กองทุนสุขภาพตำบล - กองทุนหลักประกันสุขภาพท้องถิ่น - กปท

ชื่อโครงการ โครงการส่งเสริมสุขภาพจิตเด็กวัยเรียนด้านพฤติกรรมและอารมณ์ โดยเน้นที่ครอบครัวและเครือข่ายชุมชน

ที่อยู่ ตำบลกำแพง อำเภอละงู จังหวัดสตูล จังหวัด สตูล

รหัสโครงการ 2562 – L8010 – 1 – 4 เลขที่ข้อตกลง

ระยะเวลาดำเนินงาน ตั้งแต่ 1 มกราคม 2562 ถึง 30 กันยายน 2562

กิตติกรรมประกาศ

"โครงการส่งเสริมสุขภาพจิตเด็กวัยเรียนด้านพฤติกรรมและอารมณ์ โดยเน้นที่ครอบครัวและเครือข่ายชุมชน จังหวัดสตูล" สำเร็จได้ด้วยดี ด้วยความร่วมมือจาก สมาชิกในชุมชน ตำบลกำแพง อำเภอละงู จังหวัดสตูล

คณะทำงานโครงการฯ ขอขอบคุณ กองทุนสุขภาพตำบล อบต.กำแพง ที่ให้การสนับสนุนงบประมาณในการดำเนินโครงการฯ รวมทั้ง ภาคีเครือข่ายที่สำคัญระดับพื้นที่ ที่ให้การสนับสนุน ช่วยเหลือ ชี้แนะ สุดท้ายขอขอบคุณผู้เกี่ยวข้องที่มิได้ระบุชื่อไว้ในที่นี้ ซึ่งมีส่วนสำคัญในการขับเคลื่อนการดำเนินงานให้มีความยั่งยืนในพื้นที่ต่อไป

คณะทำงานโครงการ
โครงการส่งเสริมสุขภาพจิตเด็กวัยเรียนด้านพฤติกรรมและอารมณ์ โดยเน้นที่ครอบครัวและเครือข่ายชุมชน

บทคัดย่อ

เด็กวัยเรียนเป็นวัยที่ก้าวออกจากครอบครัวเข้าสู่สังคมใหม่ อันได้แก่ระบบการศึกษาโรงเรียน ชุมชนและครอบครัวมีบทบาทหน้าที่รับผิดชอบที่สำคัญยิ่งในการส่งเสริมศักยภาพเด็กวัยนี้ให้มีร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญาที่ดี เพื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคตอย่างไรก็ตาม มีนักเรียนกลุ่มหนึ่งที่มีภาวะเสี่ยงหรือปัญหาพฤติกรรมและปัญหาอารมณ์ซึ่งจะส่งผลให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมาได้ทั้งปัญหาการเรียน หรืออาการผิดปกติทางกายอื่นๆ การดูแล ช่วยเหลือ หรือเฝ้าระวังที่เหมาะสมจากทุกฝ่ายจะช่วยให้เด็กต่อสู้และผ่านพ้นปัญหาไปได้ในที่สุด (กรมสุขภาพจิต) จากข้อมูลงานสุขภาพจิตโรงพยาบาลละงู พบว่า มีกลุ่มเด็กวัยเรียนที่มีปัญหาด้านพฤติกรรม - อารมณ์ เพิ่มขึ้นในทุกปี ที่ผู้ปกครอง คุณครู พาเข้ามารับการรักษา หรือขอคำปรึกษาในโรงพยาบาล โดยจากการศึกษาข้อมูลผู้ป่วยและจัดทำโครงการในครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) เพื่อค้นหาและสามารถนำผู้ป่วยเด็กวัยเรียนที่มีปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์ เข้าสู่กระบวนการดูแลช่วยเหลือได้ 2) เพื่อให้เด็กในโรงเรียนเป้าหมายที่พบข้อสงสัยด้านพฤติกรรม อารมณ์ และเด็กในพื้นที่ได้รับการช่วยเหลือเบื้องต้น โดยผู้ปกครองและอาสาสมัครในชุมชน กลุ่มเป้าหมาย คือ อาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จำนวน 60 คน , ผู้ปกครองเด็ก จำนวน 50 คน โดยการประเมินความรู้ ความเข้าใจในการดูแลเด็กวัยเรียนที่มีปัญหาด้านพฤติกรรมและอารมณ์ ก่อนและหลังการอบรม อบรมให้ความรู้เชิงปฏิบัติการ ติดตามเยี่ยมเด็กกลุ่มเป้าหมาย และสร้างช่องทางการติดต่อสื่อสารจากทั้งผู้ปกครองและกลุ่มอาสาสมัครในชุมชน เพื่อการติดต่อ สื่อสาร และส่งต่อข้อมูลของเด็ก เพื่อการช่วยเหลือและรักษาต่อไป

ผลการดำเนินงาน พบว่า กลุ่มเป้าหมาย มีความรู้ ความเข้าใจสุขภาพจิตเด็กวัยเรียนด้านพฤติกรรมและอารมณ์ และโรคทางจิตเวชในเด็กวัยเรียน ของผู้เข้ารับการอบรมก่อน-หลัง พบว่า ความรู้ความเข้าใจของอาสาสมัครในชุมชน จากระดับคะแนนเฉลี่ยนก่อนการอบรมอยู่ที่ร้อยละ 63.70 เพิ่มสูงขึ้น เป็นร้อยละ 77.9 และผู้ปกครองเด็กที่เข้ารับการตรวจประเมินพฤติกรรม จากระดับคะแนนเฉลี่ยก่อนการอบรมอยู่ที่ร้อยละ 69.40 เพิ่มสูงขึ้น เป็นร้อยละ 77.2

ในการจัดกิจกรรมครั้งต่อไป นำผลลัพธ์การดำเนินกิจกรรมจากปีที่ผ่านมาเป็นพื้นฐานการพัฒนาปรับปรุงระบบการดูแล ให้ความช่วยเหลือเด้กที่มีปัญหาด้านพฤติกรรม อารมณ์ ในชุมชนต่อไป โดยการกระตุ้นการทำงานของแกนนำทางด้านสุขภาพจิตเด้กในพื้นที่อย่างต่อเนื่อง ควบคู่กับการดูแลของผู้ปกครองและการประสานกับคุณครูในโรงเรียน เป้าหมายเพื่อให้มีการช่วยเหลือเด็กได้มากขึ้น โดยผ่านช่อทางต่างๆทั้งจากอาสาสมัครในชุมชน โรงเรียน โรงพยาบาล ให้การช่วยเหลือร่วมกัน

หมายเหตุ : รายละเอียดของบทสรุปคัดย่อการดำเนินงาน ให้ผู้รับผิดชอบโครงการเป็นผู้เขียนสรุปภาพรวมของโครงการใน "ผลลัพธ์โครงการ"

สารบัญ

ความเป็นมา/หลักการเหตุผล

เด็กวัยเรียนเป็นวัยที่ก้าวออกจากครอบครัวเข้าสู่สังคมใหม่ อันได้แก่ระบบการศึกษาโรงเรียน ชุมชนและครอบครัวมีบทบาทหน้าที่รับผิดชอบที่สำคัญยิ่งในการส่งเสริมศักยภาพเด็กวัยนี้ให้มีร่างกาย จิตใจ อารมณ์ สังคมและสติปัญญาที่ดี เพื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพในอนาคตอย่างไรก็ตาม มีนักเรียนกลุ่มหนึ่งที่มีภาวะเสี่ยงหรือปัญหาพฤติกรรมและปัญหาอารมณ์ซึ่งจะส่งผลให้เกิดปัญหาต่างๆ ตามมาได้ทั้งปัญหาการเรียน หรืออาการผิดปกติทางกายอื่นๆ การดูแล ช่วยเหลือ หรือเฝ้าระวังที่เหมาะสมจากทุกฝ่ายจะช่วยให้เด็กต่อสู้และผ่านพ้นปัญหาไปได้ในที่สุด โดยสถานการณ์ความฉลาดทางสติปัญญาและความฉลาดทางอารมณ์ จากการสำรวจข้อมูลความฉลาดทางสติปัญญา และความฉลาดทางอารมณ์ ปี พ.ศ. 2559 ในเด็กนักเรียน ป.1 จำนวน 319 คน (กรมสุขภาพจิต) พบว่าเด็กจังหวัดสตูลมีความฉลาดทางสติปัญญาเฉลี่ย 96.66 ซึ่งยังต่ำกว่าเกณฑ์ (100) ส่วนความฉลาดทางอารมณ์ พบว่า มีความฉลาดทางอารมณ์ เฉลี่ย 45.90 ซึ่งยังต่ำกว่าเกณฑ์ (ร้อยละ 70) และพบว่าผลการประเมินปัญหาพฤติกรรม-อารมณ์ (เด็กนักเรียน ป.1 จำนวน 264 คน ใช้แบบประเมินจุดแข็งและจุดอ่อน) อยู่ในระดับเสี่ยง ร้อยละ 8.5 และอยู่ในระดับมีปัญหา ร้อยละ 8.5 นอกจากนี้ยังว่าเด็กนักเรียน ป.1 สงสัยเป็นออทิสซึม ปัญหาการเรียนรู้ (LD) เรียนรู้ช้า และสมาธิสั้น ร้อยละ 2.8, 15.4, 9.1 และ 9.4 ตามลำดับ

จากข้อมูลงานสุขภาพจิตโรงพยาบาลละงู พบว่าในปี 2561 มีจำนวนเด็กชั้นประถมศึกษาในโรงเรียนเขตตำบลกำแพง ที่เข้ารับการตรวจวัดระดับความฉลาดทางสติปัญญา (IQ) จำนวน 25 ราย มีระดับความฉลาดทางสติปัญญาเฉลี่ย 71.79 ซึ่งยังต่ำกว่าเกณฑ์ (100) นกจากนี้ยังพบว่าจำนวนเด็ก ที่อายุ 6-12 ปี ที่ได้รับการวินิจฉัยเป็นออทิสซึมมีจำนวน 8 ราย ปัญหาการเรียนรู้ (LD) จำนวน 8 ราย เรียนรู้ช้า (ID) จำนวน 15 ราย และสมาธิสั้นมีจำนวน 32 ราย และพบว่าในปี 2561 (ข้อมูล ก.ค 61) จำนวนการเข้าถึงบริการของเด็กที่มีปัญหาสมาธิสั้นจ.สตูล 10.32 (เกณท์ร้อยละ 9) จำนวนการเข้าถึงบริการของเด็กที่มีปัญหาออทิสติก จ.สตูล ร้อยละ 58.12 (เกณท์ร้อยละ11) อำเภอละงู พบว่าจำนวนการเข้าถึงบริการของเด็กที่มีปัญหาสมาธิสั้นร้อยละ 5.41 (เกณท์ร้อยละ 9) จำนวนการเข้าถึงบริการของเด็กที่มีปัญหาออทิสติกร้อยละ 30.77 (เกณท์ร้อยละ11)

จากปัญหาดังกล่าว งานสุขภาพจิต โรงพยาบาลละงูได้เล็งเห็นความสำคัญจึงได้จัด “โครงการส่งเสริมสุขภาพจิตเด็กวัยเรียนด้านพฤติกรรมและอารมณ์ โดยเน้นที่ครอบครัวและเครือข่ายชุมชน” ขึ้น เพื่อค้นหาและเพิ่มการเข้าถึงบริการของผู้ป่วยเด็กวัยเรียนที่มีปัญหาด้านด้านพฤติกรรมและอารมณ์ โดยใช้กระบวนการมีส่วนร่วมของครอบครัวและคนในชุมชน

สถานการณ์

วัตถุประสงค์โครงการ

1. ข้อที่ 1. เพื่อค้นหาและสามารถนำผู้ป่วยเด็กวัยเรียนที่มีปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์ เข้าสู่กระบวนการดูแลช่วยเหลือได้
2. ข้อที่ 2. เพื่อให้เด็กในโรงเรียนเป้าหมายที่พบข้อสงสัยด้านพฤติกรรม อารมณ์ และเด็กในพื้นที่ได้รับการช่วยเหลือเบื้องต้น โดยผู้ปกครองและอาสาสมัครในชุมชน

กิจกรรม/การดำเนินงาน

1. กิจกรรมที่ 1 จัดประชุมคณะทำงานเครือข่ายสุขภาพจิต
2. กิจกรรมที่ 2 อบรมเชิงปฏิบัติการเสริมสร้างความรู้และทักษะในการเฝ้าระวัง ป้องกัน และดูแลช่วยเหลือเด็กวัยเรียนด้านพฤติกรรมและอารมณ์
3. กิจกรรมที่ 3 ค้นหา/ติดตามเด็กที่มีปัญหาพฤติกรรมสุขภาพ
4. กิจกรรมที่ 4 รายงานผลโครงการและแลกเปลี่ยนเรียนรู้

กลุ่มเป้าหมาย

ผลที่คาดว่าจะได้รับ

1. การเข้าถึงบริการของผู้ป่วยเด็กวัยเรียนที่มีปัญหาด้านด้านพฤติกรรมและอารมณ์ในพื้นที่มีจำนวนเพิ่มขึ้น
   
2. อาสาสมัครในชุมชนมีความรู้ในเรื่องปัญหาพฤติกรรมและอารมณ์ในเด็กวัยเรียนเพิ่มขึ้น สามารถให้การช่วยเหลือ แนะนำ และส่งต่อได้

ส่วนที่ 1 ผลการดำเนินงาน

* ผลผลิต หมายถึง ผลที่เกิดขึ้นเชิงปริมาณจากการทำกิจกรรม เช่น จำนวนผู้เข้าร่วมประชุม จำนวนผู้ผ่านการอบรม จำนวนครัวเรือนที่ปลูกผักสวนครัว เป็นต้น
** ผลลัพธ์ หมายถึง การเปลี่ยนแปลงที่นำไปสู่การแก้ปัญหา เช่น หลังอบรมมีผู้ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมจำนวนกี่คน มีข้อบังคับหรือมาตรการของชุมชนที่นำไปสู่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมหรือสภาพแวดล้อม เป็นต้น ทั้งนี้ต้องมีข้อมูลอ้างอิงประกอบการรายงาน เช่น ข้อมูลรายชื่อแกนนำ , แบบสรุปการประเมินความรู้ , รูปภาพกิจกรรมพร้อมคำอธิบายใต้ภาพ เป็นต้น