมให้ประสิทธิภาพในการออกกำลังกายดียิ่งขึ้น
จากการจัดประชาคมและสอบถามความคิดเห็นจากกลุ่มผู้นำชุมชน จำนวน 16 คน เมื่อวันพุธที่ 3 กุมภาพันธ์ 2564 ณ ศาลาอเนกประสงค์ประจำหมู่ที่ 2 มีมติที่จะแก้ปัญหาเรื่องการออกกำลังกายเพื่อป้องกันการเกิดโรคเรื้อรังของสมาชิกในชุมชน จำนวน 11 คน คิดเป็นร้อยละ 68.75 ดังนั้นทางกลุ่มอาสาสมัครสาธารณสุขหมู่ที่ 2 บ้านโหนด ร่วมกับนักศึกษาคณะพยาบาลศาสตร์ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ วิทยาเขตหาดใหญ่ จึงจัดทำโครงการ “บ้านโหนดร่วมแรงสร้างแกนนำ รำโนราบิก ขยับอีกนิดด้วยตาราง 9 ช่อง” เพื่อส่งเสริมการมีสุขภาวะสุขภาพที่ดีต่อชุมชน องค์กร และสังคม อีกทั้งสร้างผู้นำออกกำลังกายให้มีทักษะในการถ่ายทอดที่ถูกต้องและเป็นการกระตุ้นให้เกิดความตระหนักและตื่นตัวเห็นความสำคัญของการออกกำลังกายของสมาชิกในชุมชน เมื่อชุมชนมีสุขภาวะสุขภาพที่ดีย่อมส่งผลต่อการพัฒนาชุมชน องค์กร สังคม ประเทศชาติให้มีศักยภาพและมีความเจริญก้าวหน้าในทุกๆ ด้านต่อไป