กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการส่งเสริมความรู้และคัดกรองโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงในชุมชน ปี 2568 จังหวัด" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล เทศบาลเมืองพัทลุง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการส่งเสริมความรู้และคัดกรองโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงในชุมชน ปี 2568

บทคัดย่อ

โครงการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ ส่งเสริมความรู้เรื่องโรคเบาหวาน /ความดันโลหิตสูงและคัดกรองประเมินความเสี่ยงด้านสุขภาพแก่กลุ่มเป้าหมายพร้อมทั้งสร้างกระแสให้เกิดความตระหนักถึงความสำคัญของการรับบริการคัดกรองและรับรู้วิธีลดความเสี่ยงของการเกิดโรคเรื้อรัง ให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อโรค Metabolic ได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสมและกลุ่มเสี่ยงที่สงสัยเป็นโรคได้รับการส่งต่อและรักษาตามแผนการดูแล ผลการดำเนินงานที่สำคัญ
1.กิจกรรมเตรียมงานก่อนดำเนินการ
-ประชุมชีี้แจงการดำเนินงานโครงการแก่ อสม. แกนนำชุมชน เจ้าหน้าที่ประจำชุมชน ทั้ง 45 ชุมชน พร้อมจัดทำแผนการออกคัดกรองรายชุมชน -จัดสำรวจ/จัดทำทะเบียนกลุ่มเป้าหมายที่ต้องคัดกรอง เตรียมเอกสารการคัดกรอง จัดซื้อจัดจ้างเวชภัณฑ์ทางการแพทย์ -ประชาสัมพันธ์แผนงาน/โครงการ งบประมาณ *ค่าถ่ายเอกสาร แบบฟอร์มคัดกรอง จำนวน 6,870 ชุด *แถบตรวจน้ำตาลในเลือด 9,870 แถบ

2.กิจกรรม ตรวจคัดกรอง -ตรวจคัดกรองกลุ่มเป้าหมายในแต่ละชุมชนโดยซักประวัติพฤติกรรมสุขภาพ ชั่งน้ำหนัก วัดส่วนสูง รอบเอว ดัชนีมวลกาย วัดความดันโลหิต วัดระดับน้ำตาลในเลือด แปลผลการคัดกรอง -ให้ความรู้เรื่องโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงแก่กลุ่มเป้าหมาย -คัดกรองตามแนวทางการประเมินความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด -จัดทำทะเบียนกลุ่มเสี่ยงเบาหวานและกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูง -ติดตามกลุ่มเสี่ยงเบาหวานและกลุ่มเสี่ยงความดันโลหิตสูงโดยเจ้าหน้่าที่และ อสม.เพื่อเข้ารับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมพร้อมให้คำแนะนำผู้ที่มีความเสี่ยง -ส่งต่อในรายที่มีผลการตรวจคัดกรองผิดปกติ ติดตามผลการรักษาภายหลังการส่งต่อ -บันทึกผลการคัดกรองในโปรแกรม JHCIS

3.ประเมินผลสรุปและประเมินโครงการ -ผลการดำเนินงานคัดกรองเบาหวาน กลุ่มเป้าหมายได้รับการคัดกรองร้อยละ 92.95 พบเป็นกลุ่มปกติ ร้อยละ 86.13 กลุ่มเสี่ยง ร้อยละ 12.21 กลุ่มสงสัยป่วยร้อยละ 1.58 กลุ่มสงสัยป่วยได้รับการติดตามตรวจซ้ำและ วินิจฉัยเป็นโรคเบาหวานรายใหม่ ร้อยละ 0.27 กลุ่มเสี่ยงและกลุ่มสงสัยป่วยเป็นโรคเบาหวานได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ร้อยละ 61.37 กลุ่มเสี่ยงที่สงสัยเป็นโรคเบาหวานได้รับการติดตามรักษา ร้อยละ 95.8 -ผลการดำเนินงานคัดกรองความดันโลหิตสูง กลุ่มเป้าหมายได้รับการคัดกรองร้อยละ 91.66 พบเป็นกลุ่มปกติ ร้อยละ 67.06 กลุ่มเสี่ยง ร้อยละ 26.91 กลุ่มสงสัยป่วยร้อยละ 5.85 กลุ่มสงสัยป่วยได้รับการติดตามตรวจซ้ำและวินิจฉัยเป็นโรคความดันโลหิตสูงรายใหม่ ร้อยละ 0.73 กลุ่มเสี่ยงและกลุ่มสงสัยป่วยเป็นโรคความดันโลหิตสูง ได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม ร้อยละ 63.35 กลุ่มเสี่ยงที่สงสัยเป็นโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 91.37

ข้อเสนอแนะ
1.กลุ่มเป้าหมายอยู่ในบริบทเป็นพื้นที่ชุมชนเมืองการให้ความร่วมมือน้อย ไม่ค่อยตระหนักในเรื่องของการดูแลสุขภาพขั้นพื้นฐาน ติดภารกิจมาตามนัดน้อยต้องใช้การลงพื้นที่ติดตามคัดกรองที่บ้านทำให้ต้องใช้เวลานาน จึงต้องทำความเข้าใจให้ความรู้แก่กลุ่มเป้าหมายให้มีความตระหนักในการดูแลสุขภาพของตนเองประสานความร่วมมือกับเครือข่ายสุขภาพและภาคประชาชนเรื่องการบริการและการประชาสัมพันธ์ให้หลากหลายช่องทาง

2.กลุ่มเสี่ยงที่นัดตรวจติดตามซ้ำ ติดตามยาก และไม่ค่อยให้ความร่วมมือในการรักษา และการเข้ากลุ่มเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ จึงต้องสร้างความตระหนักและเพิ่มช่องทางการติดตาม โดยผ่าน อสม.หรือเจ้าหน้าที่โทรประสานงานเองโดยตรง เพื่อให้กลุ่มเสี่่ยงเห็นความสำคัญของกิจกรรมการคัดกรอง

3.อสม.ขาดทักษะและความชำนาญในการเจาะเลือดปลายนิ้ว บางรายไม่สามารถเจาะเลือดได้ บางรายไม่ให้ความร่วมมือในการคัดกรอง ไม่มีเวลา ไม่สามารถปฏิบัติงานได้ จึงควรจัดอบรมให้ความรู้แก่ อสม. ในเรื่องของการคัดกรอง ทำความเข้าใจและสร้างความมั่นใจในการปฏิบัติงานโดยเจ้าหน้าที่อธิบายเกี่ยวกับการสัมภาษณ์ตามใบคัดกรอง ฝึกอบรมเรื่องการวัดความดันโลหิต การเจาะเลือดปลายนิ้ว(1)

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูงเป็นโรคติดต่อเรื้อรังที่่เป็นปัญหาสาธารณสุขที่สำคัญ และถือว่าเป็น "ภัยเงียบ" เพราะเป็นโรคที่ไม่ปรากฏอาการ และเป็นสาเหตุของโรคแทรกซ้อนในอวัยวะสำคัญหลายระบบของร่างกายเช่น ตา ไตหลอดเลือด ในประเทศไทยนั้น อุบัติการณ์โรคเบาหวาน และความดันโลหิตสูง ในแต่ละปีเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ในกลุ่มประชากรทุกเพศทุกวัยและประชากรที่เป็นโรคพบว่ามีอายุลดน้อยลงเรื่อยๆ ส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของประเทศไทยเป็นอย่างมาก เนื่องจากโรคเรื้อรังเป็นโรคที่จำเป็นต้องรักษาอย่างต่อเนื่องและยาวนาน มีค่าใช้จ่ายด้านการรักษาสูงมาก
จากการจัดลำดับความสำคัญปัญหาสาธารณสุขในพื้นที่รับผิดชอบของศูนย์แพทย์ชุมชนทั้ง 3 ศูนย์ พบว่า โรคความดันโลหิตสูงเป็นปัญหาอันดับ 1 และโรคเบาหวานเป็นปัญหาอันดับ 2 จากสถิติการคัดกรองโรคเบาหวานและโรค ความดันโลหิตสูง ปี 2565-2567 พบว่า ประชากรกลุ่มเป้าหมาย ได้รับการคัดกรองโรคเบาหวานร้อยละ 92.84,91.32 และ 92.18 ตามลำดับ พบเป็นกลุ่มเสี่ยง/สงสัยเป็นโรคเบาหวาน ร้อยละ 32.47,19.67 และ 16.09 ตามลำดับ และได้รับการ คัดกรองโรคความดันโลหิตสูงร้อยละ 78.54,88.87 และ 84.09ตามลำดับ พบเป็นกลุ่มเสี่ยง/สงสัยเป็นโรคความดันโลหิตสูง ร้อยละ 33.64,31.31 และ 26.25 ตามลำดับ ซึ่งมีแนวโน้มเพิ่มมากขึ้น จากปัญหาดังกล่าว งานเวชปฏิบัติครอบครัวและชุมชน กลุ่มงานเวชกรรมสังคม โรงพยาบาลพัทลุง จึงได้จัดทำโครงการส่งเสริมความรู้และคัดกรองโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูงในชุมชน ปี 2568 ขึ้น เพื่อให้ประชาชนกลุ่มอายุตั้งแต่ 15 ปีขึ้นไป ได้รับการตรวจคัดกรองโรคเบาหวานและโรคความดันโลหิตสูงตามมาตรฐาน พร้อมทั้งรณรงค์ สร้างความตระหนักในการดูแลสุขภาพมีพฤติกรรมที่ดี และได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพเพื่อลดปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคเรื้อรังในอนาคตต่อไป

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. วัตถุประสงค์ ข้อที่ 1 เพื่อส่งเสริมความรู้เรื่องโรคเบาหวาน /ความดันโลหิตสูงและคัดกรองประเมินความเสี่ยงด้านสุขภาพแก่กลุ่มเป้าหมายพร้อมทั้งสร้างกระแสให้เกิดความตระหนักถึงความสำคัญของการรับบริการคัดกรองและรับรู้วิธีลดความเสี่ยงของการเกิดโรคเรื้อรัง
2. ข้อที่ 2 เพื่อให้ประชาชนกลุ่มเสี่ยงต่อโรค Metabolic ได้รับการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพที่เหมาะสม
3. ข้อ 3 กลุ่มเสี่ยงที่สงสัยเป็นโรคได้รับการส่งต่อและรักษาตามแผนการดูแล

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. 1. กิจกรรม เตรียมงานก่อนดำเนินการ
2. 2. กิจกรรม ตรวจคัดกรอง
3. 3.ประเมินผลสรุปและประเมินโครงการ

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. กลุ่มเป้าหมายได้รับการคัดกรองและประเมินความเสี่ยงด้านสุขภาพพร้อมทั้งรับรู้สถานะสุขภาพของตนเอง
2. ลดอัตราการเกิดโรคเบาหวานและความดันโลหิตสูงรายใหม่และลดภาวะโรคแทรกซ้อนต่างๆ
3. จำแนกกลุ่มเป้าหมายที่ได้รับการคัดกรองตามแนวทางการประเมินความเสี่ยงต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด
4. กลุ่มเสี่ยงได้รับการติดตามดูแลและปรับเปลี่ยนพฤติกรรมสุขภาพ

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น