กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการแกนนำสูงวัย ฟันสวย ยิ้มใส ใส่ใจสุขภาพช่องปาก จังหวัดพัทลุง" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลเขาปู่ อำเภอศรีบรรพต จังหวัดพัทลุง

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.เขาปู่ ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการแกนนำสูงวัย ฟันสวย ยิ้มใส ใส่ใจสุขภาพช่องปาก

บทคัดย่อ

โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) เพื่อส่งเสริมสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ ตำบลเขาปู่

ผลการดำเนินงานที่สำคัญ ได้แก่ (1) กิจกรรมที่ 1การสำรวจตนเองและค้นหาปัญหา กิจกรรมที่ 2การตรวจสุขภาพช่องปาก กิจกรรมที่ 3ให้ความรู้และฝึกทักษะในการดูแลสุขภาพช่องปากเชิงปฏิบัติการ กิจกรรมที่ 4ให้การส่งเสริมการป้องกันโรคเบื้องต้น

ปัญหา/อุปสรรค 1.เนื่องจากสถานการณ์โควิด-19 ทำให้ไม่สามารถดำเนินกิจกรรมสำรวจสุขภาวะช่องปากและทำการส่งเสริมป้องกันโรคอย่างเต็มที่ แนวทางการแก้ไข 1.หลังจากสถานการณ์โควิด-19 ดีขึ้น เร่งการดำเนินกิจกรรมสำรวจสุขภาวะช่องปากและทำการส่งเสริมป้องกันโรค รวมถึงให้การรักษาปัญหาช่องปากในประชากรผู้สูงอายุทั้งในกลุ่มติดสังคม ติดบ้าน และติดเตียงอย่างต่อเนื่อง

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

ผู้สูงอายุเป็นกลุ่มประชากรที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในสังคมไทยที่ทุกฝ่ายต้องให้ความสำคัญ ให้การยกย่องนับถือเนื่องจากเป็นกลุ่มบุคคลที่เคยเป็นกำลังสำคัญในการพัฒนาประเทศ สำหรับประเทศไทยสัดส่วนประชากรผู้สูงอายุได้เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว กลุ่มผู้สูงอายุจึงเป็นกลุ่มเป้าหมายเฉพาะที่สังคมจำเป็นต้องเตรียมการและนำไปสู่การใช้ชีวิตประจำวันอย่างมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น สุขภาพช่องปากจัดเป็นองค์ประกอบหนึ่งที่สำคัญของสุขภาพโดยรวม ผู้สูงอายุมีการเปลี่ยนแปลงทางสรีระวิทยาในช่องปากและเนื้อเยื่อ เช่น น้ำลาย การรับรส เนื้อเยื่ออ่อนและเนื้อเยื่อแข็งในช่องปากรวมถึงฟัน เป็นต้น ซึ่งส่งผลให้เกิดโรคในช่องปากได้ง่ายขึ้น ซึ่งประเด็นปัญหาสุขภาพช่องปากที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ได้แก่ การสูญเสียฟัน ฟันผุและรากฟันผุ โรคปริทันต์ แผลและมะเร็งช่องปาก สภาวะน้ำลายแห้ง ฟันสึก และสภาวะช่องปากอื่น ๆ ที่สัมพันธ์กับโรคทางระบบ จากผลการสำรวจสภาวะสุขภาพช่องปากระดับประเทศครั้งที่ 8 ในปี 2560 ที่ได้ทำการสำรวจในผู้สูงอายุพบว่ามีปัญหาการสูญเสียฟันที่ส่งผลให้ประสิทธิภาพการบดเคี้ยวลดลงอย่างชัดเจน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงของภาวะขาดสารอาหาร การมีปัญหาในการสื่อสาร การเข้าสังคม รวมถึงการมีปัจจัยเสี่ยงร่วมกันระหว่างโรคเรื้อรังกับโรคในช่องปาก โดยที่การสูญเสียฟันโดยเฉพาะการสูญเสียฟันทั้งปากในกลุ่มอายุ 80-85 ปี เพิ่มสูงขึ้นถึงร้อยละ 31.0 ส่วนฟันถาวรที่เหลืออยู่จำนวนหนึ่งก็มีปัญหา ซึ่งในจำนวนนี้มีฟันผุที่ไม่ได้รับการรักษาคิดเป็นร้อยละ52.6 และโรคปริทันต์อักเสบร้อยละ 36.3 โดยที่รอยโรคเหล่านี้มีการสะสมมาก่อนเข้าสู่วัยสูงอายุ และมีความรุนแรงเพิ่มขึ้นตามเวลาที่ผ่านไป ซึ่งโรคในช่องปากเหล่านี้ก็สามารถนำไปสู่การสูญเสียฟันในกลุ่มผู้สูงอายุได้อีกเช่นกัน นอกจากนี้การตรวจเนื้อเยื่อในช่องปากของผู้สูงอายุพบว่าบางส่วนมีเนื้อเยื่อที่ผิดปกติ ซึ่งแม้จะพบจำนวนไม่มากแต่หากไม่ได้รับการดูแลรักษาที่ถูกต้อง อาจเกิดการเปลี่ยนแปลงเป็นมะเร็งช่องปากได้
ผลการสำรวจเป็นไปในทางเดียวกันกับผู้สูงอายุในอำเภอศรีบรรพต จังหวัดพัทลุง ดังนั้นผู้สูงอายุจึงจำเป็นต้องได้รับการดูแลรักษาสุขภาพช่องปากอย่างเหมาะสมเพื่อลดโอกาสการเกิดความเจ็บปวด การสูญเสียฟัน ซึ่งส่งผลต่อระบบสุขภาพ และคุณภาพชีวิตโดยรวมของผู้สูงอายุ โดยวิธีการป้องกันโรคในช่องปากสำคัญ คือการทำความสะอาดช่องปากด้วยวิธีการที่เหมาะสม ร่วมกับการส่งเสริมทันตสุขภาพโดยวิธีการให้ความรู้และวิธีปฏิบัติในการดูแลตนเองแก่ผู้ป่วย รวมถึงการให้ความสำคัญในการตรวจคัดกรองรอยโรคและลดปัจจัยเสี่ยงที่เกี่ยวข้อง ดังนั้นเพื่อเพิ่มประสิทธิผลในการลดการสูญเสียฟันในกลุ่มผู้สูงอายุ แผนกทันตกรรมโรงพยาบาลศรีบรรพตจึงเล็งเห็นความสำคัญของสุขภาพปากและฟัน จึงเห็นสมควรส่งเสริมให้ผู้สูงอายุของชมรมผู้สูงอายุตำบลเขาปู่มีความรู้ในการดูแลสุขภาพช่องปากอย่างถูกวิธี มีสุขภาพช่องปากดี จึงได้จัดทำโครงการ แกนนำสูงวัย ฟันสวย ยิ้มใส ใส่ใจสุขภาพช่องปาก เพื่อเป็นการส่งเสริมสุขภาพช่องปากผู้สูงอายุ สามารถดูแลสุขภาพช่องปากตนเองได้และสามารถเป็นกระบอกเสียงในการดูแลสุขภาพช่องปากจากสูงวัยสู่ทุกวัย โดยสามารถให้ความรู้แก่คนในครอบครัวหรือแม้แต่เพื่อนวัยเดียวกัน ซึ่งในระยะยาวจะส่งผลให้คนรุ่นหลังสามารถดูแลสุขภาพช่องปากของตนเองอย่างเหมาะสมซึ่งจะลดการสูญเสียฟัน และส่งเสริมให้คุณภาพชีวิตโดยรวมดียิ่งขึ้นต่อไป

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. เพื่อส่งเสริมสุขภาพช่องปากในผู้สูงอายุ ตำบลเขาปู่

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมที่ 1การสำรวจตนเองและค้นหาปัญหา กิจกรรมที่ 2การตรวจสุขภาพช่องปาก กิจกรรมที่ 3ให้ความรู้และฝึกทักษะในการดูแลสุขภาพช่องปากเชิงปฏิบัติการ กิจกรรมที่ 4ให้การส่งเสริมการป้องกันโรคเบื้องต้น

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1 ผู้สูงอายุมีความรู้เรื่อง โรคในช่องปากและการดูแลช่องปากได้อย่างถูกต้อง 2 ผู้สูงอายุมีทักษะในการดูแลสุขภาพช่องปากของตนเองได้อย่างถูกต้องและสามารถเป็นกระบอกเสียงในการดูแลสุขภาพช่องปากแก่ผู้อื่นได้ 3 เพื่อตรวจสุขภาพช่องปากของผู้สูงอายุภายในชมรมผู้สูงอายุและให้การส่งเสริมการป้องกันโรคเบื้องต้น

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น